Αποτέφρωση στην Ελλάδα: Ο άλλος δρόμος

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Το 1960 ο συνθέτης Δημήτρης Μητρόπουλος πεθαίνει από καρδιακή προσβολή στο Μιλάνο και αποτεφρώνεται σύμφωνα με γραπτά εκφρασμένη επιθυμία του. Στις 6 Νοεμβρίου η τέφρα του μεταφέρεται στην Αθήνα. Το 1977 στο Παρίσι η Μαρία Κάλλας περνά στην αιωνιότητα, το σώμα της αποτεφρώνεται μετά την κηδεία και η τέφρα της σκορπίζεται, όπως επιθυμούσε στο Αιγαίο. Το 2004 η σωρός του μεγάλου ζωγράφου Παύλου Μοσχίδη αποτεφρώνονται στη Σόφια και η μισή τέφρα του σκορπίζεται σε ποταμό της βουλγαρικής πρωτεύουσας ενώ η υπόλοιπη στο Αιγαίο.

Τρεις εξέχουσες ελληνικές προσωπικότητες, ένα κοινό μεταξύ τους: και οι τρεις επέλεξαν να αποτεφρωθούν, όμως και στις τρεις περιπτώσεις η αποτέφρωση δεν έγινε στην χώρα τους, αλλά στο εξωτερικό. Φυσικά δεν ήταν οι μόνοι. Μπορεί η Γραφή να λέει, «Χους ει και εις χουν απελεύσει», όμως εκατοντάδες Έλληνες και αλλοδαποί σήμερα (ορθόδοξοι και μη), οδηγούνται σε αποτεφρωτήρια της Ευρώπης, και συγκεκριμένα στην Βουλγαρία, με τις οικογένειές τους να πληρώνουν υπέρογκα ποσά για την αποτέφρωσή τους.

15 «καυτά» χρόνια

Παρά το γεγονός ότι στην χώρα μας έχει ψηφιστεί ο σχετικός νόμος για την αποτέφρωση των νεκρών από το 2006, το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα το 2009  και η κοινή Υπουργική Απόφαση το 2010, η δημιουργία αποτεφρωτηρίου στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε χαρτιά και μελέτες.

Έχουν περάσει 15 χρόνια από τότε που ο κ. Αντώνης Αλακιώτης, πρόεδρος της Επιτροπής για την αποτέφρωση των νεκρών στην Ελλάδα, ανακίνησε το ζήτημα, όμως λίγα έχουν γίνει προς αυτή την κατέυθυνση, καθώς όπως μου λέει «όλα αυτά τα χρόνια οι εκκλησιαστικοί παράγοντες παρεμβαίνουν και απαιτούν από τους δημάρχους να άρουν αποφάσεις που έχουν παρθεί». Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση του δήμου Μαρκόπουλου. Παρά την ομόφωνη συναίνεση του δημοτικού συμβουλίου, ο δήμαρχος δέχθηκε οργανωμένη αντίδραση υποκινούμενη από τον Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαο. Πιέσεις ασκήθηκαν και στα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, τα οποία εν τέλει ήραν την απόφαση και το σχεδιαζόμενο αποτεφρωτήριο στο Μαρκόπουλο ναυάγησε.

Τυπικά, η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αποδέχεται την καύση, παρά μόνο την ταφή, καθώς σύμφωνα με τις διδαχές της το σώμα του νεκρού πρέπει να είναι αρτιμελές στη Δευτέρα Παρουσία ώστε να αναστηθεί. Όμως, επίσημα τουλάχιστον, δεν απαγορεύει την αποτέφρωση σε ετερόθρησκους και ετερόδοξους. Ο μόνος σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη εκπρόσωπος της Εκκλησίας, ο οποίος έδειξε ιδιαίτερη προθυμία να βοηθήσει ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. «Ήταν εξ΄αρχής θετικός στην δημιουργία αποτεφρωτηρίου στην Ελλάδα και μάλιστα είχε διαμηνύσει στον τότε Υπουργό Προκόπη Παυλόπουλο, ότι η κατασκευή του θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα. Δεν γίνεται ένας ορθόδοξος να μπορεί να ταφεί χριστιανικά στην Καλκούτα, αλλά ένας Ινδός στον Μαραθώνα να μην μπορεί να αποτεφρωθεί», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Η Εκκλησία θέλει τύποις να γίνει αποτεφρωτήριο στην Ελλάδα, όμως όπου πάει να γίνει μια προσπάθεια ο τοπικός Μητροπολίτης ασκεί πιέσεις στον εκάστοτε Δήμαρχο. Τι να του πει μετά ο Δήμαρχος; Και έτσι δεν υλοποιείται ποτέ».

