Ψυχολογική ασπίδα κατά του καρκίνου του μαστού

της Χριστίνας Βλαχοπούλου, Ψυχοθεραπεύτριας- Συμβουλευτικής Ψυχολόγου 

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πιο συχνή απειλή θανάτου για τις γυναίκες χωρίς να κάνει εξαιρέσεις σε ηλικία και κοινωνική τάξη. Ο τρόπος που η κάθε ασθενής θα ανταποκριθεί στις ψυχολογικές απαιτήσεις της ασθένειας θα καθορίσει και το ηθικό με το οποίο θα περάσει τη δοκιμασία της θεραπείας.

Ποια είναι τα σημεία- κλειδιά όμως της ψυχολογικής κατάστασης της γυναίκας που μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο του μαστού;

Ποτέ μην παραιτείστε
Η διάγνωση προκαλεί ένα δυνατό σοκ. Ξαφνικά, όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα μετατρέπονται σε αβεβαιότητα. Τα θέματα που μας απασχολούσαν μέχρι εκείνη την στιγμή γίνονται ασήμαντα. Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, η μαστεκτομή, η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία και λοιπές θεραπείες είναι εμπειρίες που επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στο σώμα, στην ψυχή και στις σχέσεις της γυναίκας, προκαλώντας αναστάτωση και ταλαιπωρία.

Το ενδεχόμενο της επιστροφής του καρκίνου, η πιθανότητα μεταστάσεων και ο φόβος του θανάτου δημιουργούν επιπρόσθετο φόβο και κατάθλιψη. Δυστυχώς, πολλές γυναίκες, αντιμέτωπες με όλα αυτά τα εξαιρετικά δύσκολα στάδια, δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν τα γεγονότα και τα συναισθήματα τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να απορρίπτουν την διάγνωση, να διακόπτουν την θεραπεία τους ή να παραδίνονται στην απελπισία.

Η επιλογή της παραίτησης είναι μονόδρομος που οδηγεί σε επιδείνωση της κατάστασης. Η μόνη επιλογή που περιέχει ελπίδα και ανατροπή είναι η δυναμική και θετική αντιμετώπιση της ασθένειας. Παρακολουθώντας την πορεία ασθενών σε όλα τα στάδια της, μπορώ να καταθέσω ότι οι γυναίκες που εστιάζουν στην ίαση τους και όχι στην αρρώστια, που δίνουν σημασία στην ζωή και όχι στον θάνατο- ζουν περισσότερο, καλύτερα και έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να νικήσουν τον καρκίνο.

Ένα υγιές σώμα προϋποθέτει ένα υγιές μυαλό
Από την εποχή του Ιπποκράτη, ο ασθενής αντιμετωπιζόταν ως ψυχοσωματική ολότητα. «Πρώτα νοσεί η ψυχή και μετά το σώμα» αναφέρει σε ένα από τα συγγράμματα του.

Ανεξάρτητα από κληρονομικότητα και άλλους προδιαθεσιακούς παράγοντες, όλες οι γυναίκες, όπως προκύπτει από τη δική μου ψυχοθεραπευτική εμπειρία, είχαν ένα ή περισσότερα κοινά από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Έντονη τραυματική εμπειρία (πένθος, διαζύγιο, κακοποίηση κτλ) χρόνιο άγχος, προβληματικές σχέσεις, θυμό, και μια στάση ζωής που χαρακτηριζόταν από ανθυγιεινές σκέψεις και συνήθειες (παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, κάπνισμα).

Το σύγχρονο μοντέλο υγείας αλλά και διεθνείς έρευνες αποδέχονται την στενή σχέση και αλληλεπίδραση ψυχής-σωματος, επιβεβαιώνοντας ότι το άγχος, τα αρνητικά συναισθήματα και το πεσμένο ηθικό εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το ανίκανο να πολεμήσει τις ασθένειες.

Γι’ αυτόν τον λόγο, παρόλο που στην χώρα μας η ενημέρωση και η προαγωγή της ψυχικής υγείας εξακολουθεί να υπολείπεται, η ψυχοθεραπεία θεωρείται ως ένα απαραίτητο εργαλείο για την επιτυχή αντιμετώπιση της ασθένειας

Ο σημαντικός ρόλος του γιατρού
Η εμπιστοσύνη και η καλή σχέση με τον γιατρό έχει ιδιαίτερη σημασία για την ψυχολογία της γυναίκας και το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αντιθέτως, η κακή επικοινωνία και η υπεροπτική συμπεριφορά μερικών γιατρών ακόμη και αν διαθέτουν «καλό όνομα» και κλινική πείρα, επηρεάζουν αρνητικά την θεραπεία. Ανάμεσα σε τόσους πολλούς εξειδικευμένους γιατρούς, να προτιμήσετε εκείνον που θα σας φερθεί με την ευαισθησία που αρμόζει.

