Τι εννοούμε όταν λέμε να είσαι ο εαυτός σου;

«Να είσαι ο εαυτός σου». Είναι ίσως η πιο πολυχρησιμοποιημένη φράση των ημερών μας: Τη βλέπουμε σε motivational quotes, τη διαβάζουμε σε βιβλία αυτοβελτίωσης, τη λένε φίλοι και συγγενείς σε στιγμές αμηχανίας, την αναπαράγουν οι influencers στα social. Και ενώ ακούγεται αυτονόητη, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη. Τι σημαίνει, λοιπόν, να είσαι ο εαυτός σου; Να κάνεις ό,τι θέλεις χωρίς να σκέφτεσαι τους άλλους; Να λες πάντα την αλήθεια σου χωρίς φίλτρο; Να ντύνεσαι, να εκφράζεσαι, να ζεις χωρίς κανένα «πρέπει»; Ή μήπως κάτι πιο βαθύ και πιο ουσιαστικό;

Η αυθεντικότητα πίσω από τη φράση

Στον πυρήνα της, η φράση αυτή μιλά για την αυθεντικότητα. Και αυθεντικότητα δεν σημαίνει παρορμητικότητα ή αδιαφορία για τους γύρω μας. Σημαίνει να αναγνωρίζουμε τι είναι σημαντικό για εμάς, να σεβόμαστε τις ανάγκες και τις αξίες μας, και να φροντίζουμε ώστε οι πράξεις μας να ευθυγραμμίζονται με αυτές. Να είσαι ο εαυτός σου μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα, από το να πεις «όχι» όταν δεν θέλεις να κάνεις κάτι μέχρι το να παραδεχτείς ένα λάθος αντί να το κρύψεις, ή να υποστηρίξεις μια άποψη που δεν είναι δημοφιλής, είναι όμως η άποψή σου.

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να είσαι ο εαυτός σου;

Το πρόβλημα είναι πως δεν μεγαλώνουμε σε κενό αέρος. Από μικροί μαθαίνουμε να συμμορφωνόμαστε, να κερδίζουμε την αποδοχή, να προσαρμοζόμαστε στις προσδοκίες –των γονιών, του σχολείου, της κοινωνίας. Οι επαγγελματικές απαιτήσεις, η πίεση των social media να δείχνουμε τέλειοι, οι συγκρίσεις με τους άλλους, όλα αυτά μας ωθούν να χτίσουμε μια εκδοχή του εαυτού μας που να είναι αρεστή. Και κάπου εκεί, το να παραμείνουμε αυθεντικοί μοιάζει πολυτέλεια.

Δεν είναι τυχαίο που πολλοί άνθρωποι παραδέχονται ότι δεν ξέρουν ποιοι πραγματικά είναι, ή ότι φοβούνται πως αν δείξουν τον πραγματικό τους εαυτό θα χάσουν την αποδοχή των γύρω τους. Το «να είσαι ο εαυτός σου» δεν είναι μόνο δύσκολο· συχνά είναι και τρομακτικό.

Στην πράξη τι σημαίνει;

Αν αφήσουμε στην άκρη αυτόν τον φόβο, το να είσαι ο εαυτός σου είναι μια καθημερινή στάση ζωής. Σημαίνει να εκφράζεις τα συναισθήματά σου χωρίς να τα καταπιέζεις. Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να αλλάζει γνώμη χωρίς ενοχές. Να μην κρύβεις τις αδυναμίες σου, αλλά να τις αναγνωρίζεις σαν κομμάτι σου. Σημαίνει ακόμα να σέβεσαι τις επιλογές των άλλων, ενώ υπερασπίζεσαι τις δικές σου.

Αν το καλοσκεφτείς, είναι οι μικρές στιγμές που αποκαλύπτουν την αυθεντικότητα: Όταν γελάς με την ψυχή σου χωρίς να σκέφτεσαι πώς φαίνεσαι, όταν μοιράζεσαι ένα μυστικό με έναν φίλο χωρίς φόβο, όταν λες «δεν ξέρω» ή «έκανα λάθος» χωρίς ντροπή.

Ο εαυτός σου δεν είναι στατικός

Ένα ακόμη εμπόδιο είναι η ιδέα ότι ο «αληθινός εαυτός» είναι κάτι σταθερό και αναλλοίωτο. Στην πραγματικότητα, ο εαυτός μας αλλάζει, εξελίσσεται, μεταμορφώνεται μέσα από τις εμπειρίες. Αυτός/η που ήσουν στα 20 δεν είναι ίδιος/α με αυτόν/η που είσαι στα 30 ή στα 40. Και αυτό δεν σημαίνει ότι χάνεις την αυθεντικότητά σου· σημαίνει ότι την ανανεώνεις, όπως ανανεώνεται κι η ζωή σου.

Γι’ αυτό και η φράση «να είσαι ο εαυτός σου» δεν αφορά κάτι στατικό, αλλά μια πορεία αυτογνωσίας, αποδοχής και έκφρασης που δεν τελειώνει ποτέ. Μπορείς να την δεις σαν μια διαρκή εξερεύνηση: κάθε μέρα ανακαλύπτεις λίγο καλύτερα ποιος/α είσαι, τι θες, τι αντέχεις και πού θέλεις να πας.

Να είσαι ο εαυτός σου… χωρίς ενοχές

Στο τέλος της μέρας, το «να είσαι ο εαυτός σου» σημαίνει να ζεις με λιγότερη προσποίηση και περισσότερη αλήθεια. Δεν σημαίνει να συγκρούεσαι με όλους, ούτε να αδιαφορείς για τους γύρω σου. Σημαίνει να βρίσκεις τη χρυσή τομή ανάμεσα στο ποιος/α είσαι και στο πώς σχετίζεσαι με τον κόσμο. Να μην υποδύεσαι έναν ρόλο για να γίνεις αρεστός/η, αλλά να αποδέχεσαι πως δεν γίνεται να αρέσεις σε όλους.

Κι όταν καταφέρνεις να είσαι λίγο περισσότερο ο εαυτός σου κάθε μέρα, κερδίζεις κάτι πολύτιμο: Η ζωή σου μοιάζει λιγότερο με παράσταση και περισσότερο με αληθινή εμπειρία. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι το πιο σπουδαίο δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου.