Βάσω Γιαρένη, Βαλεντίνα Παπαδημητράκη, τι βλέπουμε φέτος στις παιδικές παραστάσεις του Επί Κολωνώ;

Κάθε Σαββατοκύριακο το Θέατρο Επί Κολωνώ πλημμυρίζει χρώματα, μουσικές και φαντασία, χάρη στις δύο παραστάσεις για παιδιά που συνυπογράφουν δύο πολύ ταλαντούχες δημιουργοί: «Μ’ ένα κόκκινο σκουφί» από το θέατρο Κούκλας Κοκού-Μουκλό σε κείμενο της Βάσως Γιαρένη και σκηνοθεσία της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη, και «Μια αγκαλιά κι ένα φιλί κι ένα κουτό κουτί» σε κείμενο και σκηνοθεσία της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη και εικαστική επιμέλεια της Βάσως Γιαρένη.

Μιλήσαμε με τις δύο δημιουργούς για τις ιστορίες τους και το πώς έγιναν παραστάσεις, για την περιπέτεια της διάδρασης και τη δύναμη της μουσικής, και για τη μαγεία του παιδικού θεάτρου που δεν χάνει ποτέ την ιδιότητα να εκπλήσσει.

Δύο διαφορετικές παραστάσεις, δύο διαφορετικοί κόσμοι φαντασίας: Ένα κουτό κουτί και ένα κόκκινο σκουφί. Πώς γεννήθηκαν οι ιστορίες σας;
Βάσω Γιαρένη: Η ιδέα της παράστασης Κόκκινο σκουφί, και το παιχνίδι που γίνεται με την σκηνογραφική κλίμακα προϋπήρχε στο μυαλό μας σε συζητήσεις που είχαμε με τον συνάδελφο και συνεργάτη Κωνσταντή Μιζάρα. Ένα χρόνο μετά ήρθε ένα τηλεφώνημα από την Βαλεντίνα Παπαδημητράκη, για την ιδέα της για το πώς θα μπορούσαμε να δουλέψουμε με τις παραστάσεις μας για μικρές ηλικίες με ένα διαφορετικό τρόπο, και για την δημιουργία της Παιδικής Σκηνής στο θέατρο Επί Κολωνώ. Από την πρώτη φορά που πήγαμε οι δυο μας να δούμε την αίθουσα ένιωσα πως το συγκεκριμένο έργο θα έβρισκε όμορφη υλοποίηση σε αυτή την ιδιαίτερη συνθήκη, που μοιάζει με σπιτάκι κήπου. Και πράγματι έτσι είναι, όσοι καταφέρνουν να βρουν θέση στις παραστάσεις νομίζω πως βιώνουν μία εξαιρετική θεατρική εμπειρία.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Το "κουτό κουτί" είναι περισσότερο μια ιδέα παρά μια ιστορία. Συμβολίζει τον απέραντο χώρο της φαντασίας μας, τον τόπο όπου γεννιούνται οι προσδοκίες και τα όνειρά μας. Η έμπνευση για το ομότιτλο βιβλίο μου, που στη συνέχεια μετουσιώθηκε σε μουσική παράσταση-παιχνίδι, γεννήθηκε χάρη σε ποικίλα ερεθίσματα. Μεγάλωσα ακούγοντας σε δίσκο βινυλίου τον «Μορμόλη» του Ράινερ Χάχφελντ από την παιδική σκηνή της Ξένιας Καλογεροπούλου. Την παράσταση δεν την είχα δει ποτέ γιατί τότε ζούσα στην Κύπρο, αλλά τον δίσκο τον είχα μάθει απ’ έξω! «Ένα κουτό κουτί και τίποτα παραπάνω», λέει ο κύριος Μπουρίνιας όταν καταστρέφει τον Μορμόλη, το απίθανο παιχνίδι που είχαν επινοήσει ο Ρίκι και η Μάντα. Έπειτα, είναι εκείνο το αίνιγμα που λέει «Έχω ένα κουτί κι έχει μέσα κάτι τι. Κι αν χαθεί το κάτι τι, τι το θέλω το κουτί;». Η έμπνευση ακολουθεί πολλές φορές απρόσμενες διαδρομές… Το σίγουρο είναι πως θέλησα να δώσω στα παιδιά λίγο χώρο για παιχνίδι και κουταμάρα. Δεν χρειαζόμαστε μόνο τα χρήσιμα!

