Τροφικές δυσανεξίες: Όταν το φαγητό γίνεται εχθρός

της Έλενας Μπούλια

Ένα στάδιο πριν τις τροφικές αλλεργίες, οι τροφικές δυσανεξίες μπορεί να μην έχουν άμεσα ή τόσο επικίνδυνα συμπτώματα έξαρσης, όμως λειτουργούν πιο ύπουλα και βλάπτουν τον οργανισμό μας σταδιακά. Το χειρότερο; Σύμφωνα με τους ειδικούς, ενώ το 40-50% του πληθυσμού πάσχει από κάποια τροφική δυσανεξία, το 85% αυτών δεν το γνωρίζουν, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν να καταναλώνουν το τρόφιμο που τους «πειράζει» και ως εκ τούτου να υποφέρουν από αυτό.

Αποκρυπτογραφούμε τα χαρακτηριστικά της τροφικής δυσανεξίας, αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα και αναζητάμε τρόπους αντιμετώπισής τους, με την βοήθεια του Δρ. Δανιήλ Σάπικα.

Τι είναι η τροφική δυσανεξία;

Με πολύ απλά λόγια, πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός δεν διαθέτει ορισμένα ένζυμα, απαραίτητα για να χωνέψουν συγκεκριμένες τροφές και έτσι αδυνατεί να απορροφήσει τα θρεπτικά τους συστατικά και να τα χρησιμοποιήσει φυσιολογικά για τις καθημερινές του λειτουργίες. Παράλληλα, ο οργανισμός συχνά αντιδρά αμυντικά στο συστατικό που αντιλαμβάνεται ως «εχθρική τροφή», οπότε αν η διαδικασία αυτή γίνεται συχνά (όσο συχνά καταναλώνουμε την συγκεκριμένη τροφή) σταδιακά εξασθενεί.

Καθώς τα συμπτώματά της δεν είναι άμεσα, παρά εμφανίζονται μετά από μισή έως 48 ώρες, η δυσανεξία παρουσιάζεται ως χρόνια αντίδραση του οργανισμού.
Όπως τονίζουν οι ειδικοί, οποιαδήποτε τροφή μπορεί να μην είναι ανεκτή από τον οργανισμό –ακόμα και οι φαινομενικά πιο «αθώες». Πιο συχνά, πάντως, εμφανίζεται η δυσανεξία στην λακτόζη, ως αποτέλεσμα του οργανισμού που δεν παράγει επαρκή λακτάση για να διασπάσει την λακτόζη στο γάλα –άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το τυρί, περιέχουν λιγότερη λακτόζη, συνεπώς προκαλούν μικρότερες αντιδράσεις στον οργανισμό–ή και καθόλου.

Άλλες συχνές δυσανεξίες είναι:
Στην φρουκτόζη –αφορά δυσκολία να χωνέψει κανείς τόσο φρούτα όσο και λαχανικά.
Στη μαγιά –κάποιος δε μπορεί να φάει π.χ. ψωμί.
Στη γλουτένη –συναντάται σε ζυμαρικά, ρύζι, δημητριακά.

Ποιους αφορά;

Οποιοδήποτε άτομο το οποίο μπορεί να είναι ή να μην είναι αλλεργικό σε τροφές, να έχει ή να μην έχει αλλεργικούς συγγενείς πρώτου βαθμού. Η δυσανεξία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και να εξελιχθεί γρήγορα ή αργά. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στις δυσανεξίες, πιθανώς λόγω ορμονικών σκαμπανεβασμάτων, καθώς πολλά χημικά συστατικά στις τροφές μιμούνται τις ορμόνες.

Πληθυσμιακά, ενδιαφέρον έχει ο παγκόσμιος χάρτης δυσανεξίας στη λακτόζη, την πιο συχνή δυσανεξία. Σύμφωνα με αυτόν μεγαλύτερα ποσοστά δυσανεξίας εμφανίζονται στο νότιο ημισφαίριο της γης, ενώ οι Έλληνες συγκεκριμένα δείχνουν να πάσχουν από δυσανεξία στην λακτόζη στο 40-60% του πληθυσμού.

