1 γεμάτο φλ. τσ. τραχανά οποιουδήποτε είδους (ξινό, γλυκό, από σιτάρι, από σιμιγδάλι, από αλεύρι, κ.λπ.)
4-5 κλωστές κρόκο Κοζάνης (ή μία δόση κρόκο σε σκόνη που πωλείται σε μικρά φακελάκια)
Αλατοπίπερο
Εκτέλεση:
Σε μια μικρή κατσαρόλα ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά το βούτυρο και σοτάρουμε το κρεμμύδι.
Το βοηθάμε με λίγο αλάτι και ελάχιστο νερό για να βγάλει τα υγρά του, να σοταριστεί ήπια, να γίνει διάφανο, να μαλακώσει και να γλυκάνει χωρίς να πάρει χρώμα. Ανακατεύουμε συνεχώς με ξύλινη κουτάλα.
Παράλληλα, ζεσταίνουμε τον ζωμό (ή το νερό).
Μόλις μαγειρευτεί το κρεμμύδι ρίχνουμε στην κατσαρόλα τον τραχανά και τον ανακατεύουμε με την κουτάλα για να καβουρδιστεί και να γυαλίσει.
Αλατοπιπερώνουμε.
Χαμηλώνουμε τη φωτιά ακόμη παραπάνω (στη σκάλα 5 για κουζίνες με 9 σκάλες). Βάζουμε τον καυτό ζωμό ή το νερό, όχι μονομιάς αλλά σταδιακά, καθώς ο τραχανάς θα ρουφάει υγρό και θα φουσκώνει. Ανακατεύουμε συχνά για να μην κολλήσει στο σκεύος. Σε περίπου 15΄-20΄ θα έχει μαγειρευτεί – αναλόγως, βεβαίως, και του είδους του – και η σούπα θα έχει χυλώσει.
Απομακρύνουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε τον κρόκο. Ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθούν οι κλωστές. Διορθώνουμε, εάν χρειαστεί, το αλάτι.
Σερβίρουμε αμέσως σε ζεσταμένα, κατά προτίμηση, βαθιά πιάτα και φρεσκοτριμμένο πιπέρι κατά βούληση.
Όσο κρυώνει ο τραχανάς τόσο θα πήζει. Εάν δεν τον φάμε αμέσως ή εάν περισσέψει και τον βάλουμε στο ψυγείο, θα γίνει σαν κολλώδης μάζα. Η επαναφορά στην αρχική του υφή είναι απλούστατη: τον βάζουμε σε κατσαρόλα, «σπάμε» τα κομμάτια με ξύλινη κουτάλα για να αρχίσει να ξεχωρίζει, βάζουμε το σκεύος σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά και αρχίζουμε να προσθέτουμε καυτό νερό σταδιακά, ανακατεύοντας συνεχώς με το σύρμα, με υπομονή και επιμονή, μέχρι να αποκτήσει η σούπα και πάλι τη σωστή υφή και πυκνότητα. Δεν την αφήνουμε να βράσει αλλά να ζεσταθεί ήπια.