του Θεόδωρου Λέλεκα
Οι μετεωρολόγοι επιβεβαιώνουν ότι φέτος θα έχουμε ηλιόλουστο και ζεστό Πάσχα. Η Τροχαία αναμένει μία από τις μεγαλύτερες εξόδους εκδρομέων των τελευταίων ετών. Όλα φαίνονται να είναι έτοιμα για την καλύτερη εκδρομή της Άνοιξης: Πάσχα στην ελληνική ύπαιθρο.
Ελπίζω ότι το τελευταίο άγχος που σας έχει μείνει πριν την αναχώρηση είναι η επιλογή του σωστού κρασιού για το Πασχαλινό γλέντι. Εκεί νομίζω ότι μπορώ να βοηθήσω...
Φέτος προβληματίστηκα πολύ για να καταλήξω σε μία οινική πρόταση πρωτότυπη, διαφορετική από τις άλλες χρονιές, για το κρασί που θα συνοδεύσει καλύτερα τις λιχουδιές της Λαμπρής. Οι ερωτήσεις έπεφταν βροχή: Αγιωργίτικο, Ξινόμαυρο, ή μήπως Syrah, Merlot, Cabernet Sauvignon;
Όλα καλά είναι, δε λέω, και στην αγορά βρίσκουμε πλέον κρασιά επιπέδου για κάθε ουρανίσκο και βαλάντιο. Στο μυαλό μου είχα όμως μία όμορφη εικόνα παραδοσιακού ελληνικού γλεντιού για όλη την οικογένεια, με τους μεζέδες να δίνουν και να παίρνουν, τους ψήστες να έχουν πιάσει δουλειά (και να τσιμπολογάνε...) από νωρίς το πρωί, και όλους να περιμένουν καρτερικά τον οβελία και τα κόκκινα αυγά...
Για να συμπληρώσω οινικά την εικόνα αυτή λοιπόν, μου έλειπε κάτι παραδοσιακό, οικογενειακό, νοσταλγικό... Για να το βρω (και να πρωτοτυπήσω), χρειάστηκε να ανατρέξω στην αρχαιότητα, και να συνειδητοποιήσω ότι το κρασί που ψάχνω πρωταγωνιστεί στην ελληνική παράδοση εδώ και αιώνες, ενώ ετοιμάζεται εδώ και καιρό για αυτό που εμείς οι Έλληνες αποκαλούμε το μεγάλο... comeback!
Κυρίες και κύριοι, φέτος σας προτείνω να γιορτάσετε το Πάσχα Ελληνικά, τσουγκρίζοντας ένα ποτηράκι Ρετσίνα!
Ακολουθήστε με λοιπόν σε μία σύντομη ιστορική αναδρομή στην πορεία της Ρετσίνας, και σε μία καταγραφή της σύγχρονης εικόνας και των προοπτικών της.
Και επειδή δεν θα σας άφηνα να βάλετε ό,τι κι ό,τι στο τραπέζι σας, θα δοκιμάσουμε μαζί 2 πραγματικά ”διαμάντια”: 2 Ρετσίνες από σύγχρονους και... μερακλήδες παραγωγούς, φτιαγμένες με τα πιο σύγχρονα πρότυπα οινοποίησης, που θα στολίσουν πραγματικά το Πασχαλινό σας τραπέζι, και θα αναδείξουν τέλεια τις όμορφες γεύσεις του.
Η ιστορία της Ρετσίνας ξεκινάει πριν από περίπου 2 χιλιάδες χρόνια στην Κεντρική Ελλάδα. Τότε, το ρετσίνι από τα πεύκα χρησιμοποιούνταν στο κρασί ουσιαστικά ως συντηρητικό, προκειμένου να σφραγίζει τους αμφορείς πριν τη μεταφορά του κρασιού, αλλά και να δημιουργεί και μία προστατευτική μεμβράνη στην στάθμη του κρασιού, για να το προστατεύει από την οξείδωση.
Στην πορεία, το ρετσίνι χρησιμοποιήθηκε ευρέως για τον εμπλουτισμό της γεύσης του κρασιού, και συχνά για την συγκάλυψη δυσάρεστων γεύσεων και οσμών, και γενικότερα διαφόρων σφαλμάτων στην οινοποίησή του.
Η τεχνική της πρόσθεσης ρετσινιού στο κρασί εξαπλώθηκε γρήγορα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ωστόσο, τους τελευταίους δύο αιώνες, μέχρι και σήμερα, η ρετσίνα εντοπίζεται κυρίως στην Αττική, τη Βοιωτία, την Εύβοια και τη Μακεδονία.
