ArchiTeam: Η ελληνική αρχιτεκτονική ταξιδεύει στην νέα εποχή

του Γιώργου Κόκουβα

Όλα ξεκίνησαν στην Βραζιλία το 2008. Τρεις νέοι Έλληνες αρχιτέκτονες, βρέθηκαν εκεί για να ανακαλύψουν τις αρχιτεκτονικές αρετές της Λατινικής Αμερικής. Κι αποφάσισαν πως όσα είδαν δεν έπρεπε να τα κρατήσουν για τους εαυτούς τους. Κάπως έτσι, ο Αλέξιος Βανδώρος, η Σάντρα Καλλιάγρα και η Πάττυ Ψαρρού «ίδρυσαν» το ArchiTravel, διοργανώνοντας αρχιτεκτονικές εκδρομές, κάτι που στην συνέχεια εξελίχθηκε στο ArchiTeam, μια ομάδα η οποία ανέλαβε να φέρει την αρχιτεκτονική πιο κοντά στο ευρύ κοινό.

Η παρέα μεγάλωσε: σήμερα μετρά δώδεκα βασικά πρόσωπα στον πυρήνα της και 1.000 εγγεγραμμένα μέλη διεθνώς. Εκδρομές, συνεντεύξεις, ενημέρωση για events, ανταλλαγή απόψεων και αρκετή δόση διασκέδασης είναι τα συστατικά της προσπάθειας. Ας τα δούμε ένα-ένα.

- ArchiTravel 
«Όσο ταξιδεύαμε σαν φοιτητές αρχιτεκτονικής, διαπιστώσαμε πως για κάθε πόλη υπάρχει τουριστικός οδηγός με τα καλύτερα αξιοθέατα, με πληροφορίες για την ιστορία, αλλά δεν υπάρχει κάποιος οδηγός που να αφορά την μοντέρνα αρχιτεκτονική της», μας λέει ο Αλέξιος Βανδώρος, ιδρυτικό μέλος της ομάδας από την Θεσσαλονίκη. «Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να μοιραστούμε το υλικό από κάθε μας ταξίδι με τον υπόλοιπο κόσμο», συμπληρώνει. Παράλληλα, στο κάλεσμά τους για νέα ταξίδια ανταποκρίθηκαν πολλοί ακόμη αρχιτέκτονες. Ρίο ντε Τζανέιρο, Σάο Πάολο, Μπιλμπάο, Νέα Υόρκη είναι λίγοι μόνο από τους ArchiTravel προορισμούς. «Πρόσφατα επισκεφθήκαμε την Κίνα με αφορμή την EXPO και έχουμε πολλά σχέδια για το 2011», μας λέει ο Αλέξιος.

- ArchiCalendar 
Ό,τι θέλετε να μάθετε για τα events που έχουν σχέση με την αρχιτεκτονική είναι συγκεντρωμένα εδώ. Εκθέσεις, ομιλίες, συνέδρια, festivals από όλο τον κόσμο μπαίνουν «σε σειρά» στο εύχρηστο αρχιτεκτονικό ημερολόγιο της ομάδας.

- Point of View 
«Αυτό το project ξεκίνησε πρόσφατα», μας λέει ο Αλέξιος Βανδώρος, «και περιλαμβάνει συνεντεύξεις διεθνών προσώπων της αρχιτεκτονικής. Μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις ήταν αυτή με τον δήμαρχο του Μπιλμπάο, η οποία έχει μεγάλο ενδιαφέρον και πάει πολύ καλά», επισημαίνει.

- Coffee Time Project 
«Πρόκειται για το “αστείο” κομμάτι της υπόθεσης», μας ενημερώνει ο manager της ομάδας. Είναι ουσιαστικά ένα παιχνίδι μεταξύ των μελών, που σκαρφίζονται έξυπνα mottos όσο πίνουν τον πρωινό καφέ τους, και τα τυπώνουν πάνω σε κούπες ή και T-shirts. «Είναι το μοναδικό κομμάτι της προσπάθειάς μας που δεν έχει σχέση με την αρχιτεκτονική», μας λέει ο Αλέξιος Βανδώρος, και συνεχίζει: «Θέλουμε έτσι να δείξουμε πως δεν είμαστε κάποια εταιρία που κυνηγάει το κέρδος, αλλά μία παρέα, η οποία, πέρα από τα υπόλοιπα projects, συγκεντρώνεται κάθε Κυριακή, και περνάει καλά μέσα από τον χαβαλέ». Ιδού μερικά από τα mottos που «μυρίζουν» καφεΐνη και καλή διάθεση: «Sweet trims are made of this», «Look me in the ice», «Life is very salt», «Keep me worm».

Σε ποιους απευθύνεται το ArchiTeam;
«Πλέον έχουμε πάνω από 20.000 επισκέψεις κάθε μήνα στον ιστότοπο της ομάδας», μας λέει ο κ. Βανδώρος. «Οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από το εξωτερικό», συμπληρώνει. Η ομάδα επέλεξε να μην μείνει στα στενά ελληνικά πλαίσια, αλλά εκφραζόμενη στην αγγλική γλώσσα σε όλα της τα sites, απευθύνεται σε διεθνές επίπεδο. Και απ’ ό,τι φαίνεται τα καταφέρνει.

