Διατροφή και κορωνοϊός: Όσα ξέρουμε μέχρι στιγμής
Τι ρόλο παίζει η διατροφή στην αντιμετώπιση της λοίμωξης και ποιες τροφές φαίνεται να συμβάλλουν περισσότερο; Τι μας λέει μέχρι στιγμής η επιστήμη.
Όπως πιθανώς θα ξέρεις, οι διατροφικές μας επιλογές έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υγεία και τη λειτουργία του σώματος, αλλά και στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Και με τον κορωνοϊό να κυκλοφορεί ελεύθερα, είναι λογικό να θες να μάθεις πώς μπορεί η διατροφή σου να σε βοηθήσει να προστατευτείς όσο το δυνατόν περισσότερο.
Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση τροφών που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι μια δοκιμασμένη βάση. Τι γίνεται όμως με τα επιστημονικά δεδομένα που συνδέουν τη διατροφή με τον κορωνοϊό; Και τι συμπεράσματα βγαίνουν μέχρι στιγμής για τη συσχέτιση αυτή;
Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να ερευνά τη σχέση και καταλήγει στο ότι απαιτείται να καταναλώνουμε ποικιλία θρεπτικών συστατικών, τα οποία θα ενισχύουν την υγεία και το ανοσοποιητικό μας.
«Δεν υπάρχει ένα μόνο θρεπτικό συστατικό που να λειτουργεί ως μαγικό χάπι για την προστασία των ανθρώπων [από τον COVID-19]», αναφέρει σχετικά Φίλιπ Κάλντερ, διατροφολόγος και ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Η διατροφή δεν είναι το παν»
Μια μελέτη 2.884 εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό BMJ τον περασμένο Μάιο, διαπίστωσε ότι όσοι ακολουθούσαν χορτοφαγικές ή φυτικές δίαιτες με κάποια θαλασσινά, είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μια μέτρια έως σοβαρή λοίμωξη σε σχέση με άτομα που δεν ακολουθούσαν αυτές τις δίαιτες.
Για τα άτομα που ακολουθούσαν μια «φυτική διατροφή» υπήρχε 73% χαμηλότερη πιθανότητα για μέτρια έως σοβαρή νόσο COVID και για τα άτομα που ανέφεραν ότι έτρωγαν μια «φυτική διατροφή με ψάρια» οι πιθανότητες ήταν 59% χαμηλότερες. Επίσης, τα άτομα που ακολουθούσαν δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν μέτρια έως σοβαρή λοίμωξη από COVID, σε σύγκριση με εκείνους που ακολουθούσαν φυτικές δίαιτες.
Αν και οι επιστήμονες έλεγξαν την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα, την ιατρική ειδικότητα, τον δείκτη μάζας σώματος, τις ιατρικές καταστάσεις και παράγοντες τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα και η άσκηση, η μελέτη είχε ορισμένους περιορισμούς: Περισσότερο από το 70% των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και το 95% ήταν γιατροί . Ταυτόχρονα, η μελέτη δεν έλαβε υπόψη άλλους παράγοντες που επηρεάζουν, όπως το άγχος και τον ύπνο.
"Υπάρχουν πολλά πράγματα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων και η διατροφή είναι μόνο ένα από αυτά", σχολιάζει ο Κάλντερ. «Η διατροφή δεν είναι η αρχή και το τέλος των πάντων".
Ποιες τροφές βοηθούν λοιπόν;
Η μελέτη μπορεί να είχε περιορισμούς, αλλά τα ευρήματά της συμφωνούν σε γενικές γραμμές με τις διατροφικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι άνθρωποι χρειάζονται τόσο μικροθρεπτικά όσο και μακροθρεπτικά συστατικά, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε φυτικά τρόφιμα. Τα μικροθρεπτικά συστατικά περιλαμβάνουν βιταμίνες και μέταλλα, τα οποία είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της ομαλής λειτουργίας του σώματός μας και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού.
Τα μακροθρεπτικά συστατικά, από την άλλη, μας δίνουν την ενέργεια για να διατηρήσουμε τις σωματικές μας λειτουργίες και να «βγάλουμε» τη μέρα. Μπορούν χονδρικά να χωριστούν σε τρεις ομάδες: υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη.
Ο ΠΟΥ συνιστά λοιπόν μια διατροφή που περιλαμβάνει ποικιλία φρούτων και λαχανικών, όσπρια (π.χ. φακές, ρεβίθια, φασόλια, μπιζέλια), ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως (π.χ. καστανό ρύζι, βρώμη, κεχρί, καλαμπόκι) και τροφές ζωικής προέλευσης. Ταυτόχρονα συνίσταται η κατανάλωση τουλάχιστον πέντε μερίδων (ή συνολικά 400 γραμμάρια) φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα.
Όσον αφορά στο τι πρέπει να αποφεύγουμε, η πρόσληψη ζάχαρης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 12 κουταλάκια του γλυκού την ημέρα, ιδανικά μέχρι έξι. Σε αυτήν την ποσότητα, περιλαμβάνονται και όλα τα σάκχαρα που προστίθενται στα τρόφιμα και τα ποτά, καθώς και σάκχαρα που υπάρχουν φυσικά σε τρόφιμα όπως μέλι, χυμοί φρούτων και σιρόπια. Δεν περιλαμβάνεται η ζάχαρη στα φρούτα και τα λαχανικά. Η πρόσληψη αλατιού τέλος, πρέπει να περιορίζεται σε περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού την ημέρα.
Περισσότερα ω-3 λιγότερος… κορωνοϊός;
Ένας διατροφικός παράγοντας που μπορεί να συμβάλλει σε ηπιότερη λοίμωξη είναι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι τέτοιων λιπαρών που χρειάζονται ο οργανισμός: ALA, DHA και EPA.
Το ALA βρίσκεται κυρίως σε φυτικά έλαια και σπόρους. Το DHA και το EPA μπορούν να βρεθούν μόνο σε ψάρια και μερικά φύκια. Οι χορτοφάγοι και οι vegan μπορούν να λαμβάνουν συμπληρώματα από φύκια για να καλύψουν αυτό το κενό, καθώς τα ψάρια στην πραγματικότητα εμπλουτίζονται με Ωμέγα-3 λόγω των φυκιών που τρώνε.
Ιρανοί ερευνητές βρήκαν ότι τα ωμέγα-3 θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Συγκεκριμένα, Τα αποτελέσματα μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής που δημοσιεύτηκε στο Journal of Translational Medicine τον Μάρτιο του 2021, σε ασθενείς με βαριά νόσο COVID-19 που έλαβαν 1.000 χιλιοστόγραμμα συμπληρώματος ωμέγα-3 που περιείχε 400 χιλιοστόγραμμα EPAs και 200 χιλιοστόγραμμα DHAs για δύο εβδομάδες μετά τη νοσηλεία, είχαν ποσοστό επιβίωσης 21% μετά από ένα μήνα, σε σύγκριση με 3% στην ομάδα ελέγχου.
Η λήψη συμπληρωμάτων ω-3 βελτίωσε επίσης ορισμένους δείκτες της αναπνευστικής και νεφρικής λειτουργίας σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς με COVID-19, αλλά πρέπει να γίνουν περαιτέρω μελέτες, έγραψαν οι συγγραφείς.
Η σημασία της καλής εντερικής λειτουργίας
Κάθε φορά που τρεφόμαστε, τρέφουμε και το μικροβίωμά μας, μια ομάδα δηλαδή από βακτήρια αλλά και μύκητες, παράσιτα και ιούς που συνυπάρχουν στο σώμα. Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των μικροβίων βρίσκεται στο έντερο.
«Το μικροβίωμα κάνει πολλές δουλειές, συμπεριλαμβανομένου του να μας βοηθά να χωνέψουμε το φαγητό μας, να φτιάχνουμε ζωτικές βιταμίνες, να προστατεύουμε από μολύνσεις και να εκπαιδεύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα», αναφέρει χαρακτηριστικά η Sheena Cruickshank, Ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το μικροβίωμα βοηθά να διατηρηθούν ισχυροί οι φραγμοί που μας προστατεύουν από τα μικρόβια ενισχύοντας τα κύτταρα που βρίσκονται στο έντερο, και προστατεύοντας ενεργά από τα εισβάλλοντα μικρόβια, με τη διατροφή να παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των ειδών μικροβίων που ζουν στο παχύ έντερο.
Ίνες όπως τα ανθεκτικά άμυλα — για παράδειγμα, μαγειρεμένες, αλλά κρύες πατάτες και ρύζι, φασόλια ή φακές — βοηθούν στη διατροφή των «καλών» βακτηρίων, ενώ τα προβιοτικά τρόφιμα περιέχουν ευεργετικά βακτήρια και μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Τέτοια τρόφιμα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση είναι το κεφίρ, το γιαούρτι με ζωντανές ενεργές καλλιέργειες, το kimchi, το miso, το ξινολάχανο, τα λαχανικά τουρσί, το tempeh και το τσάι kombucha.
