Γιατί δεν μένω έγκυος: Νέες τάσεις υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Παρουσιάζουμε τις διαθέσιμες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που δίνουν ελπίδα σε όσα ζευγάρια αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Η έλευση ενός παιδιού είναι ίσως το ευτυχέστερο γεγονός που μπορεί να συμβεί σε κάποιο ζευγάρι. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που δεν μπορούν να κάνουν εύκολα παιδί (κληρονομικότητα, προβλήματα υγείας, απουσία ερωτικού συντρόφου) αντιμετωπίζοντας, δυστυχώς ακόμη και στις μέρες μας, προκαταλήψεις παλαιότερων γενιών, που ελπίζουμε κάποια στιγμή να ξεπεράσουμε.
Η επιστήμη ωστόσο έχει προχωρήσει πολύ στο συγκεκριμένο θέμα, δουλεύοντας μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που δίνουν τη δυνατότητα σε εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη να αποκτήσουν παιδί. Ιδού οι νέες τάσεις που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, πέραν της γνωστής στους περισσότερους εξωσωματικής γονιμοποίησης. .
Ανάλυση και επεξεργασία σπέρματος
Η ανάλυση σπέρματος ή σπερμοδιάγραμμα χρησιμοποιείται για να διαγνωστεί η ύπαρξη ή μη ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας. Αξιολογούνται παράμετροι όπως ο αριθμός (φυσιολογική τιμή: >20.000.000/ml), η κινητικότητα (φυσιολογική τιμή: 50% την 1η ώρα) και η μορφολογία (φυσιολογική τιμή: 50%).
Η επεξεργασία του σπέρματος περιλαμβάνει μεθόδους όπως η «ανάδυση του σπέρματος» (Swim-up) κατά την οποία μετά φυγοκέντρηση, το καλλιεργητικό υλικό τοποθετείται στο ανώτερο σημείο του δοκιμαστικού σωλήνα και στο οποίο αναδύονται τα κινητά σπερματοζωάρια, ενώ τα αργά ή ακίνητα παραμένουν στο κατώτερο σημείο. Η επεξεργασία σπέρματος βαθμονομημένης πυκνότητας (Percoll) περιλαμβάνει την τοποθέτηση του σπέρματος σε δοκιμαστικό σωλήνα με πολλαπλά στρώματα υγρών διαφορετικών πυκνοτήτων. Μετά από τη φυγοκέντρηση, τα υγιή σπερματοζωάρια συλλέγονται στο κατώτερο τμήμα του δοκιμαστικού σωλήνα και το σπέρμα αυτό χρησιμοποιείται για ενδομητρική σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση.
Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας-διέγερση των ωοθηκών για εξωσωματική γονιμοποίηση
Η πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας είναι μια σχετικά απλή μέθοδος υποβοήθησης η οποία υιοθετείται όταν το αίτιο της υπογονιμότητας εντοπίζεται στην αδυναμία της γυναίκας να απελευθερώνει το ωάριο της κάθε μήνα (παρά το γεγονός ότι ωάρια υπάρχουν στις ωοθήκες της). Τυπικό παραδείγμα γυναικών που μπορεί να ωφεληθούν από αυτή την μέθοδο είναι εκείνες που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.
Η φαρμακευτική ουσία που συνήθως χρησιμοποιείται ως πρώτη επιλογή για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας είναι η κιτρική κλομιφένη η οποία παρεμβαίνοντας στον γυναικείο ενδοκρινολογικό άξονα οδηγεί σε μια ήπια διέγερση των ωοθηκών.
Ενδομητρική σπερματέγχυση (AIH/IUI, AID/IUI)
Ενδομητρική σπερματέγχυση, είναι η διαδικασία για την προετοιμασία και την παράδοση του σπέρματος έτσι ώστε μία ιδιαίτερα υψηλή σε συγκέντρωση και δραστική σε κινητικότητα ποσότητα σπερματοζωαρίων τοποθετείται απευθείας μέσω του τραχήλου, στη μήτρα. Η μέθοδος μπορεί να εκτελεστεί με ή χωρίς φάρμακα για την γονιμότητα για τις γυναίκες ασθενείς. Σε σύγκριση με την μέθοδο χρονικά προκαθορισμένης συνουσίας, είναι γενικά αποδεκτό ότι υπάρχει δύο φορές υψηλότερο ποσοστό εγκυμοσύνης. Έτσι, για τους ασθενείς με υπογονιμότητα, η ενδομητριακή σπερματέγχυση είναι συνήθως μία χαμηλής τεχνολογίας, οικονομικά προσιτή μέθοδος για την ενίσχυση της γονιμότητας.
