Μάθε σινεμά από τον άρχοντα

Οι εν Ελλάδι μεταφράσεις των ξενόγλωσσων τίτλων από κινηματογραφικές ταινίες μας έχουν χαρίσει ουκ ολίγα μειδιάματα. Θυμάμαι πρόχειρα το «Οι ατσίδες με τα μπλε» ως μετάφραση του εξαιρετικού Blues Brothers, το «νευρικός εραστής» όπως είχε μεταφραστεί το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Γούντυ Άλλεν, Annie Hall, και το Rabid του Ντ. Κρόνεμπεργκ το οποίο εμφανίστηκε στις ελληνικές αίθουσες ως «Λυσσασμένες στα νύχια του τρόμου»! (Περισσότερες επιτυχίες σε μεταφράσεις τίτλων θα βρείτε εδώ).

Επιχειρώντας να «πιάσουν» ένα κοινό που θεωρούν ότι αποφασίζει ποιο έργο θα δει στον κινηματογράφο από τον τίτλο και μόνο, χωρίς πολλές- πολλές άλλες πληροφορίες, οι αρμόδιοι της εταιρίας διανομής φανερώνουν όλη την άποψή τους για το «τι αρέσει στο ελληνικό κοινό», καταλήγοντας τις περισσότερες φορές στο «κάτι που μπορεί να καταλάβει» και στο «κάτι πονηρούτσικο».

Η μετάφραση του τίτλου της ταινίας Everything Everywhere All at Once που διέπρεψε στα φετινά βραβεία Όσκαρ, διεκδικεί μια θέση στην λίστα των αστείων μεταφράσεων, καθώς μεταφράστηκε ως «Τα πάντα όλα». Το περίεργο είναι ότι η ίδια η μετάφραση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άστοχη και σχετικά επιτυχημένη την ίδια στιγμή, λόγω του χαχόλικου ξενόγλωσσου τίτλου.

Εκείνο ωστόσο που βρίσκω πιο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος με τον οποίο η συγκεκριμένη φράση, αναρριχήθηκε από μια ακατανόητη και ασύντακτη αποστροφή του λόγου του Νίκου Αλέφαντου, και έφτασε να αναφέρεται παντού μετά την νίκη της ταινίας στα βραβεία της ακαδημίας κινηματογράφου.

Ο θρυλικός για το ταμπεραμέντο του προπονητή είχε το χάρισμα της λαϊκότητας με αποτέλεσμα η φράση που… κατασκεύασε στο πόδι να ενσωματωθεί στην καθομιλουμένη και να φιγουράρει σήμερα, ανεξαρτητοποιημένη πλήρως από τον δημιουργό της, στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και των ιστοσελίδων.

Μια δικαίωση για τον «Αλέ» της καρδιάς μας που τους έμαθε μπαλίτσα.

Στα… πιο σοβαρά της βράβευσης, η απόφαση της Ακαδημίας να βραβεύσει μια ταινία με… καράτε και υπερήρωες και μάλιστα με τα 5 «μεγάλα» Όσκαρ είναι δύσκολο να ερμηνευτεί με άλλο τρόπο πέρα από την επιθυμία των μελών να βραβεύσουν ένα χολυγουντιανού τύπου και με «σοφτ» μήνυμα προϊόν. Άλλωστε, με τον Τραμπ εκτός εξουσίας, η ανάγκη για την ανάδειξη του πολιτικού σινεμά φαίνεται να παρέλκει.