Η ζωή είναι ωραία: Πώς να μείνετε αισιόδοξοι
Πώς μπορούμε να κάνουμε πιο ευχάριστη την ζωή μας; Ποια τα εμπόδια στις προσπάθειές μας και πώς θα τα αποφύγουμε; «Θετικές» προτάσεις σε δύσκολους καιρούς.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Στην τελευταία σκηνή του Life of Brian των Monty Python, ένα μάτσο εσταυρωμένοι καταλήγουν να τραγουδούν χαρμόσυνα, παρά το μαρτύριό τους, “Always look at the bright side of life” σε μία ύστατη, σχεδόν σουρεάλ προσπάθεια να δουν τα πράγματα διαφορετικά. Άραγε πόσο εύκολα θα μπορούσαμε να τραγουδήσουμε στην σημερινή Ελλάδα αυτόν τον σκοπό και να τον κάνουμε πράξη στην καθημερινότητά μας, την στιγμή που η μιζέρια και η απαισιοδοξία είναι διάχυτη γύρω μας;
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε ριζικά την κακή μας ψυχολογία και να δούμε τα πράγματα με περισσότερη ελπίδα και λιγότερη γκρίνια; Ποια εφόδια θα χρειαστούμε; Πώς άραγε θα μπορούσε η ζωή να γίνει (ξανά) ωραία για εμάς;
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να έχουμε ένα πλαίσιο στήριξης. «Για να μπορέσει κάποιος να βγει νικητής από μια άσχημη περίοδο πρέπει να δει ποιους ανθρώπους έχει γύρω του, αν υπάρχουν σχέσεις φιλικές, γερές. Να δει ποιες είναι γενικότερα οι σχέσεις του στην ζωή και πόσο ευχαριστημένος είναι από αυτές», σημειώνει η κ. Μαρία Σαράντη, Κλινική Ψυχολόγος και προσθέτει: «Το άλλος σκέλος που έχει μεγάλη σημασία είναι η ψυχική ωριμότητα. Όσο πιο ψυχικά ακέραιος είναι κάποιος, τόσο πιο αναίμακτα ξεπερνά τους δύσκολους καιρούς.
Επίσης, η δημιουργικότητα ενός ατόμου παίζει μεγάλο ρόλο στο πως θα αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση». Η δημιουργικότητα αυτή, μπορεί να πηγάζει για παράδειγμα από την εργασία του ή κάποιο χόμπι δημιουργικής φύσης είτε από τα παιδιά και την εξέλιξή τους.
Γνώθι σ’ αυτόν και αισιοδοξία
«Όσο πιο καλή σχέση έχει κανείς με τον εαυτό του, τόσο καλύτερα θα διαχειριστεί τις δυσκολίες που έρχονται. ‘Καλή σχέση’ σημαίνει ακούω τα συναισθήματά μου, δεν τα καταπιέζω, δεν κρίνω τον εαυτό μου συνέχεια, είμαι σε μια συμμαχία εσωτερική με αυτόν και παραμένω ψύχραιμος», επισημαίνει η κ. Σαράντη. Όμως όλα τα παραπάνω, προϋποθέτουν και ένα σημαντικό ‘χάρισμα’, την αισιοδοξία. Όταν «πιανόμαστε» από αυτήν, τόσο μεγαλώνει και η ελπίδα μέσα μας.
«Ο καθένας μας θα πρέπει να επικεντρωθεί στα θετικά τα οποία συμβαίνουν στη ζωή του και όχι στα αρνητικά. Να μπορέσει να αναγνωρίσει τη θετική πλευρά των πραγμάτων και συνάμα να μην κάνει αρνητικά σενάρια για το μέλλον. Θα πρέπει να παίρνει την κάθε ημέρα λίγο-λίγο, σε δύσκολους καιρούς θέλουμε μια ημέρα την φορά, για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τις δύσκολες συνθήκες», τονίζει η κ. Σαράντη.