Τι συμπτώματα έχει;

Σύμφωνα με τον Δρ. Δανιήλ Σάπικα, λόγω των καθυστερημένων συμπτωμάτων, η τροφική δυσανεξία δεν αναγνωρίζεται εύκολα. Ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Πιο συγκεκριμένα, τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με:

Το κεφάλι: Πονοκέφαλοι, ημικρανίες, λιποθυμία, υπερβολική αίσθηση αδυναμίας, αϋπνία.
Τα μάτια, τα αυτιά, τη μύτη και τον λαιμό: Μόνιμα βουλωμένη μύτη ή καταρροή, συνάχι, δακρυσμένα μάτια, βούισμα αυτιών, ωταλγία, αίσθηση βάρους στα αυτιά, συχνά επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες, φαγούρα στα αυτιά ή στο στόμα, ξύσιμο στο λαιμό, χρόνιος βήχας, άφθες, ιγμορίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα.
Την καρδιά: Δυνατοί χτύποι καρδιάς, ταχυκαρδία.
Τους πνεύμονες: Άσθμα, απόφραξη των βρόγχων, βραχνάδα.
Το στομάχι ή τα έντερα: Ναυτία ή αηδία για ορισμένα τρόφιμα, διάρροια, δυσκοιλιότητα, αέρια μετά το φαγητό, κολικοί, δυσπεψία μετά το φαγητό, σπασμοί ή πόνοι στο υπογάστριο.
Το δέρμα: Εκζέματα, φλεγμονές, ωχρότητα, εξανθήματα, κνίδωση, νευροδερματίτιδα ή ακόμα και ψωρίαση.
Τα ψυχικά συμπτώματα της δυσανεξίας μπορεί να είναι αίσθημα φόβου ή ακόμα και πανικός, θλίψη, επιθετικότητα, ραθυμία, λήθαργος ή και υπερκινητικότητα, καθώς και δυσκολία συγκέντρωσης και ομιλίας.

Επιπλέον, άλλα συμπτώματα της τροφικής δυσανεξίας μπορεί, σύμφωνα με τον γιατρό, να είναι η χρόνια κόπωση και νωθρότητα, μία γενικότερη αδυναμία, μυαλγίες, πόνοι στις αρθρώσεις, πρήξιμο χεριών και ποδιών.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Καθώς δεν υπάρχει ακόμα θεραπεία για την αντιμετώπιση της τροφικής δυσανεξίας, το καλύτερο που μπορεί να κάνει όποιος γνωρίζει ποια ακριβώς τροφή τον «πειράζει» είναι να την αποφύγει. Αν πάλι δυσκολευόμαστε να την εντοπίσουμε, η λύση βρίσκεται στα τεστ τροφικής δυσανεξίας.

Τα δημοφιλέστερα από αυτά είναι:
• Το Smartest: Στηρίζεται στη μέτρηση της αντίδρασης του οργανισμού στο ακριβές αντίγραφο της κάθε τροφής, με την βοήθεια μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας. Μπορεί να εξετάσει μέχρι και 268 τροφές του ελληνικού διατροφολογίου ή και λιγότερες, ανάλογα με τις διατροφικές συνήθειες του καθενός. Το κόστος του τεστ για την πρώτη περίπτωση είναι 200 ευρώ (αυτήν την εποχή υπάρχει έκπτωση που το μειώνει στα 160 ευρώ), ενώ για την δεύτερη περίπτωση είναι 120 ευρώ (με την εν λόγω έκπτωση).
• To Nutritest: Βασίζεται στη μέτρηση της βιοηλεκτρικής κατάστασης των διαφόρων σημείων του βελονισμού, μέσω ηλεκτροδίων και μπορεί να ελέγξει 180 τροφές. Το κόστος για το συγκεκριμένο τεστ είναι 150 ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.
• Το Cytotoxic test: Είναι το μόνο που γίνεται από μικροβιολόγους με τη λήψη μικρής ποσότητας αίματος και ελέγχει άμεσα 51 τροφές της καθημερινής διατροφής. Μέσω υπολογιστή προκύπτει η ανάλυση των αποτελεσμάτων και ο βαθμός αντίδρασης του οργανισμού στην κάθε ουσία. Το κόστος του τεστ είναι 350 ευρώ.

Κανένα από τα παραπάνω τεστ δεν πραγματοποιείται από νοσοκομεία του E.Σ.Υ.