Τα δύο καρπούζια και η μία μασχάλη του Σύριζα

Το ζήτημα «μετά τον Τσίπρα, τι;» δεν είναι ένας γρίφος με εύκολη λύση για τον Σύριζα. Πριν από το ποιος θα επιλεγεί για την θέση του αρχηγού, οι παροικούντες την Κουμουνδουρου θα πρέπει να αποφασίσουν τι θέλουν να κάνουν- πώς θέλουν να το πάνε το καράβι- και μετά ας ψάξουν τον καπετάνιο.

Η απόφαση αυτή είναι πολύ κομβική και απαιτεί σκέψη και αποφάσεις που δεν είμαι σίγουρος ότι μπορούν να ληφθούν συλλογικά από κάποιον οργανισμό, όπως ένα κόμμα, ένα κίνημα ή μια πολιτική κίνηση.

Για παράδειγμα, αν θέλουν να επιστρέψουν στις καθαρές αξίες της αριστεράς και την αντίστοιχη ρητορική, αυτό πιθανότατα θα σημάνει το τέλος της περιπέτειας της εξουσίας. Το πιθανότερο σενάριο σε αυτή την περίπτωση είναι η επιστροφή σε ένα μικρό και συμπαγές ποσοστό- ίσως το 3-4% του παλιού Συνασπισμού, ίσως λίγο μεγαλύτερο. Ο λόγος είναι απλός: σε καμία δυτική κοινωνία τα όσα προτάσσει η αριστερά δεν φαίνονται ικανά να ανταγωνιστούν την ξενοφοβία, την συντηρητικοποίηση και, τελικά, τις προοπτικές που υπόσχεται ο ίδιος ο καπιταλισμός. Αν ίσχυε κάτι διαφορετικό, θα το είχαμε καταλάβει τριάντα χρόνια τώρα που η αριστερή ρητορική φυτοζωεί και ψάχνεται.

Αριστερά και πλειοψηφία λοιπόν δεν θα πάνε μαζί. Και αν συνταξίδεψαν το 2015 αυτό συνέβη λόγω των μνημονίων και της αναζήτησης της κοινής γνώμης μιας «αντισυστημικής» πρότασης που θα οδηγούσε στην έξοδο από την κακουχία. Για την ακρίβεια πιστεύω πως η πλειοψηφία των ψηφοφόρων επέλεξε Σύριζα το 2015 όχι λόγω της σοσιαλιστικής του ρητορικής, αλλά παρά αυτήν, με την λογική «ας είναι κάτι διαφορετικό μπας και κάνει και κάτι, και ας είναι και αριστερά».

Η άλλη επιλογή είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια της ηγεσίας Τσίπρα για πλήρη μετατροπή του Σύριζα σε κόμμα εξουσίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική του ταυτότητα που δεν μπορεί να είναι δογματική. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε ένα κόμμα εξουσίας που θα πρέπει να επανεφεύρει και να επαναπλασάρει τον εαυτό του στο εκλογικό σώμα- να κάνει δηλαδή ένα rebranding όπως λένε οι marketeers. Εδώ οι όροι μπορεί να φαίνονται πολιτικοί, αλλά στην ουσία είναι επικοινωνιακοί: μπορείς να φτιάξεις ένα «νέο» προϊόν για τους ψηφοφόρους;   

Ένα από τα πράγματα που έδειξαν με βεβαιότητα οι διπλές εκλογές είναι ότι και τα δύο μαζί δεν γίνονται. Είναι δύο καρπούζια που δεν χωράνε στην ίδια μασχάλη. Και αν χώρεσαν κάποτε- βλέπε το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ- σήμερα αυτό δεν μπορεί να συμβεί, ακόμη και αν αυτός που το προσπαθεί είναι ταλαντούχος, όπως ο απερχόμενος επικεφαλής του Σύριζα.

Έρχεται η στιγμή που θα αποφασίσεις «με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις» λοιπόν, που έλεγε και ο Σαββόπουλος. Ή, για να το κάνω πιο συγκεκριμένο, έρχεται η στιγμή για να αποφασίσεις πως την εννοείς εσύ την αριστερά και ποια θέλεις να είναι τα ηθικά της όρια. Μη χείρον βέλτιστον και κυνισμός της εξουσίας για να υπάρξει ένα αντίβαρο στην δεξιοποίηση ή συνέπεια, ηθική και «τίμιοι πλην πτωχοί;».

Ένα πλεονέκτημα της ηγεσίας Τσίπρα για τον Σύριζα, ήταν ότι αυτά τα διλήμματα μπορούσαν να κρυφτούν κάπως πίσω από τον συνδυασμό «παρελθόν του κόμματος»- «διεύρυνση». Τώρα όμως Τσίπρας δεν υπάρχει και οι αποφάσεις θα είναι αναγκαστικά διαυγείς και σκληρές.