«Αυτοί που ανταποκρίθηκαν αμέσως είναι οι αρχιτέκτονες νεαρής ηλικίας και κυρίως οι φοιτητές αρχιτεκτονικής», μας λέει. Ελπιδοφόρο το μήνυμα για την δικτύωση και το ενδιαφέρον της νέας γενιάς αρχιτεκτόνων για το αντικείμενό τους. Τι συμβαίνει, όμως, με τις παλαιότερες γενιές; «Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μας γνώρισαν μέσα από τα ταξίδια που διοργανώσαμε. Γενικότερα, είναι πιο δύσκολο για τις προηγούμενες γενιές να χρησιμοποιήσουν τα μέσα ηλεκτρονικής κοινωνικής δικτύωσης», αναφέρει ο Αλέξιος. Η τεχνολογία, λοιπόν, έχει περάσει στο «οπλοστάσιο» της παλιάς γενιάς αρχιτεκτονικής μόνο σε επίπεδο σχεδιασμού.

Ποιος ο ρόλος του ArchiTeam σε αυτό το σκηνικό; «Σκοπός μας είναι να “ανοίξουμε” προς το ευρύ κοινό την αρχιτεκτονική, που είναι τόσο υποτιμημένη στην χώρα μας», υπογραμμίζει ο Αλέξιος Βανδώρος. Η εντυπωσιακή βάση δεδομένων με στοιχεία για χιλιάδες αξιόλογα κτίρια και η σκληρή δουλειά από το μηδέν που κρύβεται πίσω από την επιτυχία της ομάδας το πιστοποιούν.

Σχέδια κι απόψεις
Ρωτήσαμε τον Αλέξιο ποια κατεύθυνση θεωρεί πως πρέπει να πάρει η σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική. «Αυτό που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτό που εμείς αποκαλούμε “κριτικό τοπικισμό”. Πρέπει, δηλαδή, να σχεδιάζουμε με γνώμονα το τοπίο στο οποίο θα τοποθετηθεί ένα κτίριο. Καλά είναι τα επιβλητικά κτίρια του Τόκυο, αλλά δεν ταιριάζουν στον τόπο μας, ώστε να τα “φυτέψουμε” εδώ», λέει χαρακτηριστικά.

Στο πνεύμα του κριτικού τοπικισμού, ο Αλέξιος ξεχωρίζει το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού του Κυριάκου Κρόκου στην Θεσσαλονίκη. Συσχετιζόμενος, βέβαια, με τα ψηλά κτίρια –ο Αλέξιος εκπροσωπεί την χώρα μας στην Επιτροπή Ψηλών Κτιρίων και Αστικού Τοπίου- δεν μπορεί να αρνηθεί την αδυναμία του και στο επιβλητικό κτίριο AT&T του Philip Johnson στην Νέα Υόρκη.

Αν έπρεπε να ξεχωρίσει κάποιους από τους προορισμούς της πιο… ταξιδιάρικης αρχιτεκτονικής ομάδας, αυτοί θα ήταν η Ιαπωνία και η Βραζιλία. «Τα ιαπωνικά κτίρια είναι κάτι που εδώ δεν μπορούμε να το διανοηθούμε. Ένα τόσο μακρινό μέρος, ένας τόσο διαφορετικός πολιτισμός, τόσο μπροστά σε αρχιτεκτονική. Οι πόλεις της Βραζιλίας από την άλλη, το Ρίο, η Μπραζίλια, το Σάο Πάολο, συνδυάζουν τα απίστευτα φυσικά τοπία και τις σύγχρονες προσπάθειες για αρχιτεκτονικά θαύματα», μας εκμυστηρεύεται.

Όσο για τα μελλοντικά αρχιτεκτονικά σχέδια της ομάδας; Αυτά δεν είναι μόνο στα χαρτιά, αλλά και σε ακόμη περισσότερα ταξίδια. Το Πάσχα, το ArchiTravel πηγαίνει… Μεξικό, τον Οκτώβριο του 2011 στο Τόκυο, όπου θα γίνει και το Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής, ενώ στα επόμενα σχέδια τους, η wishlist περιλαμβάνει Σαν Φρανσίσκο, αλλά και επιστροφή στην Ευρώπη, για να εξερευνήσουν πόλεις που κατάφεραν να αλλάξουν την εικόνα τους, όπως η Κοπεγχάγη και το Αμβούργο. Εμείς ευχόμαστε καλά αρχιτεκτονικά ταξίδια και ακόμη περισσότερο πάθος για αυτό που κάνουν, καθώς με τέτοιες προσπάθειες είναι που πηγαίνει μπροστά η Ελλάδα σε κάθε μεμονωμένο τομέα. Με ιδέες που «χτίζουν» το μέλλον.