Αλλεργίες: Αντιμέτωποι με την… Άνοιξη

Κάτι τόσο όμορφο, όσο η άνοιξη και τα ανθισμένα λουλούδια της ωραιότερης εποχής του χρόνου, κι όμως, για κάποιους μετατρέπεται σε εφιάλτη. Κόκκινα μάτια, φτερνίσματα, μέχρι και πιο ανησυχητικά συμπτώματα ταλαιπωρούν πολύ περισσότερους ανθρώπους από όσους φανταζόμαστε. Οι έρευνες λένε πως περίπου ένας στους πέντε πάσχει –ή πιστεύει ότι πάσχει- από αλλεργία, ενώ πολλοί είναι αυτοί που παρουσιάζουν τα συμπτώματα, αλλά αγνοούν ότι οφείλονται στην «εποχική μάστιγα». Διαβάστε όσα πρέπει να ξέρετε για τις αλλεργίες και την αντιμετώπισή τους, όπως μας τα εξήγησε ο ειδικός αλλεργιολόγος, κ. Γιάννης Γαλατάς.

Τι είναι η αλλεργία;
Η αλλεργία, όπως μας εξηγεί ο ειδικός, είναι κάθε ανώμαλη αντίδραση του οργανισμού σε ουσίες οι οποίες υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι αβλαβείς. Οι ουσίες αυτές, που ονομάζονται «αλλεργιογόνα», μπορεί να εισέλθουν στο σώμα με την εισπνοή, με την κατάποση ή με την επαφή στο δέρμα. Αυτό που συμβαίνει κατά την εκδήλωση της αλλεργίας είναι το εξής: Το αλλεργιογόνο εισέρχεται στον οργανισμό μας και ενεργοποιεί διαδικασίες του ανοσοποιητικού μας συστήματος –ενώ κανονικά δεν θα έπρεπε-, παράγοντας ουσίες που τελικά αντιδρούν επί των διαφόρων οργάνων-στόχων, π.χ. στα μάτια, το δέρμα, τους πνεύμονες κλπ.

«Οι αλλεργικές παθήσεις ή αντιδράσεις μπορεί να προσβάλλουν οποιοδήποτε οργανισμό ή σύστημα του ανθρωπίνου οργανισμού. Συνηθέστερα αφορούν το αναπνευστικό σύστημα και το δέρμα», μας λέει ο κ. Γαλατάς, συμπληρώνοντας: «Οι αλλεργικοί παράγοντες μπορούν επίσης να συμμετάσχουν και στην πρόκληση πολλών άλλων παθήσεων».

Ορισμένα επιπλέον στοιχεία που μας παραθέτει ο ειδικός για τις αλλεργίες είναι τα εξής:

- Η αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ακόμη και τα βρέφη μπορεί να εκδηλώσουν τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της αλλεργίας.
- Τα παιδιά εμφανίζουν συχνότερα αλλεργίες σε σύγκριση με τους ενήλικες. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένα άτομα εκδηλώνουν τα πρώτα αλλεργικά συμπτώματα σε μεγάλη ηλικία.
- Μια αλλεργική αντίδραση μπορεί να μην εμφανισθεί με την πρώτη επαφή του οργανισμού με το αλλεργιογόνο, αλλά μετά από επανειλημμένη έκθεση του ατόμου σε αυτό.
- Τα πλέον σημαντικά αλλεργιογόνα της Άνοιξης είναι οι γύρεις και κατά δεύτερο λόγο τα ακάρεα της σκόνης, οι τροφές και τα δηλητήρια σφηκών και μελισσών.

Οι αλλεργίες της Άνοιξης
Έξι κύρια είδη αλλεργιών μας αναφέρει ο ειδικός πως συγκαταλέγονται στα… αρνητικά «παράγωγα» της Άνοιξης. Δείτε ποια είναι αυτά και από ποια συμπτώματα χαρακτηρίζονται.

