Διατροφή για γαστρεντερίτιδα: Τροφές που βοηθούν στην ανάρρωση

Γαστρεντερίτιδα: Μια λέξη που αρκεί για να σε κάνει να απομακρυνθείς από την κουζίνα και να κουλουριαστείς στον καναπέ. Διάρροια, ναυτία, εμετοί, αδυναμία –τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν είναι εξαντλητικά. Η διατροφή παίζει κομβικό ρόλο όχι μόνο στην υποχώρηση των συμπτωμάτων αλλά και στην ανάκτηση της δύναμης και την ενυδάτωση του οργανισμού. Τι τρώμε, λοιπόν, όταν τίποτα δεν μας φαίνεται δελεαστικό; Και πότε επιστρέφουμε στο κανονικό φαγητό;

Τι είναι η γαστρεντερίτιδα και ποια τα κύρια συμπτώματα

Η γαστρεντερίτιδα είναι φλεγμονή του στομάχου και του λεπτού εντέρου, που προκαλείται συνήθως από ιούς, λιγότερο συχνά από βακτήρια ή παράσιτα. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Διάρροια

Ναυτία και εμετούς

Πυρετό

Κράμπες στην κοιλιά

Αδυναμία και καταβολή

Συχνά είναι αυτοπεριοριζόμενη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις –ιδίως σε μικρά παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό– μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αφυδάτωση.

Ο ρόλος της διατροφής στην ανάρρωση

Η διατροφή παίζει κομβικό ρόλο στη διάρκεια αλλά και στην αποκατάσταση μετά τη γαστρεντερίτιδα. Όταν το πεπτικό σύστημα υποφέρει, χρειάζεται ήπιες, εύπεπτες τροφές και σταδιακή επαναφορά στη φυσιολογική διατροφή. Κυρίως όμως, χρειάζεται επαρκή ενυδάτωση.

Τροφές που βοηθούν σε οξεία φάση

Μπανάνα, ρύζι, μήλο, φρυγανιά (δίαιτα BRAT)

Η λεγόμενη BRAT diet (Banana, Rice, Applesauce, Toast) αποτελεί ασφαλή επιλογή στην οξεία φάση, προσφέροντας:

Μπανάνα: Ελαφριά, με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, συμβάλλει στην αποκατάσταση των ηλεκτρολυτών.

Λευκό ρύζι: Άμυλο χωρίς ίνες, εύπεπτο και απαλό για το έντερο.

Μήλο τριμμένο ή πολτοποιημένο: Περιέχει πηκτίνη, που βοηθά στη ρύθμιση της εντερικής λειτουργίας.

Φρυγανιά ή τοστ χωρίς λιπαρά: Ελαφριά πηγή υδατανθράκων.

Βραστά και ελαφριά φαγητά

Μόλις υποχωρήσουν οι εμετοί, μπορούμε να εισάγουμε:

Βραστή πατάτα χωρίς λάδι

Κοτόπουλο βραστό ή στον ατμό, χωρίς πέτσα και μπαχαρικά

Λευκά μακαρόνια ή ζυμαρικά χωρίς σάλτσες

Όλα χωρίς προσθήκη λιπαρών και καρυκευμάτων.

Επαρκής ενυδάτωση

Η αφυδάτωση είναι ο μεγάλος κίνδυνος σε περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας –ιδίως για βρέφη, ηλικιωμένους και ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Όπως διαβάζουμε στο Iatronet.gr, η οξεία γαστρεντερίτιδα συνήθως είναι καλοήθης κατάσταση. Ωστόσο, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη για ορισμένες ομάδες του πληθυσμού που είναι ευάλωτες στην αφυδάτωση. Είναι η πιο συχνή επιπλοκή της και παρατηρείται σε άτομα που δεν μπορούν να αναπληρώσουν τα υγρά και τους ηλεκτρολύτες που χάνουν με τις διάρροιες και τους εμέτους.

«Όλοι χάνουμε διαρκώς υγρά μέσω της αναπνοής, της εφίδρωσης, της ούρησης και της αφόδευσης. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ρυθμίζουν πολύ καλά τα επίπεδα νερού στο σώμα τους, μέσω της διατροφής. Ωστόσο τα βρέφη και τα μικρά παιδιά (ηλικίες κάτω των 5 ετών), οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, καθώς και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό (ανοσοκατεσταλμένοι) δυσκολεύονται αρκετά», αναφέρει η ειδική παθολόγος δρ Χρυσούλα Λιάκου, MD, PhD.