Το μήνυμα της ασθένειας
Ακόμα και η πιο οδυνηρή εμπειρία κρύβει πολύτιμα μαθήματα αν θέλουμε να τα δούμε. Μπορούμε να την δούμε σαν ευκαιρία για αλλαγή και εξέλιξη η σαν μια άδικη τιμωρία. Ανεξάρτητα από τις διαφορετικές απόψεις που μπορεί να έχει ο καθένας, μόνο η πρώτη επιλογή οδηγεί στην θεραπεία.

Για πολλές γυναίκες η εμπειρία του καρκίνου υπήρξε η καταλυτική στιγμή για να επανεξετάσουν ολόκληρη την ύπαρξή τους. Αυτές οι γυναίκες μαζί με τον καρκίνο κατάφεραν να θεραπεύσουν ψυχικές συγκρούσεις και αρνητικές καταστάσεις, μεταμορφώνοντας την ζωή τους προς το καλύτερο σε όλους τους τομείς.

Αντιθέτως, μερικές γυναίκες προτιμούν ακόμη και να πεθάνουν παρά να αλλάξουν. Εστιάζουν σε δικαιολογίες, στο παρελθόν, περιμένοντας μοιρολατρικά το χειρότερο.
Προς μεγάλη μου έκπληξη, γνώρισα πολλές γυναίκες που ακόμη και μετά την διάγνωση αρνούνταν να διακόψουν το κάπνισμα, την κακή διατροφή και κυρίως το ψυχοφθόρο άγχος για πολύ πιο ασήμαντα πράγματα από την ίδια την υγεία και την ζωή τους.

«Αν περνάς μέσα από την κόλαση συνέχισε μέχρι να την διασχίσεις»
Καμία χημειοθεραπεία δεν μπορεί να θεραπεύει ένα σώμα που το πνεύμα του δεν συμμετέχει και δεν συνεργάζεται. Καμία εγχείρηση και καμία αγωγή φαρμάκων δεν μπορεί να προστατεύσει μελλοντικά την υγεία αν συνεχίζονται οι βλαβερές καταχρήσεις και οι τοξικές σκέψεις.

Για να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στις δοκιμασίες και να μπορέσουμε να προχωρήσουμε περά από αυτό που μας συμβαίνει αυτή την στιγμή, πρέπει να διαθέτουμε πίστη και μια ισχυρή προσωπική φιλοσοφία. Είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρξουν πολλές δύσκολες μέρες που η πίστη και η ψυχική αντοχή λυγίζουν. Εκείνες ακριβώς τις στιγμές οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν την ασθένεια έχουν ανάγκη από ένα χέρι που θα της σηκώσει ξανά στην επιφάνεια. Έχουν ανάγκη από έναν λόγο που θα της εμπνεύσει και θα τις εμψυχώσει. Από ένα πρόσωπο στο οποίο μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τι νιώθουν.

Αν δεν έχετε κατανόηση από το περιβάλλον σας ή χρειάζεστε περισσότερη στήριξη, απευθυνθείτε σε ειδικούς, σε συλλόγους, ομάδες στήριξης και σε όποιον άλλον νομίζετε ότι μπορεί να σας ακούσει και να στηρίξει τις δίκες σας αποφάσεις.

Ώρα για πραγματική δράση
Από την στιγμή της διάγνωσης– όσο και αν ακούγεται αντιφατικό- αν θέλετε να κερδίσετε αυτή την μάχη- διαγράψτε την λέξη « στενοχώρια» από το λεξιλόγιο σας.
Μην περιμένετε τις ιδανικές συνθήκες για να χαρείτε την ζωή. Δείτε την ζωή με περισσότερο ενδιαφέρον και εκμεταλλευτείτε τον χρόνο όσο καλύτερα μπορείτε.

Συναναστραφείτε ευχάριστα άτομα και δείξτε επιείκεια στους συγγενείς και φίλους που δεν μπορούν να επιδείξουν κατανόηση και ικανότητες γιατρού, ψυχολόγου και νοσοκόμας σε όλες τις στιγμές.

Αν κάποιος με ρωτούσε τι με διδάξαν οι ιστορίες των γυναικών που άγγιξαν την ζωή μου, θα έλεγα με βεβαιότητα το εξής: Δεν υπάρχει μάταιος αγώνας ούτε ψεύτικη ελπίδα. Όσο ζούμε υπάρχει ελπίδα. Η ελπίδα είναι πάντα αληθινή και αποτελεί το ισχυρότερο κίνητρο για τους μεγαλύτερους αγώνες και τις σημαντικότερες νίκες.

[email protected]