Μ’ ένα κόκκινο σκουφί

Και οι δύο παραστάσεις είναι εξ ολοκλήρου διαδραστικές. Τι σημαίνει, πρακτικά, για εσάς η συμμετοχή των παιδιών; Πόσο χώρο αφήνετε στο απρόβλεπτο που φέρνουν μαζί τους οι μικροί θεατές;
Βάσω Γιαρένη: Ο χώρος της Παιδικής Σκηνής του Επί Κολωνώ είναι ιδανικός για την συμμετοχή των παιδιών στο παραμύθι, μιας και μοιάζει να βρίσκονται τόσο κοντά, σχεδόν μέσα στην παράσταση, έπειτα το Κόκκινο σκουφί είναι ένα έργο ανατρεπτικά επαναστατικό, μιας και η ηρωίδα του παραμυθιού μας το Κόκκινο σκουφί που είναι κούκλα, βρίσκεται μόνη της σε μία στιγμή που κινδυνεύει και φοβάται, τα παιδιά ζητούνται να πάρουν θέση. Η κινητοποίηση και η δράση των παιδιών να την βοηθήσουν βασίζεται στην σύνδεση και την συγκίνηση που έχουν νιώσει κατά την διάρκεια του έργου για εκείνη.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Η διάδραση είναι ένα εργαλείο που συμβάλλει στην εμπλοκή των παιδιών με την παράσταση, μια πρόσκληση για συμμετοχή και αλληλεπίδραση. Ο αυθορμητισμός των παιδιών, η πηγαία ανάγκη τους για παιχνίδι, η περιέργεια και το χιούμορ τους είναι στοιχεία που έρχονται να συμπληρώσουν τη ροή και την εξέλιξη της παράστασης. Φυσικά και χρειάζεται ένα μέτρο ως προς τον χώρο που αφήνουμε στα παιδιά που συμμετέχουν σε κάποιο στιγμιότυπο, προκειμένου να παραμείνει αμείωτο το ενδιαφέρον των υπόλοιπων παιδιών, που την ίδια στιγμή παρακολουθούν. Το ζητούμενο για μένα είναι να κρατιέται η ισορροπία ανάμεσα στην ατμόσφαιρα παιχνιδιού και ελευθερίας και την παραστατικότητα.

Μια αγκαλιά κι ένα φιλί κι ένα κουτό κουτί

Τι χρειάζεται για να νιώσει ένα παιδί ασφάλεια και εμπιστοσύνη μέσα σε έναν θεατρικό χώρο;
Βάσω Γιαρένη: Ένα παιδί, όπως και ένας ενήλικας, για να νιώσει ασφάλεια χρειάζεται να καταλάβει την πρόθεση του τι πρόκειται να συμβεί, και να αποκωδικοποιήσει την απεύθυνση των καλλιτεχνών, όταν πάμε στο θέατρο μαζί με τα μικρά παιδιά χρειάζεται από πριν μία φροντίδα, μία συζήτηση. Η προετοιμασία του θεατή για την παρακολούθηση μίας παράστασης, η ανοιχτή διάθεση του την στιγμή που μπαίνει στην θεατρική αίθουσα είναι εξίσου σπουδαία και πολύτιμη, για την παράσταση που θα παρακολουθήσει, με την προετοιμασία που κάνει ο καλλιτέχνης πριν βγει στην σκηνή. Μία παράσταση είναι ο χώρος που δημιουργείται μεταξύ των θεατών και των καλλιτεχνών. Τα παιδιά άνω των 3-4 ετών καταλαβαίνουν ότι το θέατρο είναι ένα παιχνίδι μία συμφωνία, είναι μαζί σου όσο είσαι πιστός σε αυτή τη συμφωνία καθώς παίζεις. Ο χώρος της Παιδικής Σκηνής Επί Κολωνώ είναι ιδανικός για τα μικρά παιδιά, ένα πέτρινο σπιτάκι στην αυλή του θεάτρου, και ο χρόνος αναμονής της παράστασης είναι μία όμορφη στιγμή κάτω από τα καλοφροντισμένα δέντρα της αυλής.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Ζεστό βλέμμα, ήρεμη φωνή, γλυκύτητα, αμεσότητα και αλήθεια.

