Πολύχρωμες σαλάτες για μουντές μέρες

Με τον χειμώνα ante portas και με ό,τι αυτός συνεπάγεται, τις ολοένα και μικρότερες και συχνά μουντές μέρες, ο οργανισμός αποζητά περισσότερες βιταμίνες και η πεσμένη διάθεση χρειάζεται ενισχυτικές ενέσεις αισιοδοξίας και ενεργητικότητας. Κι αν οι καυτές σούπες είναι σε πρώτη ζήτηση, το ίδιο και τα αργομαγειρεμένα φαγητά με τις πλούσιες σάλτσες, τι θέση έχουν οι σαλάτες; Την καλύτερη, θα απαντήσω. Γιατί μια πολύχρωμη χειμωνιάτικη σαλάτα, καθημερινή ή γιορτινή, άλλοτε σαν πρώτο πιάτο, άλλοτε σαν συνοδευτικό, γιατί όχι και ως κύριο φαγητό, έχει όλα τα φόντα για να μας θρέψει σωστά και να μπουστάρει τη διάθεσή μας. 

Μιας και όλως τυχαίως ο ήλιος εξαφανίστηκε από χθες και οι μετεωρολογικές προβλέψεις για τις επόμενες μέρες δεν είναι και οι καλύτερες, ούτε παραγγελία να είχα κάνει το θέμα που ετοίμασα σήμερα. Ιδού λοιπόν η ευκαιρία για να ετοιμάσετε και να χαρείτε χρώματα, γεύσεις και αρώματα σε έξι χειμωνιάτικες σαλάτες, η μία καλύτερη από την άλλη. Οι τρεις πρώτες είναι πιο κατάλληλες για πρώτο πιάτο ή συνοδευτικό και οι άλλες τρεις, καθώς είναι πιο χορταστικές, αντικαθιστούν επάξια το μεσημεριανό ή το βραδινό γεύμα. 

ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ ΤΡΙΜΜΕΝΑ ΚΑΡΟΤΑ, ΚΟΚΚΙΝΟ ΛΑΧΑΝΟ, ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ & ΠΕΤΙΜΕΖΙ ΡΟΔΙΟΥ 

Για 6 άτομα 

Βγάζουμε το ξύσμα από 1 μεγάλο πορτοκάλι και το βάζουμε σε μικρό μπολ στο οποίο μετά θα φτιάξουμε το dressing. Κόβουμε σε λεπτά μισοφέγγαρα 1 μέτριο ξερό κρεμμύδι και τα βαπτίζουμε για λίγη ώρα σε μπολ με παγωμένο νερό και παγάκια: έτσι γίνεται λιγότερο αψύ (βλ. tips). Τρίβουμε 2 μεγάλα καρότα και τα βάζουμε σε μεγάλο μπολ. Κόβουμε σε λεπτές λωρίδες  ½ μικρό κόκκινο λάχανο και τις προσθέτουμε στα καρότα. Καθαρίζουμε το πορτοκάλι, το κόβουμε σε χοντρουλές φέτες και κάθε φέτα στα 4 και τις βάζουμε κι αυτές στο μπολ με τα υπόλοιπα υλικά. Ψιλοκόβουμε ½ μάτσο μαϊντανό και ½ δυόσμο και τα προσθέτουμε στο μπολ. Τέλος, προσθέτουμε το κρεμμύδι, αφού το στραγγίσουμε καλά. 

Dressing
Στο μικρό μπολ που βάλαμε το ξύσμα του πορτοκαλιού προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι, 1 πρέζα μπούκοβο, 2 κ.σ. ξύδι από κόκκινο ή λευκό κρασί ή ξύδι Jerez, 1 κ.σ. πετιμέζι ροδιού και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Ανακατεύουμε καλά με το σύρμα. 

Προσθέτουμε το dressing στο μπολ με τα υλικά της σαλάτας, ανακατεύουμε καλά και σερβίρουμε. 