Αυτές οι τροφές διατηρούν το έντερο υγιές, κάτι το οποίο με τη σειρά του βοηθά σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα στη μάχη κατά του κορωνοϊού.
Με πληροφορίες από DW.com
Και με τον κορωνοϊό να κυκλοφορεί ελεύθερα, είναι λογικό να θες να μάθεις πώς μπορεί η διατροφή σου να σε βοηθήσει να προστατευτείς όσο το δυνατόν περισσότερο.
Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση τροφών που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι μια δοκιμασμένη βάση. Τι γίνεται όμως με τα επιστημονικά δεδομένα που συνδέουν τη διατροφή με τον κορωνοϊό; Και τι συμπεράσματα βγαίνουν μέχρι στιγμής για τη συσχέτιση αυτή;
Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να ερευνά τη σχέση και καταλήγει στο ότι απαιτείται να καταναλώνουμε ποικιλία θρεπτικών συστατικών, τα οποία θα ενισχύουν την υγεία και το ανοσοποιητικό μας.
«Δεν υπάρχει ένα μόνο θρεπτικό συστατικό που να λειτουργεί ως μαγικό χάπι για την προστασία των ανθρώπων [από τον COVID-19]», αναφέρει σχετικά Φίλιπ Κάλντερ, διατροφολόγος και ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Η διατροφή δεν είναι το παν»
Μια μελέτη 2.884 εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό BMJ τον περασμένο Μάιο, διαπίστωσε ότι όσοι ακολουθούσαν χορτοφαγικές ή φυτικές δίαιτες με κάποια θαλασσινά, είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μια μέτρια έως σοβαρή λοίμωξη σε σχέση με άτομα που δεν ακολουθούσαν αυτές τις δίαιτες.
Για τα άτομα που ακολουθούσαν μια «φυτική διατροφή» υπήρχε 73% χαμηλότερη πιθανότητα για μέτρια έως σοβαρή νόσο COVID και για τα άτομα που ανέφεραν ότι έτρωγαν μια «φυτική διατροφή με ψάρια» οι πιθανότητες ήταν 59% χαμηλότερες. Επίσης, τα άτομα που ακολουθούσαν δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν μέτρια έως σοβαρή λοίμωξη από COVID, σε σύγκριση με εκείνους που ακολουθούσαν φυτικές δίαιτες.
Αν και οι επιστήμονες έλεγξαν την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα, την ιατρική ειδικότητα, τον δείκτη μάζας σώματος, τις ιατρικές καταστάσεις και παράγοντες τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα και η άσκηση, η μελέτη είχε ορισμένους περιορισμούς: Περισσότερο από το 70% των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και το 95% ήταν γιατροί . Ταυτόχρονα, η μελέτη δεν έλαβε υπόψη άλλους παράγοντες που επηρεάζουν, όπως το άγχος και τον ύπνο.
"Υπάρχουν πολλά πράγματα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων και η διατροφή είναι μόνο ένα από αυτά", σχολιάζει ο Κάλντερ. «Η διατροφή δεν είναι η αρχή και το τέλος των πάντων".
Ποιες τροφές βοηθούν λοιπόν;
Η μελέτη μπορεί να είχε περιορισμούς, αλλά τα ευρήματά της συμφωνούν σε γενικές γραμμές με τις διατροφικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι άνθρωποι χρειάζονται τόσο μικροθρεπτικά όσο και μακροθρεπτικά συστατικά, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε φυτικά τρόφιμα. Τα μικροθρεπτικά συστατικά περιλαμβάνουν βιταμίνες και μέταλλα, τα οποία είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της ομαλής λειτουργίας του σώματός μας και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού.
Τα μακροθρεπτικά συστατικά, από την άλλη, μας δίνουν την ενέργεια για να διατηρήσουμε τις σωματικές μας λειτουργίες και να «βγάλουμε» τη μέρα. Μπορούν χονδρικά να χωριστούν σε τρεις ομάδες: υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη.
Ο ΠΟΥ συνιστά λοιπόν μια διατροφή που περιλαμβάνει ποικιλία φρούτων και λαχανικών, όσπρια (π.χ. φακές, ρεβίθια, φασόλια, μπιζέλια), ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως (π.χ. καστανό ρύζι, βρώμη, κεχρί, καλαμπόκι) και τροφές ζωικής προέλευσης. Ταυτόχρονα συνίσταται η κατανάλωση τουλάχιστον πέντε μερίδων (ή συνολικά 400 γραμμάρια) φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα.
