Πως αντιμετωπίζουμε τον θάνατο των γονιών;

Οι γονείς μας είναι τα πρώτα πρόσωπα με τα οποία κοινωνικοποιούμαστε όταν έρθουμε στη ζωή. Είναι ένας ζωντανός σύνδεσμος που έχουμε με την παιδική μας ηλικία, και κάθε επαφή μαζί τους μοιάζει με χρονομηχανή. Μας επιστρέφει σε μια εποχή ανεμελιάς και ασφάλειας, που ακόμη και όταν όλα έμοιαζαν τρομακτικά και δύσκολα, η παρουσία τους μας έκανε να νιώσουμε ότι όλα θα πάνε καλά. Μπορούν να μας μιλήσουν για τα πρώτα μας χρόνια και να μοιραστούν μαζί μας αναμνήσεις από μια εποχή που ενώ ζούσαμε, δεν θα τη θυμηθούμε ποτέ. Με τον θάνατό τους είναι σαν να χάνουμε τη χρονομηχανή μας. Το πένθος δεν είναι μια απλή κατάσταση, αλλά μια πολύ σημαντική και υγιής διαδικασία με την οποία επεξεργαζόμαστε την απώλεια. Δεν αποτελεί πρόβλημα που χρειάζεται ψυχοθεραπεία και κάθε άνθρωπος το βιώνει με τον δικό του τρόπο. Όταν χάνουμε έναν γονέα, νιώθουμε ότι κάτι από την παιδική μας ασφάλεια χάνεται μαζί του. Αυτό το κείμενο δεν υπόσχεται "συνταγές", αλλά προσφέρει ορισμένους ήπιους τρόπους να σταθείτε στον εαυτό σας όσο πενθεί.

Η ζωή είναι πολύ μεγαλύτερη από τον θάνατο

Η τελευταία τελεία ενός αγαπημένου βιβλίου, είναι ένα τίποτα μπροστά στην ιστορία του. Είναι απλά ο τρόπος με τον οποίο τελειώνει κάθε βιβλίο, ενώ η ιστορία του παραμένει εκεί για πάντα. Παρόλο που το έχουμε διαβάσει, έχει μια συγκεκριμένη θέση στη βιβλιοθήκη μας. Όποτε επιθυμούμε, μπορούμε να το ξαναδιαβάσουμε, ανοίγοντάς το σε όποιο κεφάλαιο θέλουμε. Κάθε φορά που μελετάμε την πλοκή και τους χαρακτήρες του, ανακαλύπτουμε και μια καινούρια πτυχή που ίσως δεν είχαμε προσέξει. Εντοπίζουμε σημεία του στα οποία τώρα βρίσκουμε μεγάλο χιουμορ, και σημεία στα οποία συγκινούμαστε κάθε φορά που τα διαβάζουμε. Συχνά, αναρωτιόμαστε πως γίνεται να μην τα είχαμε προσέξει όλα αυτά την πρώτη φορά που το διαβάσαμε. Τότε καταλαβαίνουμε την αξία που έχει κάθε ιστορία, και τον πραγματικό θησαυρό που περιέχει μια βιβλιοθήκη.

Όταν πεθάνει ένα αγαπημένο μας πρόσωπο είναι πολύ πιθανό να πιάσουμε τον εαυτό μας να θυμάται συνεχώς την εικόνα που είχε λίγο πριν πεθάνει ή την εικόνα που είχε όταν πέθανε. Μπορεί αυτομάτως να επαναβιώνουμε, είτε τη στιγμή που μάθαμε τον θάνατο του, είτε τη στιγμή που τον είδαμε να πεθαίνει, είτε τη στιγμή που τον βρήκαμε νεκρό. Με αυτόν τον τρόπο η φυσιολογική διαδικασία του πένθους δεν έχει την ευκαιρία να αρχίσει, και μπορεί να νιώθουμε μουδιασμένοι ή συναισθηματικά επίπεδοι. Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι ο θάνατος είναι πολύ μικρότερος από τη ζωή, και ο τρόπος με τον οποίο πεθαίνει ο καθένας μας δεν είναι η ζωή του. Όπως όταν σκεφτόμαστε ένα βιβλίο, σκεφτόμαστε την ιστορία του και όχι την τελευταία του τελεία, με τον ίδιο τρόπο όταν σκεφτόμαστε τον άνθρωπό μας, ας θυμηθούμε τη ζωή του και όχι μόνο την τελευταία του στιγμή. Βρίσκεται στη βιβλιοθήκη της μνήμης μας, και όπως μπορούμε να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία του αγαπημένου μας βιβλίου, έτσι μπορούμε να ξαναθυμηθούμε και τη ζωή του αγαπημένου μας προσώπου. Μπορεί πλέον η ζωή του να τελείωσε, αλλά η ύπαρξή του δεν χάθηκε ποτέ.

