Έλληνες Άθεοι: Μπρος Θεός και πίσω ρέμα

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Την στιγμή που σε χώρες του εξωτερικού ο Αθεϊσμός είναι ευρέως διαδεδομένος και εν μέρει αποδεκτός, στην Ελλάδα το να δηλώνει κάποιος Άθεος δεν θεωρείται απλά ταμπού αλλά και απόδειξη πως ο εν λόγω άνθρωπος κάπου… χάνει. Λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι το Ελληνικό Κράτος και οι θεσμοί του έχουν δημιουργηθεί με κατ’ εξοχήν θρησκευτικά κριτήρια. Η "Χριστιανική" αυτή δομή του λοιπόν, ενίοτε προκαλεί πάσης φύσεως προβλήματα σε όσους συνειδητά επέλεξαν να μην ακολουθήσουν τον δρόμο του Θεού.

Των (μη) θρήσκων τα παιδιά

«Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης του κοινού και απροθυμία από τους αρμόδιους, η οποία προκύπτει ως επί το πλείστον από την άγνοιά τους για το συγκεκριμένο θέμα », λέει η κ. Τατιάνα Ραπακούλια ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Άθεων και φέρνει ως παράδειγμα την απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών στο σχολείο. «Δεν υπάρχει επίσημη εγκύκλιος για το πότε πρέπει να γίνει η αίτηση. Άλλος διευθυντής θα σου πει πως πρέπει να γίνει στην αρχή της χρονιάς, χωρίς κάτι τέτοιο να τεκμηριώνεται νομικά, άλλος στην μέση. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη γραμμή από το Υπουργείο και ο κάθε διευθυντής κάνει ό,τι θέλει», προσθέτει και φέρνει ως παράδειγμα την αίτηση ενός γονέα για απαλλαγή της κόρης του από το μάθημα των θρησκευτικών, η οποία απορρίφθηκε από τον διευθυντή του σχολείου με την αιτιολογία ότι «είναι αργά». «Η θρησκευτική πεποίθηση του γονέα μπορεί να μεταβληθεί ανά πάσα στιγμή, για ποιόν λόγο να υπάρχουν αυτοί οι χρονικοί περιορισμοί;», αναρωτιέται.

Όσον αφορά τον εκκλησιασμό, η κ. Ραπακούλια δεν βλέπει κανέναν λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να γίνεται στα σχολεία. «Όποιος γονιός θέλει μπορεί να πάει το παιδί του στην Εκκλησία. Το κράτος δεν έχει λόγο να αναπτύξει συγκεκριμένη θρησκευτική συνείδηση στα παιδιά. Το Σύνταγμα μόνο αναφέρει κάτι τέτοιο, όμως το Σύνταγμα που έχουμε είναι παρωχημένο και συγχέει την παράδοση με το γεγονός. Κάποτε ήταν παράδοση η σπονδή στο Δία, τώρα πλέον δεν είναι», καταλήγει υπογραμμίζοντας πως στη κρατική παιδεία γίνεται περισσότερο κατήχηση στην ορθόδοξη θρησκεία και όχι ισότιμη παρουσίαση όλων των θρησκευμάτων, όπως θα έπρεπε.

«Για εννέα χρόνια, μέχρι την Δευτέρα Λυκείου γίνεται κατήχηση των παιδιών στο δόγμα. Σε μια ομιλία της πρώην Υπουργού κ. Διαμαντοπούλου είχα θέσει το ερώτημα γιατί το σύστημα δίνει τόση βαρύτητα στα θρησκευτικά και όχι στο μάθημα των υπολογιστών. Η απάντηση που πήρα ήταν πως με τους υπολογιστές είναι πολύ εξοικειωμένα, ενώ η θρησκεία αποτελεί μέρος της παράδοσης», αναφέρει και αναρωτιέται: «Αφού είναι μέρος της παράδοσης και τα παιδιά την γνωρίζουν ούτως η άλλως, ποιος ο λόγος να κάνουν εννέα χρόνια κατήχηση στην Ορθοδοξία;»


Ή μικρός μικρός βαφτίσου…

… βαφτίσου όμως, γιατί πώς αλλιώς θα αποκτήσει το παιδί σου όνομα; Η σύνδεση της βάπτισης με την ονοματοδοσία είναι μία από τις μεγαλύτερες παρεξηγήσεις. Συγκεκριμένα, κανένα παιδί δεν πρέπει να βαπτιστεί για να αποκτήσει όνομα. Όμως η άγνοια που υπάρχει και σε αυτόν τον τομέα, οδηγεί την συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου στο «δε βαριέσαι, θα το βαφτίσω να ξεμπερδεύω». «Είμαστε στο 2012 και ο περισσότερος κόσμος εξακολουθεί να νομίζει ότι πρέπει να βαφτίσει το παιδί για να έχει όνομα. Υπάρχει νόμος από το 1987 που διακρίνει πλήρως την ονοματοδοσία από τη βάπτιση. Οι γονείς μπορούν να πάνε στο ληξιαρχείο και να δηλώσουν ένα όνομα», αναφέρει σχετικά η κ. Ραπακούλια και προσθέτει πως νομικά το χαρτί της βάπτισης δεν στέκει ως τεκμήριο για ονοματοδοσία. Ο λόγος;

