Περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά

Όπως είναι πλέον αντιληπτό τις τελευταίες μέρες γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποιητικής συμπεριφοράς στον χώρο εργασίας, με την αφορμή να δίνουν οι πρόσφατες καταγγελίες επώνυμων προσώπων. Για αυτόν τον λόγο έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον η έρευνα που διεξήχθη από Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας- ΚΜΟΠ, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η έρευνα έλαβε χώρα το χρονικό διάστημα Ιουνίου- Σεπτεμβρίου 2020, και περιλάμβανε συνεντεύξεις με εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων, ενώσεων εργοδοτών, ΜΚΟ και του Συνηγόρου του Πολίτη. Παράλληλα έγινε και διαδικτυακή έρευνα σε εργαζόμενους και εργοδότες, προκειμένου να υπάρξει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα όσον αφορά το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον της χώρας μας.

Συμμετείχαν συνολικά 126 εργαζόμενοι, 27 εργοδότες και επτά εκπρόσωποι φορέων. Πιο συγκεκριμένα Το 84,13% των εργαζόμενων ήταν γυναίκες, το 68% δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα και το 75% διαμένει στην Αθήνα. Από την πλευρά των εργοδοτών συμμετείχαν ανώτερα διευθυντικά στελέχη και υπεύθυνοι ανθρώπινου δυναμικού, από τους οποίους το 70,37% ήταν γυναίκες και το 81,48% εργάζεται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως με την ολοκλήρωση της έρευνας, είναι αν μη τι άλλο σοκαριστικά, μιας και πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες εργαζόμενους δήλωσαν ότι έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά στον εργασιακό τους χώρο. Σοβαρά ερωτήματα κι έντονο προβληματισμό μάλιστα, προκαλεί το γεγονός ότι περίπου το 40% δεν ξέρει πως μπορεί να προστατευθεί, σε περίπτωση που παρενοχληθεί στη δουλειά του.

Συνηθέστερες μορφές παρενόχλησης στον χώρο εργασίας σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα είναι κατά σειρά σεξουαλικές προτάσεις ή αστεία που τους κάνουν να αισθάνονται προσβεβλημένοι (70,63%), ανεπιθύμητα σεξουαλικά υπονοούμενα (65,08%), συζητήσεις σχετικά με τη σεξουαλική ζωή ενός συναδέλφου (59,52%) και σεξουαλικά σχόλια για την εμφάνιση ενός ατόμου (59,52%). Το 2,38% του δείγματος ανέφερε ότι ο εξαναγκασμός στην πορνεία ή τη σεξουαλική εκμετάλλευση είναι διαδεδομένα φαινόμενα, ενώ το 1,59% παραδέχθηκε ότι εκδηλώνονται συχνά στο χώρο εργασίας τους σεξουαλικές επιθέσεις (βιασμοί).

Εκτός αυτού, αξίζει να αναφερθεί ότι περίπου οι μισοί από τους εργαζόμενους που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο ανέφεραν ότι συχνά ή σε καθημερινή βάση εκδηλώνεται ψυχολογική βία στο χώρο όπου εργάζονται.

Περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους (52,38%) παραδέχθηκαν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής. Επίσης, το 42,86% των ερωτηθέντων εργαζόμενων δήλωσε ότι έχει υπάρξει μάρτυρας κάποιας μορφής σεξουαλικής παρενόχλησης κατά συναδέλφων στο χώρο εργασίας.

Όπως ήταν φυσιολογικό πλειοψηφία του δείγματος διαπίστωσε ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο εκτεθειμένες στη σεξουαλική παρενόχληση σε συντριπτικό ποσοστό (91,27%).

Την ίδια στιγμή, το 39,68% του συνολικού δείγματος των εργαζόμενων δήλωσε ότι δεν γνωρίζει τις διαδικασίες στις οποίες πρέπει να προβεί ένα θύμα για να αναζητήσει προστασία στην εταιρεία που εργάζεται, ενώ το 42,06% ανέφερε ότι η εταιρεία όπου εργάζεται δεν διαθέτει κανένα έγγραφο που να περιλαμβάνει ρήτρες που απαγορεύουν τη σεξουαλική παρενόχληση. Ιδιαίτερη σημασία να αναφερθεί έχει το γεγονός ότι οι ανώνυμες καταγγελίες δεν αποτελούν ενεργό πρακτική για το 73,02% των οργανισμών, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες.

Οι εργοδότες από την άλλη που συμμετείχαν στην έρευνα αναγνωρίζουν στη συντριπτική πλειοψηφία τους (77,78%) ότι το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι πολύ σοβαρό, αν και το 33,33% δηλώνει ότι δεν έχουν εκδηλωθεί ποτέ περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στην εταιρεία τους και το 29,83% ότι δεν παρατηρούνται συχνά τέτοια περιστατικά.

Αντίστοιχα επισήμαναν ότι σε περίπτωση σεξουαλικής παρενόχλησης ειδοποιείται ο προϊστάμενος (44,44%), υποβάλλονται οι καταγγελίες στο τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού (29,63%), ακολουθείται η γενική διαδικασία για την καταγγελία παραβιάσεων των εσωτερικών εργασιακών δικαιωμάτων και πειθαρχίας (22,22%) ή ένα ανώνυμο σύστημα καταγγελίας (11,11%). Ορισμένες εταιρείες διαθέτουν ειδικό πρωτόκολλο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης (11,11%).

Το 29,63% των εργοδοτών δήλωσε ότι δεν υπάρχουν ειδικές διαδικασίες υποβολής καταγγελιών στην εταιρεία τους, ενώ το 11,11% δεν γνώριζε αν υπάρχουν. Ακόμη, περισσότεροι από τους μισούς (55,56%) ανέφεραν ότι δεν υπάρχει ειδικό σύστημα για την παρακολούθηση υποθέσεων σεξουαλικής παρενόχλησης.

Τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα του ΚΜΟΠ δυστυχώς κατέδειξαν ότι το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον είναι διαδεδομένο παρόλα αυτά όμως τα καταγεγραμμένα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης είναι λιγότερα από τον πραγματικό αριθμό.

Ο εκπρόσωπος του Συνηγόρου του Πολίτη μάλιστα, ανέφερε σε συνέντευξη του ότι «κατά τη διάρκεια της έρευνας ότι ενώ η ανεξάρτητη αρχή δέχεται περίπου 2.000 καταγγελίες κάθε χρόνο για διακρίσεις λόγω φύλου, μόνο το 1-2% των υποθέσεων αφορούν στη σεξουαλική παρενόχληση. Τα περισσότερα από τα θύματα αποφεύγουν να καταγγείλουν το περιστατικό, επειδή φοβούνται το κοινωνικό στίγμα, την απώλεια της θέσης εργασίας τους ή πιθανές πράξεις αντεκδίκησης από τον δράστη».