Αλλεργική Ρινίτιδα
Πρόκειται για αλλεργία που οφείλεται συνήθως σε γύρεις, μύκητες, τριχώματα ζώων ή σε ακάρεα της οικιακής σκόνης και συνοδεύεται από μπούκωμα της μύτης, φτέρνισμα, καταρροή, φαγούρα, ενώ συχνά συνυπάρχει με την επιπεφυκίτιδα. Η ανοιξιάτικη ρινίτιδα αρχίζει – ανάλογα με τη γύρη που την προκαλεί – από το τέλος Φεβρουαρίου, εξαιτίας των κυπαρισσοειδών, και κορυφώνεται κατά τους μήνες Απρίλιο-Μάιο, κορύφωση που οφείλεται στα φυτά του αγρού, στην ελιά και στο «περδικάκι» (φωτό δεξιά). Γύρω στα μέσα Ιουνίου τα συμπτώματα ελαχιστοποιούνται και σταματούν. Την ίδια περίοδο μπορούν να εκδηλώσουν συμπτώματα και τα άτομα που έχουν ευαισθητοποιηθεί στα ακάρεα της οικιακής σκόνης καθώς αυτά πολλαπλασιάζονται σε τεράστιους αριθμούς στο περιβάλλον του σπιτιού – όπως μας αναφέρει ο κ. Γαλατάς, έχει υπολογιστεί ότι, σε 100mg σκόνης στρώματος αντιστοιχούν περισσότερα από 3.000 ακάρεα.

Άσθμα
Είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από βήχα και δυσκολία στην αναπνοή. Συχνά –αλλά όχι απαραίτητα-, η εμφάνιση άσθματος μπορεί να συνδέεται με ανάλογο οικογενειακό ιστορικό. Οποιοδήποτε από τα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αλλεργική ρινίτιδα την οποία ο ειδικός ανέλυσε πιο πάνω, συγκαταλέγονται στους υποψήφιους «ενόχους» των ασθματικών επεισοδίων. Παράγοντες που μπορούν να επιβαρύνουν την κατάσταση, είναι λοιμώξεις όπως αυτές των πνευμόνων ή η ιγμορίτιδα.

«Οι ασθενείς που πάσχουν από άσθμα είναι ευαίσθητοι και σε «μη ειδικούς» παράγοντες όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο καπνός του τσιγάρου, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και το στρες» υπογραμμίζει ο κ. Γαλατάς. Το ανοιξιάτικο άσθμα, όπως και η ρινίτιδα, αρχίζει με την ανθοφορία των αλλεργιογόνων φυτών από τον Φεβρουάριο, κορυφώνεται στα μέσα της Άνοιξης και ηρεμεί στο τέλος Ιουνίου.

Αλλεργική Δερματίτιδα εξ επαφής
Η συγκεκριμένη κατηγορία αλλεργίας είναι αυτή που μας «στολίζει» με ενοχλητικά εξανθήματα μετά από την επαφή μας με διάφορες χημικές ενώσεις, ζώα και γύρη φυτών. Συχνά, τα αλλεργικά εξανθήματα κάνουν την εμφάνισή τους όταν φοράμε κοσμήματα από χρώμιο και νικέλιο –γνωστότερα ως… «faux bijous».

Κνίδωση
Αν αναρωτιέστε ποιος τύπος αλλεργίας είναι η κνίδωση, μιλάμε για αυτήν που μας προκαλεί να ξυστούμε. Χαρακτηρίζεται από δερματικές «πλάκες» στο πρόσωπο, τα χείλη, τη γλώσσα, ακόμη και εσωτερικά μας όργανα και φυσικά, συνοδεύεται από κνησμό. Αν παρατηρήσουμε μεγάλο πρήξιμο, τότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε για «αγγειοοίδημα».
«Γνωστά αίτια που προκαλούν κνίδωση είναι τρόφιμα, διάφορα φάρμακα όπως η πενικιλλίνη και η ασπιρίνη, η άσκηση και ορισμένες λοιμώξεις, ενώ συχνά το αίτιο δεν μπορεί να καθορισθεί επακριβώς», μας λέει ο ειδικός αλλεργιολόγος, σημειώνοντας πως κατά την Άνοιξη και το Καλοκαίρι μπορεί να έχουμε κνίδωση που οφείλεται σε γύρεις (πεύκου, ελιάς) ή όταν ξαπλώνουμε στο γκαζόν, φέρνοντας το σώμα μας σε άμεση επαφή μαζί του.