Μ’ ένα κόκκινο σκουφί

Η μουσική παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και στις δύο δουλειές. Τι δύναμη έχει μια μελωδία στο παιδικό θέατρο;
Βάσω Γιαρένη: Η μουσική, μαγεύει, κινητοποιεί, περιγράφει, επηρεάζει, συγκινεί και μας αγκαλιάζει, αισθανόμαστε μεγάλη χαρά που το θέατρο κούκλας Κοκού-Μουκλό συνεργάστηκε με τον συνθέτη Γιώργο Χρυσικό είναι κάτι που θέλαμε πολύ να συμβεί. Το Κόκκινο σκουφί είναι ένα ιδιαίτερο έργο για παιδιά όπου οι εικαστικές - κινησιολογικές περιγραφές της κούκλας, οι εκφραστικές περιγραφές της Εύης Καρρά και της Στέλλας Μαγγανά συνυπάρχουν σε ίση ποσότητα με το κείμενο, η μουσική λοιπόν ήταν αρκετά απαιτητική στην σύνθεση της τόσο ως προς την ατμόσφαιρα της ενορχήστρωσης όσο και ως προς την περιγραφική μελωδία της, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα. Απολαύσαμε την διαδικασία την συμμετοχής του Γιώργου στις πρώτες δοκιμές της κίνησης της κούκλας και στους αυτοσχεδιασμούς του στις πρόβες.
Η μουσική στο θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα, έχει σπουδαία ιστορία από μουσικούς και συνθέτες που της έχουν αντιμετωπίσει με μεγάλη σοβαρότητα και δημιουργικότητα, Γ. Μαρκόπουλος, Ν. Κηπουργός, Μ. Χατζηδάκις, Μ. Λοίζος, Ε. Καραίνδρου, Λ. Πλάτωνως κ.α. και μία σπουδαία σύγχρονη συνέχεια συνθετών που συνεχίζουν και προσθέτουν σπουδαία μουσικά έργα στο Θέατρο για Παιδιά.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Στην παράσταση "Μια αγκαλιά κι ένα φιλί κι ένα κουτό κουτί" η μουσική είναι ζωντανή. Ο Χρυσόστομος Καλογριδάκης, δεξιοτέχνης στην κιθάρα και εξαιρετικός τραγουδιστής, "ντύνει" με τις νότες και τη φωνή του ό,τι συμβαίνει στη σκηνή. Κεφάτες μελωδίες και απρόσμενοι ήχοι προσθέτουν πινελιές χαράς και ευθυμίας. Στο θέατρο για παιδιά η μελωδία και ο ρυθμός είναι εξίσου σημαντικά όσο σε οποιοδήποτε άλλο είδος παραστατικής τέχνης. Με τη διαφορά ότι επειδή τα παιδιά μαθαίνουν εύκολα στίχους και μελωδίες, συχνά παίρνουν μαζί τους τα τραγούδια της παράστασης! Αυτό συμβαίνει και στην παράστασή μας με το τραγούδι "Κι αν το κουτί είναι κουτό", το οποίο μελοποίησε θαυμάσια ο φίλος και συνεργάτης Λεωνίδας Μαριδάκης.

Μια αγκαλιά κι ένα φιλί κι ένα κουτό κουτί

Το παιδικό θέατρο θεωρείται συχνά «εύκολο». Στην πράξη ποιο είναι το πιο απαιτητικό κομμάτι όταν δουλεύεις για τόσο μικρές ηλικίες;
Βάσω Γιαρένη: Το Θέατρο για τα παιδιά δεν είναι εύκολο, ίσως το εύκολο όσοι το κάνουν ευκαιριακά, και το θεωρούν πάρεργο ή συμπλήρωμα των οικονομικών τους απολαβών. Το Θέατρο για τα παιδιά είναι κάτι σπουδαίο, είναι μία ευκαιρία να τους μιλήσουμε στην πιο άμεση γλώσσα, του παιχνιδιού και της αναπαράστασης, το θέατρο για τα παιδιά είναι μία ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε όλα τα δυνατά μας «όπλα» - «εργαλεία» τις λέξεις τις ιδέες, τις μουσικές, την φωνή μας, τα χρώματα τα φώτα και τις σιωπές, για να τα εμπνεύσουμε, να τα κινητοποιήσουμε, να τα κάνουμε να χαρούν να ανθίσουν, να συνδεθούν, να θυμώσουν, να τα κάνουμε να αναρωτηθούν, μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Το κουκλοθέατρο, δε, είναι μία ξεχωριστή περιοχή του θεάτρου, πολύ απαιτητική οπού χρειάζεται μία ονειροπόλα και ποιητική διάθεση για να το υπηρετήσεις.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη παρανόηση. Το θέατρο για παιδιά είναι εξαιρετικά απαιτητικό είδος, τόσο από πλευράς δραματουργίας, όσο και ως προς την επιτέλεση. Η μεγαλύτερη δυσκολία για μένα -ταυτόχρονα και η μεγαλύτερη πρόκληση- είναι η εγρήγορση που απαιτείται από τον ηθοποιό για να κρατήσει το ενδιαφέρον των παιδιών καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης. Η ανοιχτωσιά και η ετοιμότητα να ανταποκριθεί στα ερεθίσματα που παίρνει από το κοινό και να τα ενσωματώσει στην παρουσία του.

