Η κλιματική κρίση με πολύ απλά λόγια
Τι έπαθε ο πλανήτης μας και δεν είναι καλά; Η απάντηση δοσμένη με λόγια τόσο απλά, που να μπορεί να τα καταλάβει κι ένα παιδί.
της Ηρώς Κουνάδη
Αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις σε ένα εξάχρονο, δεν το ξέρεις αρκετά καλά. Φράση που αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν –για την ακρίβεια πρόκειται περί παράφρασης, ο Αϊνστάιν είπε «αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις απλά, δεν το έχεις καταλάβει ούτε ο ίδιος», αλλά ας μην κολλάμε σε λεπτομέρειες όταν πρόκειται για μεγάλες αλήθειες. Πώς λοιπόν μπορείς να εξηγήσεις την κλιματική αλλαγή σε ένα 6χρονο, ή σε κάποιον που δεν έχει ποτέ ασχοληθεί να μάθει τι και πώς; Ξεκινώντας από τα πολύ βασικά.
Τι είναι η κλιματική αλλαγή;
«Κλίμα» λέμε τον καιρό που επικρατεί κατά κανόνα σε ένα μέρος για πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, μεσογειακό κλίμα σημαίνει ότι τα καλοκαίρια συνήθως κάνει αρκετή ζέστη, και τους χειμώνες κάνει λίγο κρύο. Κλιματική αλλαγή είναι όταν αυτές οι συνθήκες αλλάζουν.
Η σφοδρή κλιματική αλλαγή που συμβαίνει τώρα, στην εποχή μας, προκαλείται από το ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα στα σπίτια μας, στα εργοστάσια και στις μεταφορές μας. Αυτά τα ορυκτά, όταν καίγονται, απελευθερώνουν αέρια, τα οποία λέμε «αέρια του θερμοκηπίου». Το πιο συνηθισμένο, και το πιο κακό από αυτά, λέγεται διοξείδιο του άνθρακα.
Αυτά τα αέρια παγιδεύουν την ζεστασιά του ήλιου στη Γη, επιτρέποντάς της να περάσει προς τα μέσα, αλλά όχι και να φύγει προς τα έξω. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και τα θερμοκήπια στα χωράφια. Έτσι, η θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται. Η παγκόσμια θερμοκρασία είναι τώρα 1,2 βαθμούς Κελσίου πιο πάνω από αυτήν του 19ου αιώνα, και η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί κατά 50%.
Και τι πειράζει που κάνει λίγη παραπάνω ζέστη;
Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες, οι καταιγίδες και η ξηρασία.
Αν αυτά τα φαινόμενα συνεχιστούν για πολύ, κάποιοι άνθρωποι θα χρειαστεί να φύγουν από τα σπίτια τους, και να πάνε να ζήσουν σε άλλες χώρες, γιατί τα χωράφια που καλλιεργούν θα γίνουν έρημος σαν τη Σαχάρα. Ταυτόχρονα, πολλές περιοχές θα πλημμυρίζουν συνέχεια από τις καταιγίδες, και θα γίνουν κι αυτές ακατοίκητες. Και μην φανταστείς μόνο νησιά με 5 κατοίκους κάπου στον Ειρηνικό. Μιλάμε για χώρες όπως η Κίνα, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Γερμανία.
Επίσης, οι καταστροφικές πυρκαγιές σαν αυτές που είδαμε το προηγούμενο καλοκαίρι θα γίνονται όλο και πιο συχνές, και θα καίνε ολόκληρα δάση και χωριά. Ταυτόχρονα, πολλά ζωάκια θα δυσκολεύονται να βρουν το νερό και την τροφή που χρειάζονται. Για παράδειγμα, αν οι πάγοι λιώσουν τελείως, όλες οι πολικές αρκούδες θα πεθάνουν, ενώ στην Αφρική και την Ασία οι ελέφαντες δεν θα βρίσκουν τα 300 λίτρα νερό που χρειάζονται ο καθένας την ημέρα για να επιβιώσουν, και θα πεθάνουν κι αυτοί.
Δεν θέλω να πεθάνουν οι ελέφαντες κι οι πολικές αρκούδες, μπορώ να κάνω κάτι;
Μπορείς να κάνεις πολλά, αλλά πιο σημαντικό είναι να κάνουν οι κυβερνήσεις περισσότερα. Γιατί μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης από εσένα έχουν μεγάλες εταιρείες σαν αυτές που βγάζουν και πουλάνε βενζίνη. Φαντάσου ότι έρευνα που έγινε πρόπερσι, είπε ότι 20 τέτοιες εταιρείες είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο όλου του διοξειδίου του άνθρακα που έχουμε στην ατμόσφαιρα. Αυτό που μπορείς να κάνεις εσύ, είναι να προσπαθείς να ξοδεύεις μόνο όση ενέργεια (ρεύμα, αέριο, βενζίνη) πραγματικά χρειάζεσαι, και όχι παραπάνω, να δίνεις για ανακύκλωση όσο πιο πολλά μπορείς από τα σκουπίδια σου, να μην σπαταλάς νερό, και ειδικά το ζεστό, και να διαβάζεις για να ενημερώνεσαι για την κλιματική αλλαγή.
Αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις σε ένα εξάχρονο, δεν το ξέρεις αρκετά καλά. Φράση που αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν –για την ακρίβεια πρόκειται περί παράφρασης, ο Αϊνστάιν είπε «αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις απλά, δεν το έχεις καταλάβει ούτε ο ίδιος», αλλά ας μην κολλάμε σε λεπτομέρειες όταν πρόκειται για μεγάλες αλήθειες. Πώς λοιπόν μπορείς να εξηγήσεις την κλιματική αλλαγή σε ένα 6χρονο, ή σε κάποιον που δεν έχει ποτέ ασχοληθεί να μάθει τι και πώς; Ξεκινώντας από τα πολύ βασικά.
Τι είναι η κλιματική αλλαγή;
«Κλίμα» λέμε τον καιρό που επικρατεί κατά κανόνα σε ένα μέρος για πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, μεσογειακό κλίμα σημαίνει ότι τα καλοκαίρια συνήθως κάνει αρκετή ζέστη, και τους χειμώνες κάνει λίγο κρύο. Κλιματική αλλαγή είναι όταν αυτές οι συνθήκες αλλάζουν.
Η σφοδρή κλιματική αλλαγή που συμβαίνει τώρα, στην εποχή μας, προκαλείται από το ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα στα σπίτια μας, στα εργοστάσια και στις μεταφορές μας. Αυτά τα ορυκτά, όταν καίγονται, απελευθερώνουν αέρια, τα οποία λέμε «αέρια του θερμοκηπίου». Το πιο συνηθισμένο, και το πιο κακό από αυτά, λέγεται διοξείδιο του άνθρακα.
Αυτά τα αέρια παγιδεύουν την ζεστασιά του ήλιου στη Γη, επιτρέποντάς της να περάσει προς τα μέσα, αλλά όχι και να φύγει προς τα έξω. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και τα θερμοκήπια στα χωράφια. Έτσι, η θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται. Η παγκόσμια θερμοκρασία είναι τώρα 1,2 βαθμούς Κελσίου πιο πάνω από αυτήν του 19ου αιώνα, και η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί κατά 50%.
Και τι πειράζει που κάνει λίγη παραπάνω ζέστη;
Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες, οι καταιγίδες και η ξηρασία.
Αν αυτά τα φαινόμενα συνεχιστούν για πολύ, κάποιοι άνθρωποι θα χρειαστεί να φύγουν από τα σπίτια τους, και να πάνε να ζήσουν σε άλλες χώρες, γιατί τα χωράφια που καλλιεργούν θα γίνουν έρημος σαν τη Σαχάρα. Ταυτόχρονα, πολλές περιοχές θα πλημμυρίζουν συνέχεια από τις καταιγίδες, και θα γίνουν κι αυτές ακατοίκητες. Και μην φανταστείς μόνο νησιά με 5 κατοίκους κάπου στον Ειρηνικό. Μιλάμε για χώρες όπως η Κίνα, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Γερμανία.
Επίσης, οι καταστροφικές πυρκαγιές σαν αυτές που είδαμε το προηγούμενο καλοκαίρι θα γίνονται όλο και πιο συχνές, και θα καίνε ολόκληρα δάση και χωριά. Ταυτόχρονα, πολλά ζωάκια θα δυσκολεύονται να βρουν το νερό και την τροφή που χρειάζονται. Για παράδειγμα, αν οι πάγοι λιώσουν τελείως, όλες οι πολικές αρκούδες θα πεθάνουν, ενώ στην Αφρική και την Ασία οι ελέφαντες δεν θα βρίσκουν τα 300 λίτρα νερό που χρειάζονται ο καθένας την ημέρα για να επιβιώσουν, και θα πεθάνουν κι αυτοί.
Δεν θέλω να πεθάνουν οι ελέφαντες κι οι πολικές αρκούδες, μπορώ να κάνω κάτι;
Μπορείς να κάνεις πολλά, αλλά πιο σημαντικό είναι να κάνουν οι κυβερνήσεις περισσότερα. Γιατί μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης από εσένα έχουν μεγάλες εταιρείες σαν αυτές που βγάζουν και πουλάνε βενζίνη. Φαντάσου ότι έρευνα που έγινε πρόπερσι, είπε ότι 20 τέτοιες εταιρείες είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο όλου του διοξειδίου του άνθρακα που έχουμε στην ατμόσφαιρα. Αυτό που μπορείς να κάνεις εσύ, είναι να προσπαθείς να ξοδεύεις μόνο όση ενέργεια (ρεύμα, αέριο, βενζίνη) πραγματικά χρειάζεσαι, και όχι παραπάνω, να δίνεις για ανακύκλωση όσο πιο πολλά μπορείς από τα σκουπίδια σου, να μην σπαταλάς νερό, και ειδικά το ζεστό, και να διαβάζεις για να ενημερώνεσαι για την κλιματική αλλαγή.