Tips

• Μπορείτε να αντικαταστήσετε το ωμό κρεμμύδι με πικλαρισμένο (δείτε εδώ τη συνταγή). Σε αυτή την περίπτωση, αντικαταστήστε το ξίδι με αρωματικό ζουμί από τις πίκλες.
• Το καλύτερο πετιμέζι ροδιού που κυκλοφορεί στην αγορά είναι λιβανέζικο. Είναι άθερμο και δεν είναι καθόλου γλυκό. Το βρίσκουμε σε καταστήματα μπαχαρικών και έθνικ παντοπωλεία. Αν δεν έχετε μπορείτε να το αντικαταστήσετε είτε με τον χυμό από μισό στυμμένο ρόδι είτε με τον χυμό από μισό πορτοκάλι. Αν βάλετε χυμό ροδιού, χρησιμοποιήστε τους σπόρους του άλλου μισού στη σαλάτα.
• Ταιριάζουν πολύ και οι ελιές, κυρίως οι πράσινες και οι θρούμπες. 

ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ ΨΗΤΑ ΚΑΡΟΤΑ, RADICCHIO & ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

Για 4 άτομα

Στρώνουμε τη λαμαρίνα του φούρνου με λαδόκολλα και τοποθετούμε σε μονή στρώση 4 καρότα που έχουμε κόψει σε μπαστούνια και 1 μεγάλο κρεμμύδι κομμένο σε μισοφέγγαρα. Προσθέτουμε 1 σκ. σκόρδου με την φλούδα του, πατημένη με τη λάμα του μαχαιριού. Αλατοπιπερώνουμε, αλείφουμε με λίγο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, προσθέτουμε λίγα κλαράκια φρέσκου θυμαριού (ή ξερό θυμάρι αν δεν έχουμε φρέσκο) και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στη λειτουργία του αέρα στους 200ο C για περίπου 25΄, μέχρι να μαλακώσουν τα καρότα και να αρπάξουν ελαφρώς τα κρεμμύδια. Αφαιρούμε το θυμάρι και το σκόρδο, μεταφέρουμε τα λαχανικά σε μεγάλο μπολ και τα αφήνουμε να κρυώσουν. Όσο ψήνονται τα λαχανικά καβουρδίζουμε ελαφρώς λίγους κουκουναρόσπορους και τους αφήνουμε να κρυώσουν. Καθαρίζουμε και κόβουμε σε ροδέλες 1 μέτριο πορτοκάλι. Ψιλοκόβουμε 1 χούφτα μαϊντανό. Ετοιμάζουμε το dressing με 2 κ.σ. χυμό πορτοκάλι, 1 κ.γλ. μέλι, 1 κ.σ. ξύδι Jerez (ή ξύδι από λευκό κρασί), αλατοπίπερο και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Χωρίζουμε τα φύλλα από ένα μικρό σφιχτό radicchio και τα κόβουμε σε μικρότερα κομμάτια με τα χέρια. Στο μπολ με τα λαχανικά προσθέτουμε το radicchio, τις ροδέλες του πορτοκαλιού, τους κουκουναρόσπορους και τον μαϊντανό.  Ανακατεύουμε καλά με το dressing και απολαμβάνουμε.

Tips

• Θεωρήστε αυτή τη σαλάτα ως μία βάση.  Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλα λαχανικά, όπως παντζάρια, φινόκιο, παστινάκη.  Όλες οι χειμωνιάτικες ρίζες είναι ευπρόσδεκτες.
• Αντί για θυμάρι, πασπαλίζουμε τα λαχανικά με μυρωδάτο κύμινο που αγαπά πολύ τα καρότα και το πορτοκάλι.
• Αν δεν σας πειράζει το σκόρδο, ξεφλουδίστε την ψημένη σκελίδα, λιώστε την και προσθέστε την στο dressing.
• Αντί για κουκουναρόσπορους, βάλτε φιλαρισμένα αμύγδαλα που θα καβουρδίσετε επίσης. 

ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΗ ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ DRESSING ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ

Για 6 άτομα

Κόβουμε 1 radicchio στα δύο, αφαιρούμε το σκληρό μεσαίο κοτσάνι και τα εξωτερικά φύλλα, ξεχωρίζουμε τα υπόλοιπα και τα κόβουμε με τα δάχτυλά όπως. Κόβουμε 4 endives (σικορέ) κατά προτίμηση κόκκινου χρώματος (βλ. tips) με μαχαίρι σε φέτες, αφού πρώτα αφαιρέσουμε το κάτω σκληρό μέρος και τα εξωτερικά φύλλα. Βάζουμε τα λαχανικά σε μπολ και προσθέτουμε το ξύσμα από 1 πορτοκάλι και λεπτές ροδέλες από 1 ξερό κρεμμύδι που έχουμε βαπτίσει για λίγη ώρα σε μπολ με παγωμένο νερό και παγάκια ή, εάν έχουμε, πίκλες κρεμμυδιού (η συνταγή εδώ). 