Ελάχιστοι κατανοούν το μέγεθος της χαμένης ευκαιρίας που αποτελεί για την χώρα μας η μη αξιοποίηση της Ρετσίνας εμπορικά τόσο στην εγχώρια, όσο και στην διεθνή αγορά. Κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα προϊόν μοναδικό παγκοσμίως, το οποίο, όταν οινοποιείται σωστά, ”δίνει” ένα κρασί με εξαιρετικό άρωμα και απίστευτα δροσιστικό χαρακτήρα.
Αν είχε προωθηθεί σωστά, η Ρετσίνα θα μπορούσε να είχε κάνει πάταγο στις διεθνείς αγορές, οι οποίες ιστορικά έχουν δείξει ότι εκτιμούν δεόντως χαρακτηριστικές γεύσεις από όλο τον κόσμο, και απορροφούν ειδικά το λευκό, ευκολόπιοτο και δροσιστικό κρασί σε μεγάλους όγκους. Όλα αυτά όμως μοιάζουν όνειρα, αφού μέχρι σήμερα η Ρετσίνα αποτελεί δυστυχώς συνώνυμο της ελληνικής τουριστικής προχειρότητας.
Κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, το στερεότυπο της Ρετσίνας για τον διεθνή οινόφιλο είναι ένα αραιωμένο, όξινο διάλυμα με έντονο συνθετικό άρωμα, βασικό συστατικό του φτηνού τουριστικού μενού τύπου ”Retsina & Moussaka” που συναντάμε στα τουριστικά στέκια της Αθήνας και των νησιών.
Ιστορικά η Ρετσίνα παράγεται κυρίως από την ποικιλία Σαββατιανό, την οποία συναντάμε σε μεγάλες εκτάσεις (και με ιδιαίτερα μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις) κυρίως στα Μεσόγεια της Αττικής.
Σήμερα, εκτος των τοπικών παραγωγών της περιοχής, οινοποιεία που παράγουν Ρετσίνα από Σαββατιανό αλλά και άλλες ποικιλίες θα βρούμε σε μεγάλη συγκέντρωση στη Μακεδονία, όπου η Ρετσίνα είναι ιδιαίτερα αγαπητή και καταναλώνεται πολύ. Μεγάλος όγκος Ρετσίνας εξάγεται στις αγορές κυρίως της Β. Αμερικής και της Ευρώπης.
Τί έχει αλλάξει λοιπόν, θα με ρωτήσετε, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να σας συνιστώ να προτιμήσετε την Ρετσίνα από ένα άλλο κρασί για το Πασχαλινό σας τραπέζι;
Η μεγάλη αλλαγή (αναγέννηση ελπίζω) της Ρετσίνας, έρχεται από την αγάπη και το μεράκι κάποιων συγκεκριμένων οινοποιών που αποφάσισαν να την οινοποιήσουν σωστά, όπως της αρμόζει, για να δημιουργήσουν όχι ένα πρόχειρο και φτηνό κρασάκι για τον ανυποψίαστο τουρίστα, αλλά ένα κρασί ποιότητας που στέκεται άφοβα σε κάθε ελληνικό (και όχι μόνο) τραπέζι.
Οι παραγωγοί αυτοί είναι ακόμα ελάχιστοι, αλλά ελπίζω ότι δεν θα αργήσουν να πληθύνουν. Από αυτούς επιλέγω δύο, την ΓΑΙΑ Οινοποιητική και την Οινοποιία Κεχρή, και σας παρουσιάζω παρακάτω τις Ρετσίνες τους, που ελπίζω ότι θα προτιμήσετε φέτος το Πάσχα:
1. Ονομασία: ΡΗΤΙΝΙΤΗΣ NOBILIS
Ονομασία Προέλευσης/Ποιότητας: Ρετσίνα Ονομασία Κατά Παράδοση
Ποικιλία: Ροδίτης
Παραγωγός: ΓΑΙΑ Οινοποιητική
Περιοχή (Χώρα): Νεμέα (Ελλάδα)
Αλκοολικός Βαθμός: 12% a.b.v.
Ενδεικτική τιμή: 7,50 Ευρώ
Όπως θα περίμενε κανείς από την ΓΑΙΑ, ο Ρητινίτης Nobilis είναι μία εξαιρετική δουλειά. Ως βάση του χρησιμοποιείται ο Ροδίτης, μία παλαιά Ελληνική ποικιλία σταφυλιού με έντονα αρωματικά χαρακτηριστικά, που παράγει κρασί σε μικρότερες ποσότητες αλλά υψηλή ποιότητα.