Αλλεργία στα Υμενόπτερα
Μέλισσες, σφήκες και τα υπόλοιπα έντομα της «οικογένειας» των υμενόπτερων ευθύνονται για αυτή την ανοιξιάτικη αλλεργία, καθώς πολλοί από εμάς είμαστε αλλεργικοί στο δηλητήριό του τσιμπήματός τους, το οποίο εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. Οι δυσάρεστοι αριθμοί λένε ότι περισσότερα άτομα πεθαίνουν από το δηλητήριο των Υμενοπτέρων παρά από το δηλητήριο των φιδιών, γι’ αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Τροφική Αλλεργία
Αρκετές από τις τροφικές αλλεργίες, όπως μας ενημερώνει ο ειδικός, είναι εποχιακής φύσης, καθώς ορισμένες τροφές, όπως τα φρούτα εποχής, καταναλώνονται περισσότερο συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου. Η δύσπνοια, η κνίδωση και γαστρεντερικά προβλήματα είναι οι εκδηλώσεις της συγκεκριμένης αλλεργίας. Μαζί με την αλλεργίες στα υμενόπτερα, οι τροφικές αλλεργίες εντάσσονται στην κατηγορία της «αναφυλαξίας».

Πώς αντιμετωπίζονται οι αλλεργίες;
«Η διάγνωση των περισσότερων αλλεργιών είναι εύκολη και γίνεται με συνδυασμό ειδικών εξετάσεων (αλλεργικά tests, RASTs, IgE) και φυσικά σε συνάρτηση με το λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς», μας λέει ο κ. Γαλατάς και μας αναλύει έναν-έναν, τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να χειριστούμε τις «αλλεργικές» καταστάσεις.

Όταν τα συμπτώματα οφείλονται στις γύρεις, η πλήρης πρόληψη είναι σχεδόν αδύνατη. Ωστόσο, οι ασθενείς μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την έκθεση τους σε μεγάλα φορτία γύρεων, όσο μπορούν, προσαρμόζοντας ανάλογα το πρόγραμμα και τις δραστηριότητες τους. «Προσοχή απαιτείται στις ημέρες με ισχυρό άνεμο καθώς και στις εξορμήσεις στη φύση», μας συμβουλεύει ο ειδικός αλλεργιολόγος.

Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνδυασμό «συμπτωματικής αγωγής» (συνήθη φάρμακα) και «απευαισθητοποίησης» (ανοσοθεραπείας). Η τελευταία με σημαντική επιτυχία οδηγεί σε ίαση της αλλεργίας. «Πρόκειται για ασφαλή θεραπεία με υπογλώσσιες σταγόνες που γίνεται από τον ασθενή στο σπίτι του», λέει ο κ. Γαλατάς.

Ειδικά για τις αναφυλαξίες, ο ασθενής πρέπει να έχει ενημερωθεί λεπτομερώς για τον τρόπο αντιμετώπισης τους και τα φάρμακα που πρέπει να έχει μαζί του ενώ σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις θα πρέπει να έχει πάντα μαζί του αυτο-ενέσιμη αδρεναλίνη για την περίπτωση που τα συμπτώματα εξελίσσονται ταχύτατα.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;
«Κάθε νόσος που παραμελείται υπάρχει περίπτωση να χειροτερεύσει», απαντά ο ειδικός στην ερώτησή μας . «Έτσι, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να μεταπέσει σε αλλεργικό βρογχικό άσθμα σε σημαντικό ποσοστό ασθενών, περίπου 35%», αναφέρει. Το τσίμπημα σφήκας ή μέλισσας και η τροφική αλλεργία μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές αλλεργικές αναφυλακτικές αντιδράσεις. Ο έγκαιρος έλεγχος, η στενή επαφή και συνεργασία ασθενούς και γιατρού και η κατάλληλη φαρμακευτική αντιμετώπιση προσφέρουν πολύ καλή ποιότητα ζωής και ελαχιστοποιούν τους περισσότερους από τους κινδύνους που κρύβουν οι αλλεργίες – ακόμη και οι εποχικές.