Στο πένθος δεν υπάρχει σωστό ή λάθος

Τι κάναμε ή δεν κάναμε, τι είπαμε ή δεν είπαμε, τι νιώσαμε ή δε νιώσαμε. Πολλοί άνθρωποι αισθανόμαστε ενοχές όταν πεθάνει ένα αγαπημένο μας πρόσωπο. Έχει μεγάλη σημασία να θυμόμαστε ότι ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε τη ζωή κάποιου είναι με το να ζήσουμε και να απολαύσουμε πλήρως τη δική μας ζωή, αγκαλιάζοντάς την δυνατά με όλες τις δυσκολίες της. Επειδή αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ξεκούραση είναι απαραίτητη σε οτιδήποτε κάνουμε. Ακόμη και στο πένθος.

Επιτρέψτε στον εαυτό σας να ξεχάσει για λίγο το πένθος του, κάνοντας πράγματα που σας ευχαριστούν. Για μερικούς ανθρώπους βοηθάει πολύ να έχουν μια συγκεκριμένη ώρα ή ημέρα της εβδομάδας στην οποία να σκέφτονται το αγαπημένο τους πρόσωπο κοιτώντας μια φωτογραφία ή ένα αγαπημένο του αντικείμενο. Με αυτόν τον τρόπο το πένθος τους δεν εισβάλλει στην καθημερινότητά τους σε υπερβολικό βαθμό, ενώ ταυτόχρονα δίνουν στον εαυτό τους λίγο χώρο να ζήσει τη ζωή.

Μια ελεύθερη ονειροπόληση

Στον άνθρωπο, η όραση είναι η πιο βασική αίσθηση και η ανθρώπινη φαντασία βασίζεται πολύ στις νοερές εικόνες. Μέσα από τη φαντασία μας μπορούμε να επανασυνδεθούμε με τα πρόσωπα που χάσαμε και να επαναβιώσουμε τους δεσμούς μας. Βρείτε μια συγκεκριμένη ώρα της ημέρας σας σε ένα ήρεμο και αναπαυτικό μέρος στο οποίο μπορείτε να πηγαίνετε τακτικά. Απομακρύνετε το κινητό σας και δοκιμάστε να ονειροπολήσετε ελεύθερα.

Ακολουθήστε τα εξής βήματα:

Βήμα πρώτο: Σκεφτείτε τι συναίσθημα έχετε και γράψτε το σε ένα χαρτί σημειώνοντας την ένταση με την οποία το νιώθετε σε μια κλίμακα 0 εως 10 (π.χ. θλίψη Χ/10).

Βήμα δεύτερο: Κλείστε τα μάτια σας (ή εστιάστε το βλέμμα σας σε ένα ουδέτερο σημείο), και οραματιστείτε τον άνθρωπο που χάσατε. Φανταστείτε ότι βρίσκεστε μαζί του πρόσωπο με πρόσωπο. Πείτε του οτιδήποτε θέλετε, και μιλήστε για οτιδήποτε σας λείπει από τη σχέση σας μαζί του. Ξεκινήστε έναν εσωτερικό διάλογο και φανταστείτε τι θα σας έλεγε πίσω. Όταν νιώσετε έτοιμοι, πείτε του αντίο και δείτε τον να περπατά μακριά σας.

Βήμα τρίτο: Πάρτε λίγο χρόνο και σκεφτείτε την ονειροπόλησή σας. Ρωτήστε τον εαυτό σας τα ακόλουθα:

Τι παρατήρησε και ένιωσε σε αυτήν τη νοερή επανασύνδεση;
Είχε κάποιο νόημα για τον εαυτό σας αυτή η άσκηση, και ποιο είναι αυτό;
Ποιο είναι το σημαντικότερο που πήρατε από αυτήν την άσκηση;
Τι αλλαγές παρατηρήσατε στα συναισθήματά σας μετά από αυτήν την άσκηση;

Βήμα τέταρτο: Επαναλάβετε το πρώτο βήμα σε ένα άλλο χαρτί.