Από τον Άννα στον Καϊάφα

Άλλες «υποψήφιες» περιοχές είναι το Σχιστό, το κοιμητήριο του Ζωγράφου και η Θέρμη στην Θεσσαλονίκη. Όμως και πάλι προκύπτουν εμπόδια. «Η περίπτωση Σχιστού είναι ένας κόλαφος», μου λέει ο κ. Αλακιώτης, «Θέλουν να φτιάξουν αποτεφρωτήριο, χωρίς όμως να έχουν μαζέψει το απαραίτητο κεφάλαιο για να γίνουν οι αναγκαίες προμελέτες. Τόσα χρόνια δεν έχουν βάλει φράγκο και ζητούν από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος να τους παραχωρήσει το ποσό». Στου Ζωγράφου πάλι, ενώ το συμβούλιο έχει προχωρήσει σε απόφαση για την χωροθέτηση αποτεφρωτηρίου στον χώρο του Κοιμητηρίου, το Ταμείο Εθνικής Άμυνας, επικαλούμενο…. χουντικό διάταγμα ζητά να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης του κοιμητηρίου σε αυτό.



«Ενώ η δικηγόρος του δήμου ήταν σε συνεννόηση με το νομικό τμήμα του Εθνικού Κτηματολογίου και με τον γενικό γραμματέα Ακίνητης Περιουσίας του υπουργείου Οικονομικών, ξαφνικά ο δήμαρχος του Ζωγράφου ήρε από τη δικηγόρο του δήμου την εξουσιοδότηση για την τακτοποίηση του ιδιοκτησιακού. Την ίδια ημέρα το Γενικό Επιτελείο Στρατού του υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατέθεσε αίτημα προς το Κτηματολογικό Γραφείο Ζωγράφου να καταχωριστεί ως ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου μέρους της έκτασης του κοιμητηρίου», λέει ο κ. Αλακιώτης.

Τέλος, όσον αφορά τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου στη Θέρμη, όπου το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης ενέκρινε τη χωροθέτησή του σε δημοτικό οικόπεδο στην περιοχή των κοιμητηρίων της Θέρμης (δείτε την απόφαση στα σχετικά έγγραφα του άρθρου), το αίτημα… κόλλησε και σε αυτή την περίπτωση. «Με κάλεσε ο κ. Μπουτάρης και μιλήσαμε για το θέμα, αφού και ο ίδιος πριν από μερικά χρόνια είχε ταλαιπωρηθεί θέλοντας να αποτεφρώσει τη σύζυγό του», λέει σχετικά ο κ. Αλακιώτης, «έστειλα την όλη διαδικασία στον Αντιδήμαρχο κ. Ζερβά και του είπα ότι βάσει νόμου θα πρέπει να περάσει το θέμα πρώτα από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής μιας και αυτή είναι που εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο. Εκείνος όμως, έφερε το θέμα ο ίδιος στο Δημοτικό Συμβούλιο. Στη συνέχεια η απόφαση πήγε στη Νομαρχία και η Νομαρχία την απέρριψε, αφού δεν ακολουθήθηκε η νόμιμη διαδικασία».


Πηγή: Έθνος - 10/3/2010

Τέφρα ει και εις τέφρα απελεύσει

Μέχρι λοιπόν να βρεθεί μια άκρη στο όλο ζήτημα, όσοι θέλουν να αποτεφρώσουν κάποιο συγγενικό πρόσωπο απευθύνονται στο Γραφείο Τελετών, το οποίο έρχεται στη συνέχεια σε επαφή με κάποιο κέντρο αποτέφρωσης στο εξωτερικό και αφού συλλέξει τα απαραίτητα έγγραφα αποστέλλει την σωρό εκτός Ελλάδος, συνήθως στη Βουλγαρία.

Τα απαραίτητα έγγραφα είναι μια δήλωση του νεκρού ότι, όσο ζούσε, αυτή ήταν η επιθυμία του ή υπεύθυνη δήλωση των οικείων πρώτου βαθμού ότι αυτή ήταν η επιθυμία, εν ζωή, του αποθανόντος, πιστοποιητικό θανάτου, ταυτότητα του αποθανόντος και ληξιαρχική πράξη θανάτου. Αφού συγκεντρωθούν αυτά, το Γραφείο Τελετών προετοιμάζει κατάλληλα την σωρό και να την τοποθετεί μέσα σε φέρετρο το οποίο ασφαλίζεται μέσα σε ειδικό κιβώτιο με μεταλλική περιτύλιξη για την καλύτερη και ασφαλή μεταφορά του.

Η μεταφορά γίνεται αεροπορικώς και αφού η σωρός φτάσει στο αεροδρόμιο προορισμού, το αποτεφρωτήριο ή το γραφείο τελετών που φέρετε ως παραλήπτης στο εξωτερικό, παραλαμβάνει την σωρό την οποία μεταφέρει στο αποτεφρωτήριο.

Αφού γίνει η αποτέφρωση, η τέφρα αποστέλλεται εντός ειδικής τεφροδόχου στην Ελλάδα και το συνεργαζόμενο γραφείο τελετών την παραδίδει στους συγγενείς. Η τιμή κυμαίνεται περίπου στα 2.500€ για την Βουλγαρία και αυξάνεται ανάλογα με την χώρα που επιθυμεί η οικογένεια να γίνει η καύση (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ελβετία κτλ.) φτάνοντας μέχρι τα 5.000€, ενώ δεν περιλαμβάνει την τέλεση νεκρώσιμης ακολουθίας. Επίσης, αν ο θανών έχει εκφράσει την επιθυμία για δωρεά οργάνων, αυτή μπορεί να γίνει κανονικά πριν την αποτέφρωση.