Τα συμφέροντα τoυ Τύπου και η εμπιστοσύνη στους ανθρώπους

Ακούω γκρίνια εξ αριστερών για την Εφημερίδα των Συντακτών και την απόφαση της συνέλευσής της της να μεταβιβαστεί η ιδιοκτησία στον επιχειρηματία Δημήτρη Μελισσανίδη. Η γκρίνια αφορά την εκτιμώμενη από τους γκρινιάρηδες απώλεια ελευθερίας που θα επέλθει στη γνώμη της εφημερίδας, μια που πλέον οι αναγνώστες δεν θα είναι «οι μόνοι εργοδότες» των δημοσιογράφων εκεί.

Η Εφημερίδα των Συντακτών ήταν ένα ενδιαφέρον πείραμα που κράτησε πολλά χρόνια και που στόχο είχε να μην μπλεχτούν τα οικονομικά συμφέροντα με τη δημοσιογραφία που ήθελαν να κάνουν οι άνθρωποί της- ως επι το πλείστον «ορφανά» της παλιάς Ελευθεροτυπίας. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν με συνελεύσεις, οι μισθοί ήταν μοιρασμένοι δίκαια και οι όποιες ιεραρχίες είχαν να κάνουν με την οργάνωση και όχι με την εξουσία.

Υπήρξαν όμως δύο προβλήματα. Πρώτον, το εγχείρημα συνέπεσε με τον σχεδόν ολοκληρωτικό θάνατο του έντυπου Τύπου, σε μια εποχή που κανένα έντυπο δεν μπορούσε να ζήσει από τις πωλήσεις του. Το άλλο πρόβλημα ήταν ότι οι άνθρωποι της εφημερίδας δεν ήταν επιχειρηματίες – όπερ μεθερμηνευόμενον δεν ασχολούνταν με το πώς θα έχουν κέρδος από κάθε δραστηριότητα του Μέσου, αλλά κοίταζαν πώς θα φέρνουν το καράβι ίσα βάρκα-ίσα νερά για να συνεχίσουν οι οικογένειές τους να ζουν.

Με αυτά και με εκείνα πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια λαμβάνοντας «έναντι» χωρίς προοπτική να υπάρχει ποτέ αποπληρωμής τους. Όταν είσαι πιτσιρικάς και θέλεις να κάνεις το χόμπι σου ή/και να φέρεις την επανάσταση στο πώς δουλεύει ο Τύπος ίσως αυτό το χρονικό διάστημα να είναι ανεκτό. Όταν όμως έχεις υποχρεώσεις που δεν γίνεται να συμπιεστούν άλλο, οι μήνες είναι αφόρητοι και ο ρόλος του μάρτυρα δυσβάσταχτος. Άρα λογική η πορεία των πραγμάτων γιατί οι άνθρωποι της ΕφΣυν θέλουν να βιοπορίζονται, και από αυτή την άποψη κανείς που δεν διεκδικεί δάφνες ακραιφνούς επαναστάτη για τον εαυτό του δεν δικαιούται να τους ψέγει.

Είναι ήττα αυτή η εξέλιξη; Ναι, είναι, Όχι όμως ήττα των συντακτών και της ΕφΣυν αλλά του πολιτικού χώρου στον οποίο η εφημερίδα απευθύνεται και όλων όσων λένε ότι νοιάζονται για τον έντυπο Τύπο στην Ελλάδα. Αυτό για να μην ωραιοποιούμε τα πράγματα που γίνονται εξ ανάγκης.

Στην ουσία των πραγμάτων. Σκεφτόμουν την ραδιοφωνική εκπομπή της Ελληνοφρένειας που πριν από χρόνια είχε ακούσει τρελό κράξιμο γιατί είχε συμφωνήσει να εκπέμπεται από τον Παραπολιτικά FM, ιδιοκτησίας Βαγγέλη Μαρινάκη. Να πω κάτι; Εγώ διαφορά δεν είδα στην Ελληνοφρένεια από τότε. Θα μου πεις: έχεις ακούσει κράξιμο για τον Μαρινάκη από εκεί; Μάλλον όχι, αλλά αυτό είναι κάτι που φωνάζει από μόνο του και δεν είναι «ύπουλο».

Τι εννοώ: Τις παλιότερες εποχές με τους μαικύνες του Τύπου, τους επιχειρηματίες με τα ξεκάθαρα οικονομικά συμφέροντα- όσους από αυτούς δεν είχαν ως κύρια επιχειρηματική ασχολία τα ΜΜΕ- ήξερες τι να περιμένεις. Ήταν γνωστό στην ψωροκώσταινα με ποιον τα έχει καλά το τάδε Μέσο και ποιον σπρώχνει το δείνα (και για ποιο λόγο). Όταν ο Τύπος δοκίμασε να περάσει σε άλλη εποχή, το κυνήγι του «κλικ» και της τηλεθέασης που θα φέρει την επισκεψιμότητα και τα διαφημιστικά έσοδα οδήγησε το επίπεδο των Μέσων σημαντικά χαμηλότερα.

Τι θέλω να πω;

Το πέρασμα της Εφημερίδας των Συντακτών σε έλεγχο επιχειρηματικών συμφερόντων, αν και συνιστά ήττα, δεν συνεπάγεται αυτόματα το τέλος της φωνής της Εφημερίδας. Ας δούμε ποιοι θα μείνουν και θα γράφουν. Είναι άνθρωποι με επαγγελματικό και πολιτικό εγωισμό που δεν θα δεχθούν για ένα μισθό να περάσουν τον ηθικό Ρουβικωνα. Πιο σημαντική από τη γκρίνια είναι η εμπιστοσύνη σε αυτούς.