Καθαρίζουμε 2 πορτοκάλια και 2 γκρέιπφρουτ, φροντίζοντας να αφαιρέσουμε όλο το λευκό μέρος, κόβοντας με το μαχαίρι όσο βαθιά μέσα στη σάρκα χρειάζεται. Κόβουμε τα πορτοκάλια σε ροδέλες πάχους περίπου 2 εκ. και κάθε ροδέλα σε 4 τεταρτημόρια. Βγάζουμε τα «φιλέτα» από 2 γκρέιπφρουτ, κόβοντας με ένα μυτερό μαχαίρι ανάμεσα όπως μεμβράνες (βλ. tips). Για το κόψιμο χρησιμοποιούμε ξύλο κοπής με αυλάκι για να συλλέξουμε τον χυμό των φρούτων που θα χρησιμεύσει ως βάση για το dressing. Δεν παραλείπουμε να στύψουμε με τα χέρια όπως και όπως φλούδες που έχουν επάνω όπως αρκετή σάρκα. Προσθέτουμε τα κομμένα φρούτα στο μπολ με τα λαχανικά. 

Για το dressing ανακατεύουμε με το σύρμα 1 κ.γλ. μουστάρδα (ταιριάζει πολύ αυτή με όπως ολόκληρους σιναπόσπορους), αλατοπίπερο, τον χυμό των εσπεριδοειδών που συλλέξαμε, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και, εφόσον έχουμε βάλει πίκλες κρεμμυδιού, λίγο από το αρωματικό ζουμί όπως. Ανακατεύουμε τα υλικά με το dressing και σερβίρουμε. 

Tips

• Λευκές endives βρίσκουμε πολύ εύκολα στα περισσότερα οπωροπωλεία και σουπερμάρκετ. Οι κόκκινες είναι λίγο πιο σπάνιες και η προτίμησή μου γι’ αυτές είναι αποκλειστικά αισθητικής φύσεως, καθότι, όπως έχετε πλέον καταλάβει, η τρέλα μου με τα χρώματα αντί να κοπάζει, γίνεται εντονότερη. Επομένως, μην παιδεύεστε σαν εμένα, αγοράστε όπως λευκές κι όλα καλά.
• Ο λόγος που κόβουμε το γκρέιπφρουτ σε «φιλέτα» είναι ότι το συγκεκριμένο φρούτο έχει πολύ σκληρές μεμβράνες που είναι δυσάρεστες στο δόντι, ενώ οι αντίστοιχες μεμβράνες των πορτοκαλιών είναι συνήθως λεπτές. Εάν, όπως, τα πορτοκάλια που έχετε έχουν σκληρές μεμβράνες, θα τα χειριστείτε όπως τα γκρέιπφρουτ.  

ΣΑΛΑΤΑ ΚΟΥΣΚΟΥΣ ΜΕ ΚΟΥΜΚΟΥΑΤ & ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΠΕΣΤΡΟΦΑ

Για 6 άτομα ως πρώτο πιάτο ή για 4 άτομα ως κυρίως φαγητό

Βάζουμε 400 γρ. αραβικό κουσκούς σε ένα μεγάλο μπολ και προσθέτουμε ίση ποσότητα βραστού νερού. Σκεπάζουμε σφιχτά με διαφανή μεμβράνη και αφήνουμε για περίπου 6΄, μέχρι να απορροφηθεί όλο το νερό. Ξεσκεπάζουμε και αφρατεύουμε απαλά με ένα πιρούνι (βλ. tips). Αλατίζουμε.  

Ετοιμάζουμε το dressing: Κόβουμε στη μέση κάθετα 12 κουμκουάτ και αφαιρούμε τα κουκούτσια με μυτερό μαχαίρι. Τα βάζουμε στο multi και τα πολτοποιούμε με ¼ φλ. τσ. μηλόξιδο, ½ φλ. τσ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ½ κ.γλ. σκόνη κόλιανδρου, 1 κ.γλ. ροζ πιπέρι και αλατοπίπερο. Ανακατεύουμε το dressing με το κουσκούς όσο αυτό είναι ακόμη χλιαρό. 

Ανακατεύουμε το κουσκούς με το dressing και προσθέτουμε 4 φιλέτα καπνιστής πέστροφας κομμένα σε κύβους, 1 μέτριο ξερό κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές ροδέλες, 4 ραπανάκια κομμένα σε λεπτές ροδέλες, λίγα κουμκουάτ κομμένα σε λεπτές ροδέλες και ψιλοκομμένο φρέσκο κόλιανδρο (ή μαϊντανό, για όσους δεν τον αγαπούν). Αφήνουμε για λίγο τη σαλάτα για να ανακατευτούν καλά τα αρώματα και απολαμβάνουμε.

Tips

• Παρόλο που η συνήθης αναλογία κουσκούς με νερό είναι 1:1 και ο χρόνος αναμονής 6΄, καμιά φορά χρειάζεται και λίγο περισσότερο νερό αλλά και λίγα λεπτά της ώρας παραπάνω.
• Θεωρήστε αυτή τη σαλάτα ως βάση. Μπορείτε να κάνετε πολλούς συνδυασμούς, όπως να αντικαταστήσετε την καπνιστή πέστροφα με τόνο, καπνιστό σολομό ή καπνιστό χέλι, ή καπνιστό χταπόδι. ή να βάλετε πικλαρισμένα κρεμμύδια και ραπανάκια (όπως έκανα εγώ, αφού σπανίως λείπουν από το ψυγείο μου), ή να προσθέσετε λίγο ψιλοκομμένο φινόκιο, ακόμα και να αντικαταστήσετε το κουσκούς με πλιγούρι ή κινόα. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε ψιλοκομμένες ελιές. 

ΠΛΙΓΟΥΡΙ ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ ΨΗΤΟ ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙ ΚΑΙ ΓΛΥΚΟΠΑΤΑΤΕΣ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΑ ΜΕ ΚΟΥΡΚΟΥΜΑ & ΠΙΠΕΡΟΡΙΖΑ

Για 6 άτομα ως πρώτο πιάτο ή συνοδευτικό ή για 4 άτομα ως κυρίως φαγητό

Στρώνουμε τη λαμαρίνα του φούρνου με λαδόκολλα και αραδιάζουμε ένα μικρό κουνουπίδι (ή μισό μεγάλο) κομμένο σε «μπουκετάκια», 2 γλυκοπατάτες κομμένες σε ίσα περίπου κομμάτια και 1-2 σκ. σκόρδου, ακαθάριστες. Σε ένα μικρό μπολ ανακατεύουμε 2 κ.γλ. λεπτοτριμμένο νωπό κουρκουμά, 2 κ.γλ. λεπτοτριμμένη νωπή πιπερόριζα (ginger), 1 κ.γλ. κόλιανδρο σε σκόνη, 1 κ.γλ. κύμινο σε σκόνη, αλάτι και πιπέρι. Προσθέτουμε λίγο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, τόσο, ώστε να έχουμε ένα είδος πάστας, ούτε πολύ παχύρρευστης, ούτε και αραιής. Την προσθέτουμε στα λαχανικά και τα ανακατεύουμε καλά με τα χέρια μας για να κολλήσει παντού. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 190ο C για περίπου μισή ώρα, μέχρι να μαλακώσουν τα λαχανικά και να «αρπάξουν» ελαφρώς κατά τόπους. 

Όση ώρα ψήνονται τα λαχανικά βράζουμε σε άφθονο αλατισμένο νερό 1 φλ. τσ. πλιγούρι για περίπου 15’-20’, μέχρι να ψηθεί αλλά να μείνει σπυρωτό. Το στραγγίζουμε, το βάζουμε σε μεγάλο μπολ, το περιχύνουμε με λίγο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο για να μην κολλήσει και το αφρατεύουμε απαλά με πιρούνι. Παράλληλα, καβουρδίζουμε σε μέτρια φωτιά μια χούφτα κουκουναρόσπορους και μια χούφτα ηλιόσπορους.  Όταν είναι έτοιμα τα λαχανικά τα βάζουμε στο μπολ με το πλιγούρι και προσθέτουμε τους καβουρδισμένους σπόρους, καθώς και 1 γερή χούφτα μαύρης Κορινθιακής σταφίδας. 