Μικρογονιμοποίηση (ICSI)
Σε περιπτώσεις που το σπερματοζωάριο αδυνατεί να γονιμοποιήσει το ωάριο μόνο του (όπως περιγράφεται προηγούμενα), εφαρμόζεται η μικρογονιμοποίηση που σημαίνει ενδοωαριακή έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI, intra-cytoplasmic sperm injection).
Ο εμβρυολόγος επεμβαίνει με μικροχειρισμό και με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού τοποθετεί ένα σπερματοζωάριο μέσα σε κάθε ωάριο. Η μέθοδος εφαρμόζεται διεθνώς με επιτυχία πάνω από 20 χρόνια και είναι κατανοητό ότι παρακάμπτει σχεδόν στο σύνολό τους τα αίτια υπογονιμότητας που σχετίζονται με τον άνδρα.
Κρυοσυντήρηση (Κατάψυξη σπέρματος, ωαρίων, ωοθητικών ιστών)
Η δυνατότητα διατήρησης εμβρύων στην κρυοσυντήρηση, επιτρέπει στα ζευγάρια να χρησιμοποιήσουν τα πλεονάζοντα έμβρυά τους στο μέλλον. Προσδοκάται με αυτόν τον τρόπο, η αύξηση του ποσοστού κυήσεων από ένα και μόνο θεραπευτικό κύκλο, αφού δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να κάνει επανειλημμένες εμβρυομεταφορές με το λιγότερο δυνατό οικονομικό και συναισθηματικό κόστος και ιατροφαρμακευτική παρέμβαση.
Έτσι, όταν ληφθούν πολλά ωάρια και αυτά γονιμοποιηθούν, τα πλεονάζοντα έμβρυα μπορούν, εφόσον το ζευγάρι το επιθυμεί, να καταψυχθούν. Αυτά μπορούν να διατηρηθούν στην κρυοσυντήρηση και να χρησιμοποιηθούν για εμβρυομεταφορά σε μελλοντικό φυσικό κύκλο, χωρίς να προηγηθεί η λήψη φαρμάκων από τη γυναίκα.
Μέθοδος Mini IVF
Το minimal stimulation IVF (mini IVF) είναι μία πρωτοποριακή προσέγγιση στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και ως τεχνική έχει σαφώς μικρότερο κόστος από ότι μία προσπάθεια (κύκλος) εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στη συμβατική εξωσωματική γονιμοποίηση συνήθως συλλέγονται 7-15 ωάρια, εκ των οποίων μόνο 5-7 είναι υψηλής ποιότητας. Αντιθέτως, η Mini-IVF είναι σχεδιασμένη να συλλέγει 1-3 ωάρια, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν υψηλής ποιότητας έμβρυα, αυξάνοντας τη δυνατότητα σύλληψης.
Το ποσοστό επίτευξης εγκυμοσύνης ανά κύκλο της Mini-IVF είναι 20-35%, όταν για τα γόνιμα ζευγάρια που προσπαθούν να πετύχουν εγκυμοσύνη με φυσικό τρόπο το αντίστοιχο ποσοστό ανά μήνα είναι 20-25% (στις γυναίκες ηλικίας έως 30 ετών), με πολλές γυναίκες να χρησιμοποιούν πλέον την πρωτοποριακή αυτή μέθοδο.
Προεμφυτευτική διάγνωση (PGD)
Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, εξασφαλίζοντας την πρόβλεψη σοβαρών ασθενειών και τη γέννηση υγιών παιδιών πριν τη σύλληψη και την εγκυμοσύνη.