Όσον αφορά στο τι πρέπει να αποφεύγουμε, η πρόσληψη ζάχαρης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 12 κουταλάκια του γλυκού την ημέρα, ιδανικά μέχρι έξι. Σε αυτήν την ποσότητα, περιλαμβάνονται και όλα τα σάκχαρα που προστίθενται στα τρόφιμα και τα ποτά, καθώς και σάκχαρα που υπάρχουν φυσικά σε τρόφιμα όπως μέλι, χυμοί φρούτων και σιρόπια. Δεν περιλαμβάνεται η ζάχαρη στα φρούτα και τα λαχανικά. Η πρόσληψη αλατιού τέλος, πρέπει να περιορίζεται σε περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού την ημέρα.
Περισσότερα ω-3 λιγότερος… κορωνοϊός;
Ένας διατροφικός παράγοντας που μπορεί να συμβάλλει σε ηπιότερη λοίμωξη είναι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι τέτοιων λιπαρών που χρειάζονται ο οργανισμός: ALA, DHA και EPA.
Το ALA βρίσκεται κυρίως σε φυτικά έλαια και σπόρους. Το DHA και το EPA μπορούν να βρεθούν μόνο σε ψάρια και μερικά φύκια. Οι χορτοφάγοι και οι vegan μπορούν να λαμβάνουν συμπληρώματα από φύκια για να καλύψουν αυτό το κενό, καθώς τα ψάρια στην πραγματικότητα εμπλουτίζονται με Ωμέγα-3 λόγω των φυκιών που τρώνε.
Ιρανοί ερευνητές βρήκαν ότι τα ωμέγα-3 θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Συγκεκριμένα, Τα αποτελέσματα μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής που δημοσιεύτηκε στο Journal of Translational Medicine τον Μάρτιο του 2021, σε ασθενείς με βαριά νόσο COVID-19 που έλαβαν 1.000 χιλιοστόγραμμα συμπληρώματος ωμέγα-3 που περιείχε 400 χιλιοστόγραμμα EPAs και 200 χιλιοστόγραμμα DHAs για δύο εβδομάδες μετά τη νοσηλεία, είχαν ποσοστό επιβίωσης 21% μετά από ένα μήνα, σε σύγκριση με 3% στην ομάδα ελέγχου.
Η λήψη συμπληρωμάτων ω-3 βελτίωσε επίσης ορισμένους δείκτες της αναπνευστικής και νεφρικής λειτουργίας σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς με COVID-19, αλλά πρέπει να γίνουν περαιτέρω μελέτες, έγραψαν οι συγγραφείς.
Η σημασία της καλής εντερικής λειτουργίας
Κάθε φορά που τρεφόμαστε, τρέφουμε και το μικροβίωμά μας, μια ομάδα δηλαδή από βακτήρια αλλά και μύκητες, παράσιτα και ιούς που συνυπάρχουν στο σώμα. Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των μικροβίων βρίσκεται στο έντερο.
«Το μικροβίωμα κάνει πολλές δουλειές, συμπεριλαμβανομένου του να μας βοηθά να χωνέψουμε το φαγητό μας, να φτιάχνουμε ζωτικές βιταμίνες, να προστατεύουμε από μολύνσεις και να εκπαιδεύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα», αναφέρει χαρακτηριστικά η Sheena Cruickshank, Ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το μικροβίωμα βοηθά να διατηρηθούν ισχυροί οι φραγμοί που μας προστατεύουν από τα μικρόβια ενισχύοντας τα κύτταρα που βρίσκονται στο έντερο, και προστατεύοντας ενεργά από τα εισβάλλοντα μικρόβια, με τη διατροφή να παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των ειδών μικροβίων που ζουν στο παχύ έντερο.
Ίνες όπως τα ανθεκτικά άμυλα — για παράδειγμα, μαγειρεμένες, αλλά κρύες πατάτες και ρύζι, φασόλια ή φακές — βοηθούν στη διατροφή των «καλών» βακτηρίων, ενώ τα προβιοτικά τρόφιμα περιέχουν ευεργετικά βακτήρια και μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Τέτοια τρόφιμα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση είναι το κεφίρ, το γιαούρτι με ζωντανές ενεργές καλλιέργειες, το kimchi, το miso, το ξινολάχανο, τα λαχανικά τουρσί, το tempeh και το τσάι kombucha.
Αυτές οι τροφές διατηρούν το έντερο υγιές, κάτι το οποίο με τη σειρά του βοηθά σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα στη μάχη κατά του κορωνοϊού.
Με πληροφορίες από DW.com