Ετοιμάζουμε τη sauce ανακατεύοντας εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, τον χυμό από ένα μικρό λεμόνι, τον πολτό από το ψημένο σκόρδο που βγάζουμε ζουλώντας τις σκελίδες, ½ κ.γλ. κύμινο σε σκόνη και αλατοπίπερο. Ψιλοκόβουμε μπόλικα φρέσκα βότανα: μαϊντανό, κόλιανδρο και δυόσμο. Περιχύνουμε τα υλικά της σαλάτας με τη sauce, προσθέτουμε τα βότανα και ανακατεύουμε. Απολαμβάνουμε τη σαλάτα χλιαρή ή σε θερμοκρασία δωματίου.

Tips

• Νωπό ginger βρίσκουμε πλέον πανεύκολα παντού, εν αντιθέσει με τον νωπό κουρκουμά, για τον οποίο θα χρειαστεί λίγο ψάξιμο σε ενημερωμένα οπωροπωλεία. Και για τις δύο αυτές ρίζες υπάρχει η εναλλακτική της σκόνης. Σε αυτή την περίπτωση, προσέξτε τις ποσότητες γιατί πικρίζουν, κυρίως ο κουρκουμάς: για τις πιο πάνω ποσότητες των υπολοίπων υλικών, θεωρώ ότι 1 γεμάτο κ.γλ. πιπερόριζας και 1 κοφτό κ.γλ. κουρκουμά είναι αρκετά. Άλλη μία παραίνεση ως προς τα μπαχαρικά σε σκόνη έχει να κάνει με τη φρεσκάδα τους, αλλά και την ποιότητά τους: προτιμήστε να τα αγοράζετε από ειδικά καταστήματα μπαχαρικών, καθώς και να παίρνετε μικρές ποσότητες κάθε φορά, τις οποίες θα βγάζετε από τα σακουλάκια και θα βάζετε σε μικρά βάζα.
• Προσοχή, ο κουρκουμάς βάφει ό,τι αγγίξει κίτρινο (εξ ου και το άλλο όνομά του, κιτρινόριζα). Φορέστε γάντια μιας χρήσης και πλύνετε αμέσως τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσετε, όπως τον τρίφτη.
• Θεωρήστε αυτή τη συνταγή ως μπούσουλα. Η μεγάλη ποικιλία των λαχανικών αυτής της εποχής, των μπαχαρικών και των βοτάνων, καθώς και των δημητριακών, προσφέρεται για πολλές παραλλαγές. Ενδεικτικά αναφέρω από λαχανικά την κολοκύθα, τα καρότα, το παστινάκι, τη σελινόριζα‧ από μπαχαρικά το garam masala, το ras el hanout, το κάρδαμο‧ από βότανα το θυμάρι, το δενδρολίβανο, το φασκόμηλο‧ από δημητριακά το κριθάρι, το κουσκούς, το ρύζι, την κινόα, κ.λπ. 

ΖΕΣΤΗ ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ ΓΛΥΚΟΠΑΤΑΤΕΣ, ΠΑΝΤΖΑΡΙΑ, ΚΑΡΟΤΑ, ΡΟΚΦΟΡ & ΚΟΥΣΚΟΥΣΑΚΙ

Για 6 άτομα ως πρώτο πιάτο ή συνοδευτικό ή για 4 άτομα ως κυρίως φαγητό

Καθαρίζουμε και κόβουμε σε χοντρουλές φέτες 2 γλυκοπατάτες, 4 παντζάρια και 6-8 καρότα (αναλόγως του μεγέθους τους – εάν είναι χοντρά, τα κόβουμε κατά μήκος στη μέση). Τα αραδιάζουμε στη λαμαρίνα του φούρνου που έχουμε στρώσει με λαδόκολλα, τα ραντίζουμε με ελαιόλαδο και τα πασπαλίζουμε με αλάτι και μπαχαρικά: 1 κ.γλ. κουρκουμά σε σκόνη, 1 κ.γλ. κύμινο (σε σπόρους ή σκόνη), 1 κ.γλ. κόλιανδρο σε σκόνη, 1 κ.γλ. πάπρικα (καπνιστή ή γλυκιά) και πιπέρι. Τα ανακατεύουμε καλά και τα ξαναβάζουμε σε διάταξη στη λαδόκολλα. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 190ο C στη λειτουργία του αέρα μέχρι τα λαχανικά να μαλακώσουν και να μελώσουν (τα παντζάρια και τα καρότα, για να μαλακώσουν εντελώς, χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο ψησίματος και αν τα θέλετε πολύ μαλακά, θα τα βάλετε στον φούρνο περίπου 10’ νωρίτερα από τις γλυκοπατάτες. Εγώ δεν το έκανα γιατί αυτά τα δύο λαχανικά δεν μου αρέσουν πολύ μαλακά και βρίσκω αυτήν ακριβώς τη διαφορά στις υφές πολύ ενδιαφέρουσα). 

