Η "αραχνοαίσθηση" υπάρχει στ'αλήθεια

Οι ερευνητές συνέκριναν πρόσφατα την ικανότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται άμεσα μία απειλή, ακόμα κι αν δεν την γνωρίζει, με την περίφημη «αραχνοαίσθηση» του Spiderman.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου απέδειξαν ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να είναι υπερ-ήρωες για να ανταποκρίνονται σε απειλές, ακόμα κι αν δεν τις γνωρίζουν συνειδητά. Πρόκειται για μία έμφυτη ικανότητα, την οποία όμως με την πάροδο των αιώνων άρχισαν να ξεχνούν.

Στα προϊστορικά χρόνια, όταν οι άνθρωποι "ένιωθαν" μία απειλή χρειάζονταν χρόνο για να μάθουν να τη φοβούνται, όμως διατηρούσαν τον φόβο αυτό μακροπρόθεσμα.

Τα ευρήματα των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν από τα Πανεπιστήμια του Εδιμβούργου και της Νέας Υόρκης έδειξαν τις διαφορές ανάμεσα στην συνειδητή και την ασυνείδητη μάθηση αναγνώρισης του φόβου.

Ο Dr. David Carmel, από το τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, είπε ότι η μελέτη εξέτασε πώς αντιδρούν οι άνθρωποι στον κίνδυνο. Όπως είπε, «η μελέτη δείχνει ότι είμαστε ικανοί να μαθαίνουμε άμεσα ότι κάτι αποτελεί απειλή, ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Στη μεγάλη οθόνη, ο Spiderman καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά χάρη στην αίσθηση της αράχνης. Στην πραγματικότητα δεν χρειαζόμαστε κάποια επιπλέον αίσθηση –ο εγκέφαλός μας είναι ικανός να γνωρίζει τις απειλές, συχνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Αυτή η γνώση, ωστόσο, είναι φευγαλέα. Με την σταδιακή επίγνωση η μάθηση της απειλής είναι πιο αργή αλλά πιο σταθερή. Οι συνειδητές διαδικασίες, λοιπόν, γίνονται λιγότερο αυτοματοποιημένα αλλά περισσότερο ουσιωδώς, καθώς δημιουργούν σταθερές εντυπώσεις που μας επιτρέπουν να εμμένουμε σε αυτά που γνωρίζουμε».

Για τις ανάγκες της μελέτης επιστρατεύτηκαν για δοκιμές δύο γκρουπ εθελοντών. Το ένα γκρουπ «επίγνωσης» κλήθηκε να κοιτά εικόνες και να δέχεται ήπια ηλεκτρικά σοκ όταν προβάλλονταν κάποιες συγκεκριμένες εικόνες. Το άλλο γκρουπ κλήθηκε να κοιτά εικόνες μόνο με το ένα μάτι, ενώ το άλλο μάτι δεχόταν αποσπασματικές πολύχρωμες, εντυπωσιακές εικόνες που επικρατούσαν στην προοπτική των ματιών.

Μετα-τραυματικό στρες
Όπως ακριβώς έγινε με το πρώτο γκρουπ, και στο δεύτερο γκρουπ γίνονταν ηλεκτρικά σοκ όταν προβάλλονταν συγκεκριμένες εικόνες.

Οι επιστήμονες στην συνέχεια μέτρησαν την αντίδραση του οργανισμού στον φόβο, υπολογίζοντας την ποσότητα ιδρώτα στα ακροδάχτυλα του κάθε ατόμου.

Το συμπέρασμα των δοκιμών ήταν ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν γρήγορα να αντιλαμβάνονται απειλές που δεν γνωρίζουν, ενώ όταν γνωρίζουν μία απειλή αργούν να νιώσουν φόβο γι’αυτήν.

Η ελπίδα των επιστημόνων είναι ότι με τα ευρήματα αυτά θα μπορέσουν να βοηθήσουν ασθενείς που υποφέρουν από διαταραχές άγχους, όπως το μετα-τραυματικό στρες, να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους για το μέλλον και να προβλέπουν προβλήματα πριν αυτά συμβούν.

Όπως κατέληξε ο Dr. Carmel, «ο τρόπος να διδάξουμε στους ασθενείς αυτούς ότι δεν έχουν κάτι να φοβούνται είναι με το να τους δείχνουμε τι είναι αυτό ακριβώς που φοβούνται, κάτι το οποίο μπορεί συχνά να τους προκαλεί αγωνία. Χρησιμοποιώντας, όμως, αυτές τις τεχνικές μπορούμε να τους δείχνουμε αυτά που φοβούνται χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται».

Πηγή: BBC.co.uk