Από την πλευρά της η κ. Τζιλ Δούκα εισηγήτρια και αντιπρόεδρος της Uniqueness Development Group, στέκεται στο ότι για να είμαστε ευτυχισμένοι θα πρέπει να συνειδητοποιούμε αυτά που έχουμε, τα οποία είναι το άλφα και το ωμέγα. «Και μόνο το γεγονός ότι αναπνέουμε, ότι μπορούμε να περπατάμε, να βλέπουμε αυτόν τον υπέροχο ήλιο και την θάλασσα, όλα αυτά που θεωρούμε δεδομένα είναι εκείνα τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε τα πράγματα με άλλη ματιά. Ο τρόπος με τον οποίο τα βλέπουμε, καθορίζει την εμπειρία που έχουμε στην ζωή και όχι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε», αναφέρει σχετικά.
«Στην Ινδία για παράδειγμα, είναι συγκλονιστικό το πόσο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Και σε κάνει να αναρωτιέσαι 'όσο πιο ανεπτυγμένοι είμαστε τόσο πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για όλους μας;’ Δεν είναι όμως έτσι. Το παν είναι να δούμε γύρω μας τι καλό συμβαίνει και συμβαίνουν πολλά καλά. Αρκεί να μπούμε στη διαδικασία να τα ψάξουμε, να τα βρούμε και να τα βλέπουμε», προσθέτει η ίδια.
Σύμφωνα με την κ. Δούκα, η αισιοδοξία είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της ζωής και ο καθένας μπορεί να μάθει τεχνικές για να την αναπτύξει. «Ο άνθρωπος είναι φύσει αισιόδοξος. Αν αντιληφθούμε πόσο καταπονούμε το σώμα μας και παρ’ όλα αυτά εκείνο παραμένει υγιές, τότε έχουμε την απόλυτη απόδειξη του πόσο αισιόδοξη είναι η φύση μας.
Σε ψυχικό επίπεδο, η βάση του ανθρώπου είναι να είναι αισιόδοξος. Τα εξωτερικά ερεθίσματα και ο τρόπος με τον οποίο τα αντιλαμβανόμαστε είναι αυτά που μας κάνουν να μπαίνουμε σε αρνητική κατάσταση», τονίζει.
Στην σημασία της ψυχικής δύναμης στέκεται και η κ. Σαράντη. Όπως λέει χαρακτηριστικά «η ζωή φέρνει η ψυχή απαντά». Τι σημαίνει αυτό το μότο; «Όσο καλύτερα είναι η ψυχή σου, τόσο καλύτερα ζεις την ζωή σού. Μια συνθήκη δύο άνθρωποι μπορούν να την διαχειριστούν τελείως διαφορετικά, ανάλογα με το τι ψυχισμό έχει ο καθένας. Επίσης, έχει να κάνει με την ικανότητα των ανθρώπων να βρίσκουν λύσεις και να μπορούν να δουν εναλλακτικές για να βρουν τις λύσεις αυτές. Όχι να περιμένουν από το σύστημα», διευκρινίζει.
Ο εγκλωβισμός στις κακές σκέψεις και η απελευθέρωση
Μαζί με την αισιοδοξία, ο άνθρωπος και ιδιαίτερα οι Έλληνες έχουμε έμφυτη και την… γκρίνια, μια απόρροια του τρόπου με τον οποίο μεγαλώσαμε. «Η μιζέρια και η γκρίνια είναι έμφυτες αν έχουμε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον μίζερο και κακομοίρικο», λέει η κ. Σαράντη.
«Αν όμως έχουμε μεγαλώσει σε ένα πλαίσιο όπου οι γονείς είναι αισιόδοξοι και ευχάριστοι δεν θα γίνουμε ποτέ μίζεροι. Η γκρίνια εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον που μεγαλώσαμε και την αυτοπεποίθηση που έχουμε. Αν ένα παιδί μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον στεναχώριας, όπου υπάρχει διάχυτη η αίσθηση του ανικανοποίητου, το παιδί απορροφά αυτήν την στεναχώρια, εξ’ ου και κανένας ανικανοποίητος γονιός δεν είναι επαρκής για το παιδί του», προσθέτει.
Με γνώμονα την γενικότερη μιζέρια λοιπόν, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δούμε την ζωή αισιόδοξα και να ξεπεράσουμε τα όποια εμπόδια; Όσο εύκολο ή δύσκολο πιστεύουμε εμείς ότι είναι, απαντά η κ. Δούκα.