Για την ονοματοδοσία βάσει νόμου, θα έπρεπε να παρίστανται και οι δύο γονείς στο ληξιαρχείο. Με το χαρτί της βάπτισης όμως, οι υπάλληλοι για να εξυπηρετήσουν το κοινό κάνουν τα… στραβά μάτια και το δέχονται ως τεκμήριο, ακόμα και αν το προσκομίσει κάποιος τρίτος. Με αυτή την «διευκόλυνση», ο οποιοσδήποτε μπορεί να δώσει το χαρτί και το παιδί να αποκτήσει όνομα εν αγνοία του γονιού. «Υπάρχουν περιπτώσεις που ο ένας γονιός βάπτισε το παιδί εν πλήρη άγνοια του άλλου», λέει χαρακτηριστικά η κ. Ραπακούλια. «Για αυτό υπάρχει όμως ο νόμος και θα πρέπει να εφαρμόζεται».

Ελλάς, Ελλήνων Χριστιανών (Ορθοδοξων)

Η αναγραφή του θρησκεύματος σε κρατικά αρχεία και έγγραφα εξακολουθεί να υφίσταται, χωρίς κάποιον σημαντικό λόγο, αναφέρουν οι Άθεοι. «Συνιστά ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο και δεν θα έπρεπε να καταγράφεται εκτός και αν είναι απολύτως αναγκαίο για την άσκηση δικαιώματος των πολιτών», λέει η κ. Ραπακούλια και στέκεται για ακόμα μια φορά στην άγνοια του κόσμου γύρω από τη διαδικασία διαγραφής του. «Ο καθένας μπορεί να πάει και να το διαγράψει με μια υπεύθυνη δήλωση. Αυτό ο κόσμος δεν το γνωρίζει. Για να το κάνω εγώ πήγα… με τον νόμο στο χέρι, αφού οι υπάλληλοι μου είπαν πως δεν γίνεται. Τους έδειξα το άρθρο 13 και μόνο τότε το έκαναν. Ο κόσμος απογοητεύεται με τέτοιες συμπεριφορές και αποθαρρύνεται από το να ασκήσει το δικαίωμά του. Έτσι ακόμα και αυτό θεωρείται ασήμαντο», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Άθεος στην σύγχρονη Ελλάδα

Εκτός από την γραφειοκρατία, οι Άθεοι Έλληνες έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ακόμα… εχθρό. Την προκατάληψη από μια μεγάλη μερίδα της «καθωσπρέπει» ελληνικής χριστιανικής κοινωνίας η οποία τους θεωρεί… ανήθικους και ανθέλληνες, αλλά και την υποχρέωση καταβολής φόρων για την μισθοδοσία της Εκκλησίας. «Υπάρχουν ακόμα βάρια θρησκόληπτα μέρη της κοινωνίας μας που έχουν γαλουχηθεί με την ιδέα πως οι άθεοι και οι άθρησκοι είμαστε κακοί άνθρωποι. Αν και δεν συναναστρέφομαι με αυτούς επηρεάζεται η ζωή μου έμμεσα», λέει ο Ανδρέας, μέλος της Ένωσης Άθεων.

«Η κοπέλα μου, για παράδειγμα, θέλει να κάνουμε θρησκευτικό γάμο και βάφτιση όταν κάνουμε παιδί, ώστε να μην στιγματιστεί αρνητικά. Πολλοί άθεοι φοβούνται τον στιγματισμό αυτόν, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι δεν είναι κακό ένα παιδί να μάθει να μην πιστεύει σε ότι του επιβάλλεται υποχρεωτικά στο σχολείο και πως διαφέρει σε κάτι από τα υπόλοιπα», προσθέτει ο Ανδρέας, κάνοντας αναφορά και στη φορολογία: «Αναγκάζομαι να δίνω χρήματα από την φορολογική μου δήλωση για τους μισθούς των παπάδων. Θα άρεσε στους Χριστιανούς αν έδιναν χρήματα από την τσέπη τους για να κτιστεί ένα τζαμί; Υποθέτω πως όχι, ούτε εμένα. Δεν με νοιάζει τόσο ότι χάνω χρήματα, όσο ότι θα προτιμούσα 100 φορές αυτά τα χρήματα να πήγαιναν σε άπορους , στην επιστημονική έρευνα και στην παιδεία. Σίγουρα πάντως δεν θέλω να πάνε σε ένα C-130 που μεταφέρει το «άγιο φως»

