Ο μύθος του multitasking: Γιατί τελικά σε κάνει λιγότερο παραγωγικό;

Το multitasking μπορεί να μοιάζει αποδοτικό, αλλά η επιστήμη δείχνει ότι τελικά καταστρέφει τη συγκέντρωση, αυξάνει τα λάθη και μειώνει σημαντικά την παραγωγικότητα.

Ζούμε στην εποχή της «ταυτόχρονης δράσης». Γράφουμε ένα μήνυμα ενώ απαντάμε σε ένα email, ανοίγουμε τρία παράθυρα δουλειάς μαζί, ακούμε podcast ενώ σερφάρουμε στο κινητό. Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι έτσι κερδίζουμε χρόνο, ότι είμαστε πιο αποτελεσματικοί, πιο γρήγοροι, πιο γ***τοι.

Μόνο που η επιστήμη λέει το ακριβώς αντίθετο.

Το multitasking δεν είναι υπερδύναμη. Είναι παγίδα. Η αίσθηση ότι κάνουμε πολλά ταυτόχρονα είναι απλώς το μυαλό μας που μετακινεί την προσοχή από το ένα στο άλλο, ξανά και ξανά. Κάθε τέτοιο πήγαινε–έλα μάς κοστίζει συγκέντρωση, ενέργεια και τελικά απόδοση. Ο εγκέφαλος δεν χτίστηκε για παράλληλη επεξεργασία εργασιών, χτίστηκε για να εστιάζει.

Το κόστος της συνεχούς εναλλαγής

Στην πραγματικότητα, όπως τονίζει η American Psychological Association, αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως multitasking δεν είναι παρά συνεχείς μεταπηδήσεις της προσοχής. Ο εγκέφαλος δεν «τρέχει» δύο εργασίες ταυτόχρονα, απλώς ενεργοποιεί και απενεργοποιεί κανόνες, στόχους και νοητικά πλαίσια κάθε φορά που αλλάζουμε δραστηριότητα, με κόστος που συχνά δεν συνειδητοποιούμε.

Οι ψυχολόγοι που μελετούν τη γνωστική λειτουργία έχουν δείξει ξεκάθαρα ότι ο ανθρώπινος νους δεν σχεδιάστηκε για βαριά παράλληλη επεξεργασία. Από τα πειράματα των Rogers και Monsell στη δεκαετία του ’90 μέχρι τα ευρήματα των Rubinstein, Meyer και Evans το 2001, η εικόνα είναι σταθερή: κάθε φορά που αλλάζουμε εργασία, χάνουμε χρόνο και ποιότητα.

Μάλιστα, οι ερευνητές εξηγούν ότι υπάρχουν δύο στάδια που καθυστερούν την απόδοση: το «goal shifting» και το «rule activation». Αυτές οι φαινομενικά μικρές μετακινήσεις της προσοχής μπορεί να διαρκούν κλάσματα του δευτερολέπτου, αλλά όταν συσσωρεύονται δημιουργούν σημαντική απώλεια παραγωγικότητας. Ο David Meyer μάλιστα έχει επισημάνει ότι αυτά τα μικρά «μπλοκαρίσματα» μπορούν να μας στερήσουν έως και το 40% του αποδοτικού μας χρόνου.

Γιατί η προσοχή κατακερματίζεται και τα λάθη αυξάνονται

Όταν ο εγκέφαλος χειρίζεται σύνθετες εργασίες, η προσοχή δεν μπορεί να μοιραστεί ισότιμα. Κάθε μετάβαση αφήνει πίσω της υπολείμματα νοητικών κανόνων από την προηγούμενη δραστηριότητα, που ανταγωνίζονται τους κανόνες της επόμενης. Αυτό προκαλεί λάθη, καθυστέρηση και αίσθηση πνευματικής κόπωσης. Ακόμη και σε πιο οικείες εργασίες –όπως το να αλλάζεις γλώσσα ανάλογα με ένα οπτικό ερέθισμα– οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η εναλλαγή καθυστερεί περισσότερο απ’ όσο περιμένουμε. Το multitasking διαταράσσει τη ροή σκέψης, αποσυντονίζει τη μνήμη και μειώνει την ικανότητα του εγκεφάλου να αποθηκεύσει πληροφορίες με ακρίβεια.

Πώς να γίνεις πραγματικά παραγωγικός

Η λύση δεν είναι να δουλεύεις περισσότερο, αλλά να δουλεύεις καθαρότερα.

1. Κάνε ένα πράγμα τη φορά. Ακόμα και 10 λεπτά συγκεντρωμένης δουλειάς αξίζουν περισσότερο από μια ώρα αποσπασμένης προσοχής.

2. Όρισε ωράρια για συγκεκριμένες εργασίες. Τα email δεν χρειάζεται να τσεκάρονται όλη μέρα. Οι ειδοποιήσεις δεν χρειάζεται να σε διακόπτουν κάθε δύο λεπτά.

3. Απομάκρυνε τους περισπασμούς. Κλείσε ή βάλε στο αθόρυβο το κινητό, βάλε φίλτρο στις ειδοποιήσεις, κράτα το γραφείο σου καθαρό.

4. Κλείσε τα περιττά tabs. Καθένα τους είναι ένα μικρό «πήγαινε-έλα» που διαλύει τη συγκέντρωσή σου.

5. Ομαδοποίησε όμοιες εργασίες. Όταν κάνεις πράγματα του ίδιου τύπου μαζί, ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται να αλλάζει mode κάθε λίγο.

Με πληροφορίες από unplugged.rest, APA