«Ο καθένας βάζει βαθμό δυσκολίας στον ίδιο του τον εαυτό. Τα εμπόδια που συναντούμε είναι αυτά που θέτουμε εμείς στον εαυτό μας. Για παράδειγμα οι άνθρωποι που μπορεί να έχουμε γύρω μας και είναι αρνητικοί. Είναι πολύ σημαντικό να δούμε από ποιους και από τι επηρεαζόμαστε. Γιατί υπάρχουν πάρα πολλές πηγές οι οποίες είναι φανερό ότι περνούν μόνο τα αρνητικά και άλλες που είναι πολύ πιο αντικειμενικές. Επομένως, ανάλογα με το τι επιλέγουμε να διαβάζουμε και τι επιλέγουμε να βλέπουμε στην τηλεόραση, θα έχουμε και τον αντίστοιχο αντίκτυπο στον ψυχικό μας κόσμο. Η δυσκολία λοιπόν, έγκειται σε εμάς, είναι στο χέρι μας», τονίζει και φέρνει ένα αρκετά… μακρινό παράδειγμα.
«Στα κινέζικα η λέξη κρίση, γράφεται με δύο γράμματα και έχει δύο σημασίες: ευκαιρία και κρίση. Κάποιος μπορεί να την δει σαν ευκαιρία, άλλος σαν κρίση. Το ίδιο συμβαίνει και με το ποτήρι, δεν είναι ούτε μισογεμάτο ούτε μισοάδειο. Είναι γεμάτο με νερό και αέρα. Τα πάντα είναι θέμα αντίληψης και πώς εμείς βλέπουμε τα πράγματα. Υπάρχουν άνθρωποι που μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα έχασαν τα πάντα, όμως αμέσως πήραν την ζωή τους στα χέρια τους και την βελτίωσαν.
»Εξυπακούεται ότι έχουμε ένα μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, αλλά δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Γενικά τείνουμε προς το δράμα, αλλά το βασικό είναι να τείνουμε προς την θετική δράση. Στην χαρά. Έχουμε πάρα πολλά θετικά στοιχεία σαν λαός, και η χώρα μας είναι πραγματικά υπέροχη. Μπορούμε να αναπτυχθούμε μέσα από όλο αυτό που συμβαίνει. Έχουμε μια τεράστια ευκαιρία να αναγεννηθούμε μέσα από τις στάχτες μας».
Στην τελευταία σκηνή του Life of Brian των Monty Python, ένα μάτσο εσταυρωμένοι καταλήγουν να τραγουδούν χαρμόσυνα, παρά το μαρτύριό τους, “Always look at the bright side of life” σε μία ύστατη, σχεδόν σουρεάλ προσπάθεια να δουν τα πράγματα διαφορετικά. Άραγε πόσο εύκολα θα μπορούσαμε να τραγουδήσουμε στην σημερινή Ελλάδα αυτόν τον σκοπό και να τον κάνουμε πράξη στην καθημερινότητά μας, την στιγμή που η μιζέρια και η απαισιοδοξία είναι διάχυτη γύρω μας;
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε ριζικά την κακή μας ψυχολογία και να δούμε τα πράγματα με περισσότερη ελπίδα και λιγότερη γκρίνια; Ποια εφόδια θα χρειαστούμε; Πώς άραγε θα μπορούσε η ζωή να γίνει (ξανά) ωραία για εμάς;
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να έχουμε ένα πλαίσιο στήριξης. «Για να μπορέσει κάποιος να βγει νικητής από μια άσχημη περίοδο πρέπει να δει ποιους ανθρώπους έχει γύρω του, αν υπάρχουν σχέσεις φιλικές, γερές. Να δει ποιες είναι γενικότερα οι σχέσεις του στην ζωή και πόσο ευχαριστημένος είναι από αυτές», σημειώνει η κ. Μαρία Σαράντη, Κλινική Ψυχολόγος και προσθέτει: «Το άλλος σκέλος που έχει μεγάλη σημασία είναι η ψυχική ωριμότητα. Όσο πιο ψυχικά ακέραιος είναι κάποιος, τόσο πιο αναίμακτα ξεπερνά τους δύσκολους καιρούς.
