Τα πράγματα που (ακόμα) λες λάθος
Επειδή μερικά λαθάκια της γλώσσας πλέον είναι λιγάκι ασυγχώρητα, εμείς είμαστε εδώ για να σου εξηγήσουμε.
Λάθη όλοι κάνουμε. Λάθη στη γλώσσα συμβαίνουν καθημερινά. Κι εμείς που είμαστε συντάκτες, μη φανταστείς. Φωτιά παίρνει το δωμάτιο διορθώσεων. Επειδή τα λάθη είναι ανθρώπινα. Μερικά, όμως, λάθη θα ήταν καλό να σταματήσεις να τα κάνεις, επειδή – είτε λόγω άγνοιας, είτε επειδή προσπαθείς να φανείς ότι ξέρεις περισσότερα – σου χαλάνε λίγο την εικόνα.
Κι εμείς θα σου εξηγήσουμε μερικά από αυτά.
*Κατ’ αρχάς, σταμάτα να λες «κατ’ αρχήν» όταν στην πραγματικότητα θες να πεις «κατ’ αρχάς». Το πρώτο σημαίνει «κατά την αρχή», δηλαδή κατά τον κανόνα, ενώ εσύ θες να πεις «αρχικά».
*Πολλές φορές θα ακούσεις (ή θα πεις) την φράση «στα πλαίσια». Για παράδειγμα, «η εκδήλωση πραγματοποιείται στα πλαίσια του τάδε φεστιβάλ». Το πλαίσιο, όμως, είναι πάντα ένα. Αυτή η φράση κανονικά δεν πρέπει να μπαίνει ποτέ σε πληθυντικό.
*Όταν θες να χαιρετήσεις μια ομάδα ανθρώπων (ή να χρησιμοποιήσεις πληθυντικό ευγενείας), θα πεις «Χαίρετε». Όχι με –αι στο τέλος. Με –αι στο τέλος σημαίνει ότι κάποιος, κάπου χαίρεται—και δύσκολα θα είναι αυτός που διαβάζει το λάθος.
*Ο «προπηλακισμός» είναι το βρίσιμο με χυδαίο τρόπο. Η άγρια λεκτική επίθεση. Δεν είναι σωματική βία, και δεν είναι "προφυλακισμός". Γενικά, όταν στις ειδήσεις ακούς να λένε ότι κάποιοι προπηλάκισαν κάποιον, απλά τον έκραξαν λίγο, χαλάρωσε.
*Η φράση «εξ απαλών ονύχων» δεν σημαίνει «επιφανειακά». Για την ακρίβεια, σημαίνει το αντίθετο. Σημαίνει πως ασχολείσαι και γνωρίζεις κάτι (κυριολεκτικά) από τότε που τα νύχια σου ήταν μαλακά, δηλαδή όταν ήσουν μωρό.
*Νους υγιής εν σώματι υγιεί. Όχι υγιές. Εδώ δεν μπορούμε να σου εξηγήσουμε γιατί, είναι κατάλοιπο της δοτικής. Deal with it.
*Γράφουμε «ευ ζην» και όχι «ευ ζειν». Όσο κι αν σου φαίνεται παράξενο και αντιφατικό, το ζην είναι απαρέμφατο, που είναι αρχαίο, συνεπώς το αφήνουμε στην ησυχία του και δεν το πειράζουμε, ούτε προσπαθούμε να το κάνουμε να μοιάζει πιο μοντέρνο.
*Η φράση «υπέρ του δέοντος» είναι λάθος. Κανονικά είναι «υπέρ το δέον». Και εδώ είναι κάπως λογικό να κάνεις λάθος, επειδή το υπέρ συντάσσεται όντως και με γενική. Απλά σε αυτή τη περίπτωση, όχι. Ξανά, αρχαία, το ξέρουμε, είναι ενοχλητικά μερικές φορές.
*Αντίθετα, το αρχαιοπρεπέστατο «επί τω έργω» είναι λάθος. Σε αυτή την περίπτωση, συντάσσεται με αιτιατική και πρέπει να λες «επί το έργον».
*Τέλος, και εδώ δεν θα είμαστε ευγενικοί, σταμάτα να λες Οκτώμβριος. Είναι Οκτώβριος.