Η πρόοδος της εξωσωματικής, της βιοϊατρικής και της γενετικής τεχνολογίας, προσφέρει πλέον τη δυνατότητα να διενεργούνται διαγνωστικές εξετάσεις στο έµβρυο, από τα πρώτα κιόλας στάδια της ανάπτυξής του. Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD) είναι ο έλεγχος της υγείας του εμβρύου πριν την σύλληψη, πριν δηλαδή την εμφύτευσή του στη μήτρα της γυναίκας και επομένως πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης.
Η επιστήμη ωστόσο έχει προχωρήσει πολύ στο συγκεκριμένο θέμα, δουλεύοντας μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που δίνουν τη δυνατότητα σε εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη να αποκτήσουν παιδί. Ιδού οι νέες τάσεις που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, πέραν της γνωστής στους περισσότερους εξωσωματικής γονιμοποίησης. .
Ανάλυση και επεξεργασία σπέρματος
Η ανάλυση σπέρματος ή σπερμοδιάγραμμα χρησιμοποιείται για να διαγνωστεί η ύπαρξη ή μη ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας. Αξιολογούνται παράμετροι όπως ο αριθμός (φυσιολογική τιμή: >20.000.000/ml), η κινητικότητα (φυσιολογική τιμή: 50% την 1η ώρα) και η μορφολογία (φυσιολογική τιμή: 50%).
Η επεξεργασία του σπέρματος περιλαμβάνει μεθόδους όπως η «ανάδυση του σπέρματος» (Swim-up) κατά την οποία μετά φυγοκέντρηση, το καλλιεργητικό υλικό τοποθετείται στο ανώτερο σημείο του δοκιμαστικού σωλήνα και στο οποίο αναδύονται τα κινητά σπερματοζωάρια, ενώ τα αργά ή ακίνητα παραμένουν στο κατώτερο σημείο. Η επεξεργασία σπέρματος βαθμονομημένης πυκνότητας (Percoll) περιλαμβάνει την τοποθέτηση του σπέρματος σε δοκιμαστικό σωλήνα με πολλαπλά στρώματα υγρών διαφορετικών πυκνοτήτων. Μετά από τη φυγοκέντρηση, τα υγιή σπερματοζωάρια συλλέγονται στο κατώτερο τμήμα του δοκιμαστικού σωλήνα και το σπέρμα αυτό χρησιμοποιείται για ενδομητρική σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση.
Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας-διέγερση των ωοθηκών για εξωσωματική γονιμοποίηση
Η πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας είναι μια σχετικά απλή μέθοδος υποβοήθησης η οποία υιοθετείται όταν το αίτιο της υπογονιμότητας εντοπίζεται στην αδυναμία της γυναίκας να απελευθερώνει το ωάριο της κάθε μήνα (παρά το γεγονός ότι ωάρια υπάρχουν στις ωοθήκες της). Τυπικό παραδείγμα γυναικών που μπορεί να ωφεληθούν από αυτή την μέθοδο είναι εκείνες που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.
Η φαρμακευτική ουσία που συνήθως χρησιμοποιείται ως πρώτη επιλογή για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας είναι η κιτρική κλομιφένη η οποία παρεμβαίνοντας στον γυναικείο ενδοκρινολογικό άξονα οδηγεί σε μια ήπια διέγερση των ωοθηκών.
Ενδομητρική σπερματέγχυση (AIH/IUI, AID/IUI)
Ενδομητρική σπερματέγχυση, είναι η διαδικασία για την προετοιμασία και την παράδοση του σπέρματος έτσι ώστε μία ιδιαίτερα υψηλή σε συγκέντρωση και δραστική σε κινητικότητα ποσότητα σπερματοζωαρίων τοποθετείται απευθείας μέσω του τραχήλου, στη μήτρα. Η μέθοδος μπορεί να εκτελεστεί με ή χωρίς φάρμακα για την γονιμότητα για τις γυναίκες ασθενείς. Σε σύγκριση με την μέθοδο χρονικά προκαθορισμένης συνουσίας, είναι γενικά αποδεκτό ότι υπάρχει δύο φορές υψηλότερο ποσοστό εγκυμοσύνης. Έτσι, για τους ασθενείς με υπογονιμότητα, η ενδομητριακή σπερματέγχυση είναι συνήθως μία χαμηλής τεχνολογίας, οικονομικά προσιτή μέθοδος για την ενίσχυση της γονιμότητας.