Επίσης, η δημιουργικότητα ενός ατόμου παίζει μεγάλο ρόλο στο πως θα αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση». Η δημιουργικότητα αυτή, μπορεί να πηγάζει για παράδειγμα από την εργασία του ή κάποιο χόμπι δημιουργικής φύσης είτε από τα παιδιά και την εξέλιξή τους.
Γνώθι σ’ αυτόν και αισιοδοξία «Όσο πιο καλή σχέση έχει κανείς με τον εαυτό του, τόσο καλύτερα θα διαχειριστεί τις δυσκολίες που έρχονται. ‘Καλή σχέση’ σημαίνει ακούω τα συναισθήματά μου, δεν τα καταπιέζω, δεν κρίνω τον εαυτό μου συνέχεια, είμαι σε μια συμμαχία εσωτερική με αυτόν και παραμένω ψύχραιμος», επισημαίνει η κ. Σαράντη. Όμως όλα τα παραπάνω, προϋποθέτουν και ένα σημαντικό ‘χάρισμα’, την αισιοδοξία. Όταν «πιανόμαστε» από αυτήν, τόσο μεγαλώνει και η ελπίδα μέσα μας.
«Ο καθένας μας θα πρέπει να επικεντρωθεί στα θετικά τα οποία συμβαίνουν στη ζωή του και όχι στα αρνητικά. Να μπορέσει να αναγνωρίσει τη θετική πλευρά των πραγμάτων και συνάμα να μην κάνει αρνητικά σενάρια για το μέλλον. Θα πρέπει να παίρνει την κάθε ημέρα λίγο-λίγο, σε δύσκολους καιρούς θέλουμε μια ημέρα την φορά, για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τις δύσκολες συνθήκες», τονίζει η κ. Σαράντη.
Από την πλευρά της η κ. Τζιλ Δούκα εισηγήτρια και αντιπρόεδρος της Uniqueness Development Group, στέκεται στο ότι για να είμαστε ευτυχισμένοι θα πρέπει να συνειδητοποιούμε αυτά που έχουμε, τα οποία είναι το άλφα και το ωμέγα. «Και μόνο το γεγονός ότι αναπνέουμε, ότι μπορούμε να περπατάμε, να βλέπουμε αυτόν τον υπέροχο ήλιο και την θάλασσα, όλα αυτά που θεωρούμε δεδομένα είναι εκείνα τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε τα πράγματα με άλλη ματιά. Ο τρόπος με τον οποίο τα βλέπουμε, καθορίζει την εμπειρία που έχουμε στην ζωή και όχι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε», αναφέρει σχετικά.
«Στην Ινδία για παράδειγμα, είναι συγκλονιστικό το πόσο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Και σε κάνει να αναρωτιέσαι 'όσο πιο ανεπτυγμένοι είμαστε τόσο πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για όλους μας;’ Δεν είναι όμως έτσι. Το παν είναι να δούμε γύρω μας τι καλό συμβαίνει και συμβαίνουν πολλά καλά. Αρκεί να μπούμε στη διαδικασία να τα ψάξουμε, να τα βρούμε και να τα βλέπουμε», προσθέτει η ίδια.
Σύμφωνα με την κ. Δούκα, η αισιοδοξία είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της ζωής και ο καθένας μπορεί να μάθει τεχνικές για να την αναπτύξει. «Ο άνθρωπος είναι φύσει αισιόδοξος. Αν αντιληφθούμε πόσο καταπονούμε το σώμα μας και παρ’ όλα αυτά εκείνο παραμένει υγιές, τότε έχουμε την απόλυτη απόδειξη του πόσο αισιόδοξη είναι η φύση μας.
Σε ψυχικό επίπεδο, η βάση του ανθρώπου είναι να είναι αισιόδοξος. Τα εξωτερικά ερεθίσματα και ο τρόπος με τον οποίο τα αντιλαμβανόμαστε είναι αυτά που μας κάνουν να μπαίνουμε σε αρνητική κατάσταση», τονίζει.
