Μικρές μυστικές ιστορίες από τον Κεραμεικό

Δεν θα καταφέρεις όσο και αν προσπαθήσεις να μας αλλάξεις γνώμη: Ο Κεραμεικός (ή Μεταξουργείο, αναλόγως πώς προτιμάς να τη λες αυτή τη γειτονιά ανάμεσα στην Ιερά Οδό και την Πλατεία Καραϊσκάκη) είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες γειτονιές της Αθήνας. Όχι μόνο για το πόσο κουλ είναι τα στέκια της, και πόσο αρτιστίκ η ατμόσφαιρά της, αλλά και λόγω της Ιστορίας που κρύβει –ή φανερώνει, αν ξέρεις πού να κοιτάξεις– και ελάχιστοι γνωρίζουν.

Το όνομά της (ναι αυτό που επιμένεις να της αλλάζεις για να ακούγεται λιγότερο σκοτεινή) η γειτονιά το πήρε από το μεγάλο κτίριο πάνω στην Πλατεία Αυδή, που σήμερα στεγάζει την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων. Αυτό ήταν το εργοστάσιο μεταξιού της οικογένειας Δουρούτη, που λειτουργούσε από το 1854 έως το 1875.

Πολλά χρόνια αργότερα, το εσωτερικό του εργοστασίου μετατράπηκε και χωρίστηκε σε μικρά διαμερίσματα, για να στεγάσει τον κόσμο που έχασε τα σπίτια του από τον βομβαρδισμό του Πειραιά το 1944.

Την ίδια χρονιά, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε και ως φρουραρχείο από τον ΕΛΑΣ.

Αν κοιτάξεις προσεκτικά τους τοίχους του νεοκλασικό στη γωνία των οδών Μυλέρου και Κεραμεικού, που λέγεται επίσημα Οικία Νεγρεπόντη, θα δεις ακόμα σφηνωμένες τις σφαίρες από τα Δεκεμβριανά του ’44. Όχι τα σημάδια που άφησαν οι σφαίρες –τις σφαίρες τις ίδιες. Το κτίριο στέγαζε από το 1834 την Πρεσβεία της Βρετανίας στην Αθήνα.

Στην πλατεία Καραϊσκάκη έγινε το 1895 η «κηδεία» του (ολοζώντανου μεν, ηττημένου στις εκλογές δε) Χαρίλαου Τρικούπη, από τους δηλιγιαννηκούς που σύχναζαν στα γύρω καφενεία.

Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, το Μεταξουργείο θεωρούταν μια από τις μεσοαστικές γειτονιές της Αθήνας, με έντονη ζωή και θεατρική κίνηση. Η θεατρική του κουλτούρα επιβιώνει ακόμα, γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο σε αυτή την πόλη.

Η μαρμάρινη κρήνη την οποία βάζουμε στοίχημα πως δεν είχες προσέξει στην πλατεία Καραϊσκάκη μιμείται το μνημείο του Λυσικράτη, στην Πλάκα. Χρονολογείται από τον 19ο αιώνα, και είναι έργο άγνωστου γλύπτη.

Εκεί που σήμερα βρίσκεται η πλατεία έτρεχε ένα ρέμα, τις δύο όχθες του οποίου ένωνε ξύλινο γεφυράκι, το οποίο διέσχιζε από το 1882 και μετά το ιπποκίνητο τραμ. Όχι αλήθεια, δεν τα βγάζουμε από το μυαλό μας.

Το γεφυράκι αυτό έδωσε το όνομά του στο καφενείο «Η Γέφυρα», που πρωτολειτούργησε το 1880, και στο οποίο ετοιμάζονταν τα πυροτεχνήματα για το τακτικό κυριακάτικο γλέντι της γειτονιάς.

Στο Μεταξουργείο υπογράφηκε το ψήφισμα της έξωσης του Όθωνα, στις 11 Οκτωβρίου 1862. Το τραπέζι επάνω στο οποίο έπεσαν οι υπογραφές βρίσκεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο –τότε ήταν μέρος της επίπλωσης του αρχοντικού του Δημητρίου Μπότσαρη, στη γωνία των οδών Λεωνίδου και Γιατράκου.