Μικρογονιμοποίηση (ICSI)
Σε περιπτώσεις που το σπερματοζωάριο αδυνατεί να γονιμοποιήσει το ωάριο μόνο του (όπως περιγράφεται προηγούμενα), εφαρμόζεται η μικρογονιμοποίηση που σημαίνει ενδοωαριακή έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI, intra-cytoplasmic sperm injection).
Ο εμβρυολόγος επεμβαίνει με μικροχειρισμό και με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού τοποθετεί ένα σπερματοζωάριο μέσα σε κάθε ωάριο. Η μέθοδος εφαρμόζεται διεθνώς με επιτυχία πάνω από 20 χρόνια και είναι κατανοητό ότι παρακάμπτει σχεδόν στο σύνολό τους τα αίτια υπογονιμότητας που σχετίζονται με τον άνδρα.
Κρυοσυντήρηση (Κατάψυξη σπέρματος, ωαρίων, ωοθητικών ιστών)
Η δυνατότητα διατήρησης εμβρύων στην κρυοσυντήρηση, επιτρέπει στα ζευγάρια να χρησιμοποιήσουν τα πλεονάζοντα έμβρυά τους στο μέλλον. Προσδοκάται με αυτόν τον τρόπο, η αύξηση του ποσοστού κυήσεων από ένα και μόνο θεραπευτικό κύκλο, αφού δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να κάνει επανειλημμένες εμβρυομεταφορές με το λιγότερο δυνατό οικονομικό και συναισθηματικό κόστος και ιατροφαρμακευτική παρέμβαση.
Έτσι, όταν ληφθούν πολλά ωάρια και αυτά γονιμοποιηθούν, τα πλεονάζοντα έμβρυα μπορούν, εφόσον το ζευγάρι το επιθυμεί, να καταψυχθούν. Αυτά μπορούν να διατηρηθούν στην κρυοσυντήρηση και να χρησιμοποιηθούν για εμβρυομεταφορά σε μελλοντικό φυσικό κύκλο, χωρίς να προηγηθεί η λήψη φαρμάκων από τη γυναίκα.
Μέθοδος Mini IVF
Το minimal stimulation IVF (mini IVF) είναι μία πρωτοποριακή προσέγγιση στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και ως τεχνική έχει σαφώς μικρότερο κόστος από ότι μία προσπάθεια (κύκλος) εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στη συμβατική εξωσωματική γονιμοποίηση συνήθως συλλέγονται 7-15 ωάρια, εκ των οποίων μόνο 5-7 είναι υψηλής ποιότητας. Αντιθέτως, η Mini-IVF είναι σχεδιασμένη να συλλέγει 1-3 ωάρια, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν υψηλής ποιότητας έμβρυα, αυξάνοντας τη δυνατότητα σύλληψης.
Το ποσοστό επίτευξης εγκυμοσύνης ανά κύκλο της Mini-IVF είναι 20-35%, όταν για τα γόνιμα ζευγάρια που προσπαθούν να πετύχουν εγκυμοσύνη με φυσικό τρόπο το αντίστοιχο ποσοστό ανά μήνα είναι 20-25% (στις γυναίκες ηλικίας έως 30 ετών), με πολλές γυναίκες να χρησιμοποιούν πλέον την πρωτοποριακή αυτή μέθοδο.
Προεμφυτευτική διάγνωση (PGD)
Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, εξασφαλίζοντας την πρόβλεψη σοβαρών ασθενειών και τη γέννηση υγιών παιδιών πριν τη σύλληψη και την εγκυμοσύνη.
Η πρόοδος της εξωσωματικής, της βιοϊατρικής και της γενετικής τεχνολογίας, προσφέρει πλέον τη δυνατότητα να διενεργούνται διαγνωστικές εξετάσεις στο έµβρυο, από τα πρώτα κιόλας στάδια της ανάπτυξής του. Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD) είναι ο έλεγχος της υγείας του εμβρύου πριν την σύλληψη, πριν δηλαδή την εμφύτευσή του στη μήτρα της γυναίκας και επομένως πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης.
