Εργασία και... εργονομία: Τα προϊόντα που διώχνουν τον πόνο

της Έλενας Μπούλια

Σε προηγούμενο άρθρο του In2life αναφερθήκαμε στις μυοσκελετικές παθήσεις ως παθήσεις του γραφείου και με την βοήθεια της ειδικού αναζητήσαμε τρόπους -σωματικές ασκήσεις και θεραπείες- για να αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα το επίπονο πρόβλημα που ταλαιπωρεί τους περισσότερους εργαζόμενους γραφείου σήμερα. Πέραν, όμως, της συνδρομής του φυσικοθεραπευτή σχετικά με την ανακούφιση των ενοχλήσεών μας, υπάρχει μία επιστήμη, η οποία έχει να κάνει με την σχέση των λειτουργικών προϊόντων που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του και το κατά πόσο αυτά τον «βολεύουν».

Πρόκειται για την επιστήμη της εργονομίας, για την οποία πληροφορίες μας δίνει ο κ. Λάμπρος Λάιος, Καθηγητής Εργονομίας, στο Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας, του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η εργονομία είναι η εφαρμογή επιστημονικών γνώσεων που σχετίζονται με τον άνθρωπο στο σχεδιασμό προϊόντων και συστημάτων. Αναζητά μεθόδους προσαρμογής των μέσων εργασίας ή των συνθηκών εργασίας στο άτομο, μέσω της μελέτης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα κατά την προσαρμογή τους στο περιβάλλον.

Έτσι, η εργονομία ασχολείται με τον σχεδιασμό κάθε είδους εργαλείων, εξοπλισμού αλλά και συστημάτων εργασίας και εξετάζει την προσαρμογή της εργασιακής πρακτικής στο ανθρώπινο σώμα και στις δυνατότητες που έχει -διανοητικές ή φυσικές- ώστε αυτό να ταλαιπωρείται όσο το δυνατόν λιγότερο. Και κάπως έτσι φτάνουμε να μιλάμε για εργονομικά προϊόντα, δηλαδή «προϊόντα ‘φιλικά προς τον χρήστη’». Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; «Ότι η χρήση αυτού του προϊόντος είναι εύκολη για την πλειοψηφία και -στα πλαίσια του μέτρου- δεν δημιουργεί προβλήματα υγείας. Ουσιαστικά για τον σχεδιασμό του έχουν εφαρμοστεί οι επιστημονικές αρχές της εργονομίας», εξηγεί ο κ. Λάιος.

Τι πρέπει να προσέχουμε, λοιπόν, σε ένα προϊόν όταν αναζητάμε εργονομία;
Ο καθηγητής απαριθμεί τα χαρακτηριστικά που κάνουν ένα προϊόν εύχρηστο:
- Πρέπει να είναι συμβατό με τις διαστάσεις και τον προσανατολισμό των μελών του ανθρώπινου σώματος, όπως για παράδειγμα ένα ποδήλατο, το οποίο επιλέγουμε σύμφωνα με τις διαστάσεις του.
- Πρέπει να είναι εύκολα κατανοητό από την πλειοψηφία των χρηστών για τους οποίους προορίζεται, όπως για παράδειγμα ένα τηλεχειριστήριο.
- Πρέπει να μην οδηγεί τον χρήστη σε λάθη, εάν το προϊόν είναι ευρείας χρήσης, όπως για παράδειγμα η συσκευή ενός κινητού τηλεφώνου, η οποία παρέχεται με οδηγίες χρήσης.
- Πρέπει να συμβάλλει στην άνετη εργασία, όπως για παράδειγμα τα καθίσματα εργασίας.
Ή πρέπει να συνδυάζει ένα ή περισσότερα από τα προηγούμενα χαρακτηριστικά, ή και επιπρόσθετα, τα οποία αναφέρονται παρακάτω.

Ένα μη εργονομικό προϊόν μπορεί να ταλαιπωρεί τον χρήστη του τόσο σωματικά όσο και ψυχοσωματικά. Για παράδειγμα, το γραφείο της δουλειάς μας και το κάθισμα δεν πρέπει να αναγκάζουν τον εργαζόμενο να υιοθετεί μόνο μια συγκεκριμένη στάση και να μην τον αφήνουν να την αλλάζει ενώ συγχρόνως εργάζεται. «Επίσης η εργασία δεν πρέπει να είναι μονότονη και επαναλαμβανόμενη, ενώ πρέπει να περιλαμβάνει διαλείμματα σε τακτά διαστήματα», τονίζει ο κ. Λάιος.

Αντίθετα, τα οφέλη ενός εργονομικού προϊόντος έχουν να κάνουν, πέρα από την σωματική και ψυχική μας υγεία, με την ελαχιστοποίηση των λαθών. Κάτι τέτοιο επιτυγχάνεται μέσω π.χ. του σχεδιασμού φιλικότερων «μενού» επιλογών σε λογισμικά, εξοπλισμού εισαγωγής δεδομένων, χειριστηρίων μηχανών, καθώς και με την γενικότερη αύξηση της παραγωγικότητας, ήτοι της ταχύτητας εκτέλεσης των εργασιών.

Πριν προχωρήσει, λοιπόν, στην αγορά ενός προϊόντος, ο κ. Λάιος συμβουλεύει τον καταναλωτή να εξετάζει, πέρα από την τιμή και την εμφάνιση, την ευχρηστία του προϊόντος σύμφωνα με τον σκοπό, τη συχνότητα και την διάρκεια της χρήσης του. «Το προϊόν πρέπει να είναι κατάλληλο, εύκολο, να μην τον κουράζει και να μην τον οδηγεί σε λάθη. Επιπλέον, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η επιλογή ενός προϊόντος πρέπει να γίνεται και με γνώμονα προσωπικά κριτήρια όπως η σωματική διάπλαση, η ηλικία, ακόμη και η εξοικείωση», συμπληρώνει ο καθηγητής.

Εργονομικά προϊόντα για το γραφείο:
- Φίλτρο οθόνης υπολογιστή: Οι αντανακλάσεις από το φως του ήλιου ή από τα φώτα του χώρου στον οποίο εργαζόμαστε κάνουν ιδιαίτερα ενοχλητικό το διάβασμα σε μια οθόνη χωρίς φίλτρο. Με ένα φίλτρο οθόνης οι αντανακλάσεις αυτές μειώνονται και αποφεύγεται έτσι ο κίνδυνος για πονοκεφάλους και τσούξιμο των ματιών. Φίλτρα οθόνης θα βρείτε σε καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών και η τιμή τους κυμαίνεται ανάλογα με το προϊόν.
Συγκεκριμένα, στα καταστήματα Πλαίσιο θα βρείτε φίλτρο Kelly’s (φωτο) για οθόνη 17’ με 12,15 ευρώ –αγοράστε το on-line από εδώ, ενώ στο ηλεκτρονικό κατάστημα Musica.gr θα βρείτε φίλτρο Ecoguard για 19’ οθόνη με 52,08 ευρώ –αγοράστε το on-line από εδώ.

- Υποπόδιο γραφείου: Είναι σημαντικό, για την σωστή στάση του σώματός μας, να στηρίζουμε τα πόδια μας σε μία επιφάνεια που θα προσφέρει σταθερότητα τις ώρες που καθόμαστε στο γραφείο, διατηρώντας την κλίση που ταιριάζει καλύτερα στο ύψος μας (τα γόνατά μας πρέπει να σχηματίζουν ορθή γωνία). Ένα μεταλλικό υποπόδιο με αντιολισθητική επιφάνεια εξασφαλίζει την άνεσή μας. Βρήκαμε στο κατάστημα Πλαίσιο πλαστικό υποπόδιο της εταιρίας Q-Connect με 18,25 ευρώ –αγοράστε το από εδώ, ενώ στο ηλεκτρονικό κατάστημα Plus4u.gr βρήκαμε ρυθμιζόμενο υποπόδιο Dataline (φωτο), κατασκευασμένο από υλικό υψηλής αντοχής, με 33,09 ευρώ –αγοράστε το από εδώ.

- Υποστήριγμα καρπού με gel: Σκοπός του είναι να μειώνει την καταπόνηση των καρπών από την συνεχή χρήση του ποντικιού του υπολογιστή και να ανακατανέμει τα σημεία πίεσης.
Θα το βρείτε σε αρκετά χαμηλές τιμές. Συγκεκριμένα, βρήκαμε το Kelly’s Mouse Pad στο κατάστημα Πλαίσιο με 4,56 ευρώ –αγοράστε το από εδώ. Ενώ στο ηλεκτρονικό κατάστημα E-DPS Shop βρήκαμε το υποστήριγμα καρπού Fellowes (φωτο) με 8 ευρώ –αγοράστε το από εδώ.


- Καρέκλα εργασίας: Το κάθισμα εργασίας είναι ίσως το πιο σημαντικό εργονομικό προϊόν της καθημερινότητάς μας, καθώς είναι αυτό που οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε πολλές συνεχόμενες ώρες. Πρέπει, λοιπόν, να πληροί τις περισσότερες προϋποθέσεις εργονομίας. Βρήκαμε εργονομικές καρέκλες εργασίας στα καταστήματα Sato, οι οποίες βοηθούν στο «δυναμικό κάθισμα», δηλαδή στην εναλλαγή του τρόπου καθίσματος, και διαθέτουν μηχανισμούς που εξασφαλίζουν την πιο άνετη θέση εργασίας. Από αυτές ξεχωρίσαμε την Satoline, η οποία διαθέτει μηχανισμό καθίσματος συγχρονισμένης κίνησης με δυνατότητα ρύθμισης σε τρεις διαφορετικές θέσεις και ανάλογα με το βάρος του χρήστη. Η τιμή του καθίσματος της φωτογραφίας είναι 556 ευρώ. Ακόμα, εργονομικές καρέκλες γραφείου βρήκαμε και στα καταστήματα Πλαίσιο, όπως η Topstar, η οποία, πέρα από πρωτοποριακό design, είναι ειδικά σχεδιασμένη για να προσφέρει τέλεια υποστήριξη του σώματος. Η τιμή της είναι στα 232 ευρώ και μπορείτε να την αγοράσετε on-line από εδώ.

Ακριβής υπολογισμός σωστής θέσης
Αφού αποκτήσετε όλα τα απαραίτητα εργονομικά προϊόντα για το γραφείο σας, πρέπει να μάθετε να τα χρησιμοποιείτε και σωστά. Η αμερικανική εταιρία εργονομικών προϊόντων Ergotron, προσφέρει στην ιστοσελίδα της μία απλή online εφαρμογή που επιτρέπει να υπολογίσει κανείς την σωστή θέση που πρέπει να έχει το κάθε αντικείμενο σε σχέση με το ύψος: σε τι ύψος πρέπει να βρίσκεται το κάθισμα εργασίας, το πληκτρολόγιο, το ποντίκι αλλά και το ύψος της οθόνης.


Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα Ergotron.com επιλέξτε τον τύπο εργασίας σας (π.χ. αν κάθεστε ή αν στέκεστε όρθιοι), έπειτα επιλέξτε το ύψος σας και σύμφωνα με το αποτέλεσμα που θα προκύψει προσαρμόστε τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε στο κατάλληλο ύψος, ώστε να σας βολεύουν πλήρως.