Στην σημασία της ψυχικής δύναμης στέκεται και η κ. Σαράντη. Όπως λέει χαρακτηριστικά «η ζωή φέρνει η ψυχή απαντά». Τι σημαίνει αυτό το μότο; «Όσο καλύτερα είναι η ψυχή σου, τόσο καλύτερα ζεις την ζωή σού. Μια συνθήκη δύο άνθρωποι μπορούν να την διαχειριστούν τελείως διαφορετικά, ανάλογα με το τι ψυχισμό έχει ο καθένας. Επίσης, έχει να κάνει με την ικανότητα των ανθρώπων να βρίσκουν λύσεις και να μπορούν να δουν εναλλακτικές για να βρουν τις λύσεις αυτές. Όχι να περιμένουν από το σύστημα», διευκρινίζει.
Ο εγκλωβισμός στις κακές σκέψεις και η απελευθέρωση
Μαζί με την αισιοδοξία, ο άνθρωπος και ιδιαίτερα οι Έλληνες έχουμε έμφυτη και την… γκρίνια, μια απόρροια του τρόπου με τον οποίο μεγαλώσαμε. «Η μιζέρια και η γκρίνια είναι έμφυτες αν έχουμε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον μίζερο και κακομοίρικο», λέει η κ. Σαράντη.
«Αν όμως έχουμε μεγαλώσει σε ένα πλαίσιο όπου οι γονείς είναι αισιόδοξοι και ευχάριστοι δεν θα γίνουμε ποτέ μίζεροι. Η γκρίνια εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον που μεγαλώσαμε και την αυτοπεποίθηση που έχουμε. Αν ένα παιδί μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον στεναχώριας, όπου υπάρχει διάχυτη η αίσθηση του ανικανοποίητου, το παιδί απορροφά αυτήν την στεναχώρια, εξ’ ου και κανένας ανικανοποίητος γονιός δεν είναι επαρκής για το παιδί του», προσθέτει.
Με γνώμονα την γενικότερη μιζέρια λοιπόν, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δούμε την ζωή αισιόδοξα και να ξεπεράσουμε τα όποια εμπόδια; Όσο εύκολο ή δύσκολο πιστεύουμε εμείς ότι είναι, απαντά η κ. Δούκα.
«Ο καθένας βάζει βαθμό δυσκολίας στον ίδιο του τον εαυτό. Τα εμπόδια που συναντούμε είναι αυτά που θέτουμε εμείς στον εαυτό μας. Για παράδειγμα οι άνθρωποι που μπορεί να έχουμε γύρω μας και είναι αρνητικοί. Είναι πολύ σημαντικό να δούμε από ποιους και από τι επηρεαζόμαστε. Γιατί υπάρχουν πάρα πολλές πηγές οι οποίες είναι φανερό ότι περνούν μόνο τα αρνητικά και άλλες που είναι πολύ πιο αντικειμενικές. Επομένως, ανάλογα με το τι επιλέγουμε να διαβάζουμε και τι επιλέγουμε να βλέπουμε στην τηλεόραση, θα έχουμε και τον αντίστοιχο αντίκτυπο στον ψυχικό μας κόσμο. Η δυσκολία λοιπόν, έγκειται σε εμάς, είναι στο χέρι μας», τονίζει και φέρνει ένα αρκετά… μακρινό παράδειγμα.
«Στα κινέζικα η λέξη κρίση, γράφεται με δύο γράμματα και έχει δύο σημασίες: ευκαιρία και κρίση. Κάποιος μπορεί να την δει σαν ευκαιρία, άλλος σαν κρίση. Το ίδιο συμβαίνει και με το ποτήρι, δεν είναι ούτε μισογεμάτο ούτε μισοάδειο. Είναι γεμάτο με νερό και αέρα. Τα πάντα είναι θέμα αντίληψης και πώς εμείς βλέπουμε τα πράγματα. Υπάρχουν άνθρωποι που μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα έχασαν τα πάντα, όμως αμέσως πήραν την ζωή τους στα χέρια τους και την βελτίωσαν.
»Εξυπακούεται ότι έχουμε ένα μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, αλλά δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Γενικά τείνουμε προς το δράμα, αλλά το βασικό είναι να τείνουμε προς την θετική δράση. Στην χαρά. Έχουμε πάρα πολλά θετικά στοιχεία σαν λαός, και η χώρα μας είναι πραγματικά υπέροχη. Μπορούμε να αναπτυχθούμε μέσα από όλο αυτό που συμβαίνει. Έχουμε μια τεράστια ευκαιρία να αναγεννηθούμε μέσα από τις στάχτες μας».