Μ’ ένα κόκκινο σκουφί

Τι σας έχουν μάθει τα παιδιά μέσα από αυτές τις παραστάσεις; Υπάρχει κάποιο στιγμιότυπο που θα θυμάστε για πάντα;
Βάσω Γιαρένη: Τα παιδιά αντανακλούν σαν καθρέπτες σε αυτό που συμβαίνει, μας έχουν μάθει λοιπόν να είμαστε αληθινοί, να δίνουμε σημασία στην κάθε στιγμή, ακόμα και στην πιο μικρή.
Μία στιγμή που θυμάμαι ήταν στο θέατρο Αλκμήνη κατά την διάρκεια της παράστασης «η Φεγγαρόσουπα» που ένα μικρό αγόρι στην προσπάθεια του να προειδοποιήσει τις δύο μικρές κούκλες της παράστασης, τα δύο πλασματάκια, ότι ο Μάγος Λοπωδύτ θέλει να τα ξεγελάσει και εφόσον είδε πως το ότι τους το φώναζε από την θέση του δεν ήταν αρκετό, σηκώθηκε, ήρθε στην σκηνή, τρύπωσε πίσω από το κουκλοθέατρο, βρήκε τις κούκλες στο πάτωμα την ώρα που με την Ηρώ παίζαμε την επόμενη σκηνή, τις πήρε αγκαλιά και τους το ψιθύρισε στο αυτί.

Βαλεντίνα Παπαδημητράκη: Τα παιδιά μου θυμίζουν διαρκώς τις αμέτρητες δυνατότητες του μυαλού και της φαντασίας μας. Δεν θα ξεχάσω την απίθανη απάντηση ενός παιδιού στην ερώτηση:
-Τι κάνουν μέσα σε ένα "κουτό κουτί" ένα πακέτο ζελεδάκια, ένα μήλο και μια παντόφλα;
-Τρώγονται!

Info:
«Μια αγκαλιά κι ένα φιλί κι ένα κουτό κουτί»
Συντελεστές:
Κείμενο, σκηνοθετική επιμέλεια: Βαλεντίνα Παπαδημητράκη
Εικαστική επιμέλεια: Βάσω Γιαρένη
Κατασκευή και ζωγραφική σκηνικού: Γιώργος Χατζάκης
Video: Βασίλης Καραδάτκος
Το τραγούδι “Κι αν το κουτί είναι κουτό” μελοποίησε ο Λεωνίδας Μαριδάκης.

Παίζουν:
Φλογέρα, κιθάρα, τραγούδι: Χρυσόστομος Καλογριδάκης
Διάδραση με τα παιδιά, τραγούδι: Βαλεντίνα Παπαδημητράκη

Πρεμιέρα: 12 Οκτωβρίου 2025
Κάθε Κυριακή στις 11:30
Διάρκεια: 40’ + 10’ εργαστήρι
Ηλικίες: από 2 - 6 ετών
Εισιτήρια: Γενική είσοδος 10€, Γκρουπ άνω 6 ατόμων 8€
Προπώληση εισιτηρίων: More.com

«Μ’ ένα κόκκινο σκουφί»
Συντελεστές:
Ιδέα: Βάσω Γιαρένη, Κωσταντής Μιζάρας
Κείμενο: Βάσω Γιαρένη
Σκηνοθετική επιμέλεια: Βαλεντίνα Παπαδημητράκη
Κούκλες – Σκηνικά: Βάσω Γιαρένη, Ηρώ Θεοδώρου
Κοστούμια: Κική Μαραβέλια
Μουσική: Γιώργος Χρυσικός
Παίζουν: Έυη Καρρά, Στέλλα Μαγγανά

Πρεμιέρα: 11 Οκτωβρίου 2025
Ημέρες Παραστάσεων: Κάθε Σάββατο στις 16:00. Διάρκεια: 60 λεπτά
Ηλικίες: από 4 ετών
Εισιτήρια: Γενική είσοδος 10€, Γκρουπ άνω 6 ατόμων 8€
Ηλεκτρονική Προπώληση: More.com