«Στην ελληνική κοινωνία δεν υπάρχει ο Αθεϊσμός, οι Άθεοι αγνοούνται, δεν λαμβάνονται υπόψη, ούτε στην χάραξη πολιτικής ούτε κοινωνικά και από την κοινωνική αντιμετώπιση απορρέει και η θεσμική», λέει η κ. Ραπακούλια, «Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει πως αρνούμαστε τον Θεό γιατί είμαστε ανήθικοι άνθρωποι. Έχουν στο μυαλό τους την Χριστιανική προοπτική. Ο Αθεϊσμός είναι ματεριαλισμός, το αντίθετο του ιδεαλισμού, δηλαδή θεωρείς πως υπάρχει ύλη και με αυτό συνδιαλέγεσαι. Οι Άθεοι φυσικά και έχουν ηθικές αρχές, σίγουρα θα υπάρχουν και ανήθικοι Άθεοι, αλλά εξίσου υπάρχουν και ανήθικοι Χριστιανοί και μάλιστα σε μεγαλύτερο ποσοστό», εξηγεί και εκφράζει την προσωπική της άποψη για τους θρήσκους.

«Θεωρώ πως η πλειοψηφία των θρήσκων δεν έχουν συνείδηση της θρησκευτικότητας. Οι Άθεοι είναι συνειδητοποιημένοι, έχουν σκεφτεί, έχουν συζητήσει και έχουν απορρίψει. Η πλειοψηφία των θρήσκων έχει απλώς δεχτεί αυτό που τους παραδόθηκε. Αν η παράδοση από της προηγούμενες γενιές είναι η Ορθοδοξία γίνονται Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Δεν μπορείς να ξέρεις όμως τι πραγματικά είσαι. Είσαι ό,τι σου είπαν», λέει σχετικά.

Άθεοι από κούνια;

Άθεος… γεννιέσαι ή γίνεσαι; Σύμφωνα με την κ. Ραπακούλια, η απάντηση τείνει προς το δεύτερο σκέλος της ερώτησης. «Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε ως Χριστιανοί. Σαν παιδιά δεν αμφισβητούσαμε αυτά που μας έλεγαν οι γονείς μας. Πιστεύαμε πως υπήρξε ο Άγιος Βασίλης. Στην ηλικία της αμφισβήτησης αρχίζει ο καθένας και βάζει τα πράγματα κάτω με τη λογική και βλέπει πως η ύπαρξη Θεού δεν στέκει», λέει. «Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να αμφισβητήσουν γιατί νιώθουν αποξένωση και σου λένε απλώς αδιαφορώ. Για εμένα η προσέγγιση της αλήθειας είναι πολύ πιο σημαντική από την τήρηση κάποιων προσχημάτων», προσθέτει.

Και ποιοι γίνονται Άθεοι; Σύμφωνα με την κ. Ραπακούλια άνθρωποι για τους οποίους η λογική και η αναζήτηση της αλήθειας είναι μεγάλη αξία. Άνθρωποι που κάποια στιγμή αμφισβήτησαν και σκέφτηκαν μόνοι τους. «Εγώ έγινα Άθεη διαβάζοντας την Βίβλο. Πόσοι Χριστιανοί έχουν διαβάσει όλη τη Βίβλο; Το ‘Λευιτικόν’ για παράδειγμα, είναι κανόνες συμπεριφοράς και νόμοι που σου υπαγορεύουν από πόσα βόδια θα πρέπει να σφάξεις σε περίπτωση που αμάρτησες, μέχρι ποιόν πρέπει να λιθοβολήσεις. Όλα αυτά παρουσιάζουν ένα σκληρό Θεό. Δεν μεταδίδουν καμία πνευματικότητα, καμία κατάνυξη».

«Θα πρέπει να αποσυνδέσουμε από τη θρησκεία την έννοια του ελληνισμού», καταλήγει η κ. Ραπακούλια. «Υπάρχουν άτομα που δεν ξέρουν καν το δόγμα της Ορθοδοξίας, δεν τηρούν ούτε τα έθιμα, αλλά σου λένε ‘είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος’ και το ταυτίζουν με το ‘είμαι Έλληνας’. και εγώ είμαι Ελληνίδα και αγαπώ την χώρα μου, ακόμα και στη κρίση δεν θέλω να φύγω. Αλλά δεν είμαι Χριστιανή. Είμαι Ελληνίδα. Και τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν πολλοί και μπορούν να υπάρξουν».