Ένα αυθόρμητο γράμμα

Το τραύμα της απώλειας μπορεί να εμποδίσει τη διαδικασία του πένθους. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν πολύ βοηθητικό να γράψουν ένα γράμμα στο αγαπημένο τους πρόσωπο ακόμη κι αν αυτό έφυγε από τη ζωή. Γράψτε το σε ένα χαρτί, καθώς με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιούνται περισσότερα κέντρα του εγκεφάλου και η διαδικασία γίνεται ακόμη πιο καθαρτική. Όταν το κάνετε δείξτε συμπόνοια στον εαυτό σας και αφήστε τον να είναι ανοιχτός και ειλικρινής, γράφοντας αυτά που πραγματικά νιώθει.

Ίσως θελήσετε να περιγράψετε πόσο θα σας λείψει ο άνθρωπός σας, και τι σημαίνει για εσάς η σχέση που είχατε μαζί του. Εκφράστε ελεύθερα το συναίσθημα που νιώθετε, όποιο κι αν είναι αυτό, μαζί με τις σκέψεις που αυτό σας φέρνει. Ένα γράμμα μπορεί να σας βοηθήσει να πείτε οτιδήποτε θα θέλατε να πείτε. Αν επιθυμείτε να το γράψετε αλλά δυσκολεύεστε να αρχίσετε, ίσως η παρακάτω δομή να σας βοηθήσει:

Αγαπημένε/η ...
Θα ήθελα να ξέρεις ότι ....
Όταν σε σκέφτομαι ... 
και καμιά φορά ...
Όποτε θυμάμαι τις στιγμές που περάσαμε μαζί νιώθω ...
Κάποιες από τις αγαπημένες μου αναμνήσεις μαζί σου είναι ...
Σε ευχαριστώ για ...
Με αγάπη ...

Να θυμάστε: δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, ούτε καλό ή κακό γράμμα. Το μόνο που υπάρχει είναι αυτό που έχετε ανάγκη να πείτε. Χωρίς πολύ σκέψη και ανάλυση αφήστε το χέρι σας να γράψει αυθόρμητα και χωρίς καμία λογοκρισία.

Σχεδιάστε τις γιορτές σας πριν αυτές έρθουν

Γενέθλια, ονομαστικές εορτές, θρησκευτικές γιορτές και αργίες, όλες αυτές τις ημέρες ή βραδιές που περνούσατε μαζί τους κάθε χρόνο, θα επανέρχονται χωρίς αυτούς. Βοηθάει πολύ να φροντίσετε τον εαυτό σας και να σχεδιάσετε τις γιορτές σας πριν αυτές έρθουν. Πάρτε την πρωτοβουλία να ρωτήσετε άλλα αγαπητά σας πρόσωπα τι σχέδια έχουν και προτείνετέ τους να γιορτάσετε μαζί. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, σκεφτείτε ποιο ταξίδι θα θέλατε να κάνετε. Αν ούτε αυτό είναι εφικτό, σκεφτείτε τι δραστηριότητα θα θέλατε να κάνετε, τι γεύμα θα θέλατε να φάτε. Φροντίστε τον εαυτό σας με τον ίδιο τρόπο που θα φροντίζατε ένα νεότερο μέλος της οικογένειάς σας το οποίο αγαπάτε και νοιάζεστε πολύ.

Δεν είστε μόνοι

Είναι πολύ εύκολο και παγιδευτικό να νομίσουμε ότι πλέον είμαστε ολομόναχοι. Να θυμάστε ότι αυτό ποτέ δεν είναι αλήθεια, και πολλές φορές η έντονη θλίψη μπορεί να χρωματίσει τις σκέψεις μας με αρνητικό περιεχόμενο. Βρεθείτε με ανθρώπους που γνώριζαν τους γονείς σας και μιλήστε τους ελεύθερα για τα συναισθήματά σας. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, βρεθείτε με ανθρώπους που εμπιστεύεστε και μιλήστε μαζί τους. Αν πιάσετε τον εαυτό σας να πιστεύει ότι δε μπορεί να βρει κανένα νόημα χωρίς το αγαπημένο του πρόσωπο στη ζωή, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε την απώλεια. Σε κάθε περίπτωση ακόμη κι αν δεν είναι εφικτό να βρείτε δικούς σας ανθρώπους να μιλήσετε, δεν είστε μόνοι. Μη διστάσετε να έρθετε σε επαφή με την 24ωρη δωρεάν γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306. Η ζωή πάντα θα είναι πολύ μεγαλύτερη από τον θάνατο.