Πώς θα είναι η Ευρώπη μετά τις προσφυγικές ροές;

Περιχαράκωση ή άνοιγμα; Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φαίνεται πως δεν μπορούν να αποφανθούν υπέρ της μίας ή της άλλης επιλογής. Παρ’ ότι στην πράξη η απόφαση είναι προ πολλού ειλημμένη. Χιλιάδες πρόσφυγες έχουν φτάσει στις πόλεις και τις κοινότητες της Ευρώπης. Ποιο θα είναι, όμως, το επόμενο στάδιο, μετά τα προσωρινά κέντρα υποδοχής και τους καταυλισμούς; Τι συμβαίνει όταν το μέλλον των πόλεών μας δεν το καθορίζουν πια οι πολεοδόμοι αλλά τα μεταναστευτικά ρεύματα και οι αλλαγές στην αγορά εργασίας και τη δομή της οικογένειας; Ένα ερώτημα, η απάντηση του οποίου θα σφραγίσει την εικόνα των πόλεών μας για τις επόμενες γενιές.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι πολεοδόμοι παρακολουθούν τις άτυπες διαδικασίες που συμβαίνουν πλέον όχι μόνο στις λεγόμενες «χώρες του Νότου», αλλά και στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις. Οι απαντήσεις στο ερώτημα για το μέλλον των πόλεών μας δεν δίνονται πια στα γραφεία των πολεοδόμων για να εφαρμοστούν ύστερα έξω στην πόλη, αλλά προκύπτουν άμεσα, μέσα από τις ίδιες τις ανάγκες των πολιτών. Συχνά, αυτό συμβαίνει επειδή οι παραδοσιακές αρχές της πολεοδομίας δεν ανταποκρίνονται στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Στην εκδήλωση του Goethe-Institut Athen θα συζητηθεί εάν και πώς αυτές ακριβώς οι άτυπες διαδικασίες μπορούν να βοηθήσουν στην αποσυμφόρηση των πόλεων. Πρέπει να σκεφτούμε την έννοια «πόλη» διαφορετικά, να την επανεφεύρουμε;

“Ο πολεοδομικός σχεδιασμός «εκ των άνω» έχει κάνει τον κύκλο του – ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης είναι πεπεισμένος γι’ αυτό. Οι διοικήσεις, οι πολιτικοί και οι πολεοδόμοι δεν μπορούν να ανακόψουν την πορεία μετασχηματισμού των πόλεων. Δεν θα ήταν επομένως πιο έξυπνο και ειλικρινές να παραιτηθεί κανείς από την προσπάθεια ελέγχου και να εναρμονίσει την οπτική του με αυτήν τη νέα μορφή της πολεοδομικής ανάπτυξης «εκ των κάτω»;” αναφέρει το δελτίο τύπου της συζήτησης.

Τα μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα προσφέρουν προσωρινά μόνο στους πρόσφυγες μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους, λέει η Christa Reicher. Για μια λειτουργική πόλη χρειάζονται μακροπρόθεσμες λύσεις: οικονομική στέγαση και οικολογικές, αειφόρες κατασκευές. Περισσότερες κατοικίες και περισσότερες υποδομές. Μια βιώσιμη πόλη για όλους, ώστε να μην επωμίζονται τα βάρη αποκλειστικά και μόνο οι ούτως ή άλλως υποβαθμισμένες γειτονιές. Το ότι το φαινόμενο των προσφύγων στην αγορά κατοικίας δεν είναι καινούργιο, ο Θωμάς Μαλούτας το διαπιστώνει στο παράδειγμα των πολλών Αλβανών που είναι ιδιοκτήτες σπιτιών στην Αθήνα.

Τι μπορούμε να διδαχθούμε από αυτή την εξέλιξη; Η άτυπη αστική ανάπτυξη δεν περιλαμβάνει μόνο δράσεις σαν την «κηπουρική στη γειτονιά», που συμβάλλει στη σύσφιξη των σχέσεων και την εδραίωση μιας ταυτότητας, ή την παρέμβαση και την προσφορά των πολιτών όπου το κοινωνικό κράτος παρουσιάζει κενά, λέει ο Stephan Willinger. Οι διαδικασίες, εξηγεί, έχουν κάποιες φορές χαρακτήρα εξέγερσης και πάντοτε χαρακτηρίζονται από πείσμα. Το να τις ενσωματώσεις στον οργανισμό που ονομάζεται πόλη παραμένει μια πρόκληση.

Ομιλητές:
Stephan Willinger, Τμήμα Πολεοδομικής Ανάπτυξης, Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Οικοδομικής, Πολεοδομικής και Χωροταξικής Έρευνας (BBSR), Βόννη
Christa Reicher, Καθηγήτρια Πολεοδομίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ
Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Θωμάς Μαλούτας, Καθηγητής Κοινωνικής Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Συντονισμός: Σπύρος Μοσκόβου, Διευθυντής του Ελληνικού Προγράμματος της Deutsche Welle, Βόννη
Γλώσσα: Ελληνικά και Γερμανικά με ταυτόχρονη μετάφραση

Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του διεπιστημονικού εγχειρήματος έρευνας και σχεδίου ανταλλαγής «(In)formal Urbanism». Φοιτητές, καθηγητές, αλλά και άνθρωποι του καλλιτεχνικού και του δημοσιογραφικού χώρου από τη Γερμανία και την Ελλάδα, επικεντρώνονται σε συμμετοχικά μοντέλα αστικής ανάπτυξης και χωροταξικού σχεδιασμού, όπου ο αστικός χώρος παράγεται συλλογικά από τους κατοίκους της πόλης. Στο φουαγιέ του Goethe-Institut παρουσιάζονται δουλειές Γερμανών και Ελλήνων φοιτητών Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας από τα workshops στις περιοχές «Nordstadt» του Ντόρτμουντ και Αχαρνών (Αθήνα) με επίκεντρο τις μεταναστευτικές ροές.