Γι’ αυτό και η ενυδάτωση είναι το πρώτο –και ίσως το πιο σημαντικό– βήμα. Αποφεύγουμε το νερό σε μεγάλες ποσότητες μονομιάς, γιατί μπορεί να προκαλέσει εμετό. Αντί γι’ αυτό, προτιμάμε μικρές γουλιές κάθε λίγα λεπτά.

Ιδανικές επιλογές:
Νερό σε θερμοκρασία δωματίου

Διαυγείς ζωμοί (κοτόπουλου ή λαχανικών)

Διάλυμα ηλεκτρολυτών ή φυσικά ισοτονικά ποτά

Ελαφρύ αφέψημα χωρίς ζάχαρη (χαμομήλι, φασκόμηλο)

Αποφεύγουμε:
Καφέ, αλκοόλ, ανθρακούχα ποτά και χυμούς με υψηλή οξύτητα (π.χ. πορτοκάλι)

Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται

Λιπαρά και τηγανητά

Τροφές με υψηλό ποσοστό λίπους είναι δύσπεπτες και μπορεί να επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το έντερο. Αποφεύγουμε:

Τηγανητά φαγητά

Έτοιμα σνακ και fast food

Πικάντικες και βαριές σάλτσες

Γαλακτοκομικά

Ακόμα και αν γενικά δεν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη, μετά από γαστρεντερίτιδα το σώμα δυσκολεύεται να την επεξεργαστεί. Αποφεύγουμε:

Γάλα

Τυριά (ειδικά πλήρη)

Γιαούρτι με λιπαρά

Καφές, αλκοόλ και ανθρακούχα ποτά

Όλα αυτά μπορεί να ερεθίσουν το στομάχι και να επιτείνουν την αφυδάτωση:

Καφεΐνη: Διεγείρει το έντερο

Αλκοόλ: Αφυδατώνει

Αναψυκτικά: Περιέχουν αέριο και ζάχαρη που επιβαρύνουν το πεπτικό

Μετάβαση σε κανονική διατροφή

Σταδιακή εισαγωγή στερεών τροφών

Μόλις περάσουν 24-48 ώρες χωρίς συμπτώματα, μπορούμε να ξεκινήσουμε να επανεντάσσουμε:

Εύπεπτα μαγειρεμένα λαχανικά (καρότο, κολοκύθι)

Λευκό κρέας, ψητό ή βραστό

Μικρές ποσότητες υδατανθράκων (μακαρόνια, πατάτα)

Αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση και ακούμε το σώμα μας.

Προβιοτικά και ενίσχυση της μικροχλωρίδας

Τα προβιοτικά (είτε μέσω συμπληρωμάτων είτε από φυσικές πηγές όπως το γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά) βοηθούν στην αποκατάσταση της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας μετά την ασθένεια.

Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια

Η γαστρεντερίτιδα συνήθως περνά σε 2-3 ημέρες. Ωστόσο, καλέστε γιατρό εάν παρατηρήσετε:

Συνεχείς εμετούς ή διάρροια για πάνω από 48 ώρες

Αίμα στα κόπρανα ή στον εμετό

Υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί

Συμπτώματα αφυδάτωσης (ξηροστομία, ζάλη, σπάνια ούρηση)

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε βρέφη, ηλικιωμένους και άτομα με χρόνια νοσήματα.

Χρήσιμες συμβουλές για γρήγορη ανάρρωση

Μικρά και συχνά γεύματα: Μην πιέζετε το στομάχι.

Ξεκούραση: Το σώμα χρειάζεται ενέργεια για να επουλωθεί.

Προσοχή στην υγιεινή: Συχνό πλύσιμο χεριών και αποφυγή μετάδοσης σε άλλα άτομα.

Αποφύγετε το κάπνισμα: Ερεθίζει το στομάχι και επιβραδύνει την ανάρρωση.

Με λίγη προσοχή και τη σωστή διατροφική στρατηγική, η γαστρεντερίτιδα μπορεί να ξεπεραστεί σχετικά ανώδυνα. Το κλειδί είναι να ακούμε το σώμα μας και να του δίνουμε ό,τι χρειάζεται: ξεκούραση, ενυδάτωση και ήπια, υποστηρικτική τροφή.