Η πραγματική σημασία της αγόρευσης Δόγκα

Ένα τρυφερό ταρατατζούμ χωρίς αντίκρυσμα; Ένα ηχηρό χαστούκι στην πατριαρχική λογική που ενδημεί στην ελληνική κοινωνία; Ένα νομικό λάθος που θα επιτρέψει στους δικηγόρους των κατηγορουμένων να αμφισβητήσουν τον τρόπο που απονεμήθηκε η δικαιοσύνη; Ή ένα συναισθηματικό ξέσπασμα που επιβεβαιώνει την ανθρώπινη πλευρά της απονομής δικαιοσύνης; Η αγόρευση της Εισαγγελέα Αριστοτελείας Δόγκα για την δολοφονία Τοπαλούδη ήταν πιθανότατα όλα αυτά μαζί.

Η ομολογία της προσωπικής, της συναισθηματικής εμπλοκής της λειτουργού δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Και δεν είναι κάτι συνηθισμένο αφενός για λόγους ηθικής δικαιοσύνης, αφού το Σύνταγμα απαιτεί οι δικαστικοί λειτουργοί να είναι μειλίχιοι και αντικειμενικοί, και αφετέρου για λόγους σκοπιμότητας, αφού το συναίσθημα μειώνει την νομική ευστάθεια των νομικών επιχειρημάτων.

Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο τα νομικά είναι μια «θετική» και όχι μια «κοινωνική» επιστήμη. Τα σημεία στα οποία οι μετέχοντες σε μια δίκη μπορούν ή/και πρέπει να πατήσουν είναι λίγο ως πολύ συγκεκριμένα. Εξίσου καθορισμένο είναι και το μέτρο της συμπεριφοράς στην αίθουσα του δικαστηρίου- τουλάχιστον για τα μέρη που δεν κατηγορούνται ή που δεν μαρτυρούν. Και για αυτό υπάρχει λόγος. Πρέπει να εκπέμπεται η εντύπωση προς τον λαό ότι την δικαιοσύνη απονέμουν οι αρμόδιοι θεσμοί, οι οποίοι καλούνται να επιδεικνύουν υψηλό επίπεδο, και ότι δεν μπορούν να αντικατασταθούν από κοινούς ανθρώπους που, αγνοώντας τον νόμο, θα απέδιδαν δικαιοσύνη με το συναίσθημα.   

Δεν μπορεί κανείς να επιρρίψει ευθύνη στην κ. Δόγκα για πλημμελή τέλεση των καθηκόντων της, εκτός ίσως από όσους θέτουν ως βασικό μέλημα το να τιμωρηθούν οι ένοχοι- ένα απόλυτα κατανοητό συναίσθημα που όμως αφορά μία μόνο πτυχή της απονομής δικαιοσύνης και δεν ασχολείται με τον σωφρονισμό ή τον παραδειγματισμό. Όντως η τοποθέτησή της κ. Δόγκα αποσαρθρώνει δικονομικά τους ισχυρισμούς της Εισαγγελίας, αφού φάνηκε να υπάρχει μένος κατά των κατηγορούμενων, το οποίο να προήλθε όχι μόνο από τα πραγματικά περιστατικά, αλλά και από τον εσωτερικό κόσμο της λειτουργού.

Επίσης, ήταν ένα μέτριας ρητορικής αξίας κείμενο, χωρίς στρατηγική, με αρκετά λογικά πισωγυρίσματα και με αρκετά σημεία καθημερινής ομιλίας.   

Όμως ακόμη και έτσι, η αγόρευσή της κατάφερε κάτι που δεν θα μπορούσε να καταφέρει μια «εντός ορίων» συμπεριφορά: πλασαρίστηκε στην κορυφή της επικαιρότητας και μπόρεσε να μεταφέρει ένα μήνυμα για την βία κατά των γυναικών και για τον τρόπο που λειτουργεί η ελληνική κοινωνία απέναντι σε ζητήματα ερωτικής συναίνεσης, κυρίως στην επαρχία, αλλά-μην κρυβόμαστε- και παντού.

Η αγόρευση της κ. Δόγκα έβγαλε ουσιαστικά την υπόθεση Τοπαλούδη από την αίθουσα του δικαστηρίου και την έφερε στην κοινωνία. Ακόμη και αν η ίδια δεν το είχε σκοπό, θυσίασε την δική της εικόνα ως ατσαλάκωτης δικαστικής λειτουργού και ίσως θυσίασε και το να επιβληθεί η μέγιστη δυνατή ποινή στους κατηγορούμενους. Αλλά ήταν μια θυσία που αξίζει τον κόπο και μια πράξη που μας δείχνει πόσο ουσιαστικά πολιτική υπόθεση είναι η δικαιοσύνη.