Όση ώρα ψήνονται τα λαχανικά βράζουμε 100 γρ. κουσκουσάκι σε άφθονο αλατισμένο νερό. Το στραγγίζουμε, το περιχύνουμε με ελάχιστο ελαιόλαδο για να μην κολλήσει και το κρατάμε ζεστό. Καβουρδίζουμε, επίσης, και μια χούφτα ηλιόσπορους. Τέλος, ετοιμάζουμε τη vinaigrette, ανακατεύοντας με το σύρμα μουστάρδα, ελαιόλαδο, χυμό lime και αλατοπίπερο. 

Μόλις τα λαχανικά είναι έτοιμα, τα βάζουμε σε σαλατιέρα και τα ανακατεύουμε με λίγη από τη vinaigrette όσο είναι ακόμη ζεστά για να την απορροφήσουν καλύτερα. Προσθέτουμε το κουσκουσάκι, τους ηλιόσπορους, 50 γρ. θρυμματισμένο ροκφόρ, φρέσκο κόλιανδρο (ή μαϊντανό εάν δεν σας αρέσει) και ανακατεύουμε απαλά. Περιχύνουμε με λίγη ακόμη vinaigrette και σερβίρουμε τη σαλάτα χλιαρή.

Tips

• Αυτή η σαλάτα σηκώνει αρκετές αλλαγές στα υλικά της: Πρώτον, τα λαχανικά που πλαισιώνουν τις γλυκοπατάτες μπορεί να είναι κολοκύθα, άλλες ρίζες, όπως σελινόριζα, τοπιναμπούρ (οι λεγόμενες και αγκινάρες Ιερουσαλήμ που είναι παρόμοιες με τα  κολοκάσια της Κύπρου), ραπανάκια, γουλιά, παστινάκη (τα λεγόμενα λευκά καρότα), κ.λπ. Το τοπιναμπούρ και η παστινάκη έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και πολλοί κοροϊδεύουν όσους από εμάς τα αγαπάμε, επειδή εμφανίζονται ως μόδα και εκκεντρικότητα. Ακόμη κι αν ισχύει αυτό σε κάποιο βαθμό, από τη μια είναι παμπάλαιες ρίζες που είχαν ξεχαστεί για πολλά χρόνια και παραγκωνιστεί από τις πατάτες όταν αυτές ήρθαν στην Ευρώπη, και από την άλλη έχουν καταπληκτικό άρωμα, εξαιρετικές διατροφικές ιδιότητες και τέλος πάντων, η ποικιλία δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.
• Δεύτερον, το ελληνικό κουσκουσάκι μπορεί να αντικατασταθεί από αραβικό κουσκούς ή πλιγούρι ή κριθαράκι, ακόμη και από όσπρια, όπως φακές, ροβίτσα, ρεβίθια, ή και ρύζι, όπως άγριο, καστανό ή μαύρο (το λεγόμενο riso venere). Υπενθυμίζω ότι το κουσκούς και το κουσκουσάκι είναι αμφότερα ζυμαρικά, απλώς το ελληνικό είναι πιο χοντρό και με πιο σφαιρικό σχήμα, σαν μπαλίτσες. Αυτό ονομάζεται και περλέ ή ισραηλινό κουσκούς. Αντιθέτως, το πλιγούρι είναι δημητριακό.
• Τρίτον, οι ηλιόσποροι μπορούν να αντικατασταθούν από κολοκυθόσπορους, κουκουναρόσπορους, αλλά και από ξηρούς καρπούς, όπως καρύδια, φιστίκια, κάσιους, φουντούκια.
• Τέλος, το τυρί μπορεί να είναι άλλου τύπου μπλε τυρί, όπως gorgonzola ή stilton (δοκιμάστε το υπέροχο καρίκι της Τήνου που ωριμάζει μέσα σε κολοκύθες και το κατσικίσιο μακεδονίτικο Κυανό© που έχει μεγάλο ενδιαφέρον), ή λευκά τυριά, όπως κατσικίσιο γαλλικού τύπου, φέτα, ξινομυζήθρα, γαλομυζήθρα, μανούρι, κατίκι, κ.λπ.