Για την παραγωγή της Ρετσίνας χρησιμοποιείται ρετσίνι από συγκεκριμένη ράτσα πεύκου (Pinus Halepensis), σε ελεγχόμενες ποσότητες. Το χρώμα του είναι απαλό λεμονί, ενώ το άρωμα του ρετσινιού είναι διακριτικό στη μύτη, αφού συνδυάζεται με τα ζωντανά αρώματα από πράσινα φρούτα και εσπεριδοειδή της ποικιλίας.
Στο στόμα έχει σώμα μεσαίο, και το ρετσίνι αποκτά πιο έντονο χαρακτήρα - αποστασιοποιείται πλήρως όμως από την υπερβολική οσμή της Ρετσίνας της ταβέρνας που όλοι έχουμε στο νου. Η ιδανική οξύτητά του μας χαρίζει μία απίθανη φρεσκάδα, και μας ξεδιψάει αφήνοντας μία όμορφη και γλυκιά επίγευση μέχρι την επόμενη γουλιά.
2. Ονομασία: Το Δάκρυ του Πεύκου
Ονομασία Προέλευσης/Ποιότητας: Οίνος Ρητινίτης Ονομασία Κατά Παράδοση
Ποικιλία: Ασύρτικο και Ροδίτης
Παραγωγός: Οινοποιία Κεχρή
Περιοχή (Χώρα): Θεσσαλονίκη (Ελλάδα)
Αλκοολικός Βαθμός: 12.5% a.b.v.
Ενδεικτική τιμή: 9 Ευρώ
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα των δυνατοτήτων της ρετσίνας όταν οινοποιείται σωστά. Το Ασύρτικο προσθέτει στο άρωμα και την οξύτητα του Ροδίτη, ενώ η ζύμωση σε καινούρια δρύινα βαρέλια εμπλουτίζει το σώμα και χαρίζει τις χαρακτηριστικές αρωματικές νότες της βανίλιας.
Το ”Δάκρυ του Πεύκου” είναι νέα άφιξη στην αγορά, έχοντας μόλις γυρίσει από τον 6ο Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου της Θεσσαλονίκης, όπου απέσπασε το Μέγα Χρυσό Μετάλλιο. Πλούσια αρώματα φρούτων και ένας διακριτικός τόνος μαστίχας κατακλύζουν το στόμα, με το άρωμα από το ρετσίνι του πεύκου να μένει στην γλώσσα σαν μία γλυκιά ανάμνηση από παλιότερα χρόνια. Η επίγευση είναι μακρά και φρέσκια.
Ο οινοποιός Στέλιος Κεχρής είναι αποφασισμένος να κληροδοτήσει στις επόμενες γενεές μία Ρετσίνα κομψή και απολαυστική, απαλλαγμένη από το ένοχο παρελθόν της. Η τέχνη και το μεράκι του αποδίδουν καρπούς με το παραπάνω στα προϊόντα του.
Τις δύο παραπάνω Ρετσίνες θα τις βρείτε στις περισσότερες κάβες της Αθήνας. Απολαύστε τις παγωμένες τόσο με την Μαγειρίτσα, όσο και με τον Οβελία και όλα του τα παρελκόμενα. Τα αρώματα της Ρετσίνας θα ταιριάξουν τέλεια με τα μυρωδικά που χρησιμοποιούνται σε αφθονία στην Πασχαλιάτικη κουζίνα, ενώ η οξύτητά της θα παλέψει επάξια με τα λίπη από τις πετσούλες και τα γλυκάδια του αρνιού, για να σας ξεδιψάσει και να σας φρεσκάρει.
Τα χαρακτηριστικά της αυτά, καθώς και το σώμα της Ρετσίνας που είναι κάθε άλλο παρά ελαφρύ, θα συνδυαστούν με τις λιχουδιές του Πασχαλινού σας τραπεζιού εξίσου καλά με οποιοδήποτε κόκκινο κρασί ενδεχομένως να επιλέγατε. Πάνω απ’όλα, με ένα μπουκάλι καλή Ρετσίνα στο τραπέζι, θα δώσετε στο Πάσχα σας ένα άρωμα έντονα Ελληνικό!
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω και να στείλω τις ευχές μου στην κάβα Wine Garage στην Εκάλη, από όπου προμηθεύτηκα τον ”ΡΗΤΙΝΙΤΗ NOBILIS”, καθώς και την Κα Ελένη Κεχρή, που μου έστειλε το ”Δάκρυ του Πεύκου”, καθώς και όμορφες φωτογραφίες για το άρθρο αυτό.
Στοιχεία και πληροφορίες για την ιστορία της Ρετσίνας έχω δανειστεί από το εξαιρετικό βιβλίο ”The Wines of Greece” του Κων/νου Λαζαράκη MW (Mitchell Beazley 2005).
Καλό Πάσχα σε όλους!
