Εναλλακτική θέρμανση: Πετρέλαιο; Χτύπα ξύλο!

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Ο «βαρύς» χειμώνας δεν βρίσκεται μόνο στη μυθοπλασία της σειράς Game of Thrones (“Winter is Coming”), αλλά έχει για τα καλά στοιχειώσει χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία βλέπουν την τιμή του πετρελαίου να τινάζει στον αέρα το οικογενειακό budget. Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες αρχίζει η πώληση του πετρελαίου θέρμανσης σε τιμές που σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα θα διαμορφωθούν στα 1,48 με 1,50 ευρώ το λίτρο. Έτσι, το κόστος θέρμανσης στην Αττική κατά την διάρκεια της χειμερινής σεζόν θα είναι κατά 116 ευρώ ακριβότερο για μια τριμελή οικογένεια που μένει σε διαμέρισμα και μέχρι 4.060 ευρώ για τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας στην Αθήνα.

«Ο κόσμος ψάχνει τον πιο φθηνό τρόπο για να ζεσταθεί αυτόν τον χειμώνα και αναζητά εναλλακτικές θέρμανσης όπως οι ξυλόσομπες, τα ενεργειακά τζάκια, το φυσικό αέριο, οι λέβητες που καίνε πέλεκ και τα θερμαντικά σώματα υπέρυθρης ακτινοβολίας. Αυτό όμως που πρέπει να γνωρίζουν είναι ότι η φθηνότερη εναλλακτική εξαρτάται άμεσα από το κόστος που θα έχει τους επόμενους μήνες το ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο, το ξύλο κτλ.», σημειώνει ο κ. Χρήστος Γιαννακανδρόπουλος, Ενεργειακός Επιθεωρητής και Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ.

Ξύλο: Τεράστια ζήτηση, χαμηλό (προς το παρόν) κόστος

Tα «κλασσικά» για τη θέρμανση των Ελλήνων καυσόξυλα είναι το πιο «διάσημο» εναλλακτικό καύσιμο αυτή την περίοδο. Η ζήτησή τους σε σχέση με πέρυσι έχει αυξηθεί τόσο ώστε οι έμποροι να μιλούν για μεγάλη πιθανότητα έλλειψης μέχρι τα Χριστούγεννα η οποία μπορεί να αυξήσει κατακόρυφα την τιμή τους. Το γεγονός ότι τα καυσόξυλα είναι σαφέστατα πιο φθηνά από το πετρέλαιο (ο τόνος κοστίζει κατά μέσο όρο από 180 έως 220 ευρώ.) δεν σημαίνει ότι και φέτος η τιμή τους θα παραμείνει η ίδια. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρξει σημαντική μεταβολή στην τιμή τους, το κόστος τους θα είναι κατά 60% φθηνότερο από το πετρέλαιο λαμβάνοντας υπόψη πως για ένα τρίμηνο το κόστος χρήσης σόμπας με καυσόξυλα είναι κατά μέσο όρο πεντακόσια ευρώ, σχεδόν χίλια ευρώ λιγότερα από το κόστος χρήσης πετρελαίου θέρμανσης για το ίδιο διάστημα.

Αυτό που θα πρέπει να προσέξετε κατά την αγορά τους είναι να μην έχουν μεγάλο ποσοστό υγρασίας, καθώς τότε ο βαθμός απόδοσής τους πέφτει κατακόρυφα. Η καλύτερη περίοδος για να αγοράσετε καυσόξυλα είναι προτού ξεκινήσουν οι βροχές. Επίσης, ο χώρος που θα τα τοποθετήσετε πρέπει να είναι στεγνός και καθαρός. Οι τιμές της ξυλόσομπας στην αγορά κυμαίνονται από 150€ μέχρι 1000€.

Φυσικό αέριο: Οικονομική λύση, ελλιπές δίκτυο

Αισθητά φθηνότερο από το πετρέλαιο (0,85 – 0,90€ το κυβικό φέτος), το φυσικό αέριο προσέφερε εξοικονόμηση κατά μέσο όρο 19% πέρυσι. Φέτος, με την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης αναμένεται να φτάσει μέχρι το 35%. Συγκεκριμένα, μια τριμελής οικογένεια σε διαμέρισμα εκατό τετραγωνικών στην Αττική, για να καλύψει της ανάγκες της σε θέρμανση με πετρέλαιο θα χρειαστεί περίπου 1.900€ (λαμβάνοντας υπόψη ότι η τιμή του πετρελαίου αναμένεται να ανέλθει στα 145 λεπτά το λίτρο), ενώ με φυσικό αέριο το κόστος ανέρχεται στα 1.050€.

Σημαντικός παράγοντας πάντως, είναι η ύπαρξη δικτύου που να υποστηρίζει την εγκατάσταση φυσικού αερίου. Δίκτυο το οποίο σε αρκετές περιοχές της Ελλάδα δεν έχει επεκταθεί όπως θα έπρεπε. Τέλος, το κόστος εγκατάστασης είναι ένα σημαντικό «μείον», ιδιαίτερα αν χρειάζεται να γίνει αλλαγή λέβητα. Υπολογίστε περίπου 2500€ για μια πολυκατοικία με παραπάνω από 17 διαμερίσματα, συμπεριλαμβανομένων τελών σύνδεσης, περίπου 2000€ για μια μονοκατοικία. Κάντε τον υπολογισμό εδώ.

Πέλλετ: Πιο οικονομικό από το ξύλο, προσοχή όμως στην ποιότητα

Τα πέλετ ή «σύμπηκτα ξύλου» αποτελούνται κυρίως από αγροτικά υπολείμματα ξερού ξύλου αγροτικά υπολείμματα από καθαρό ξερό ξύλο, χωρίς μολυντές και πρόσθετα. Έχουν υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα σε σχέση με τα καυσόξυλα και διατίθενται σε σάκους των 15 κιλών και σε παλέτες των εβδομήντα σακιών βάρος ενός τόνου, με κόστος περίπου 30 λεπτά το κιλό. Χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον σε τζάκι (απόδοση 20%) σε σόμπα για ξύλο ή πέλλετ (απόδοση 80%) και σε λέβητες για πέλλετ (απόδοση πάνω από 90%). Η εξοικονόμηση σε σχέση με το πετρέλαιο είναι αναμφίβολα σημαντική.

Ένα κιλό πέλλετ κοστίζει περίπου 0,30 ευρώ και αποδίδει 4.000 kcal, ένα λίτρο πετρελαίου κοστίζει περίπου 1.50€ το κιλό και αποδίδει 8.500 kcal. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα λίτρο πετρελαίου ισοδυναμεί περίπου με δύο κιλά πέλλετ, το ίδιο αποτέλεσμα θέρμανσης (Kcal) θα κοστίζει 1,25-1,40 ευρώ με πετρέλαιο και 0,60 ευρώ με πέλλετ. Όσον αφορά τους καυστήρες πέλλετ, οι περισσότεροι κοστίζουν από 2.000€ μέχρι 4.000€, ενώ οι τιμές για σόμπες πέλλετ κυμαίνονται ανέρχονται στα 2000€.

Ο κ. Γιαννακανδρόπουλος εμφανίζεται κάπως επιφυλακτικός: «Πιθανώς να υπάρξουν απαγορεύσεις στην χρήση των πέλλετ, ιδιαίτερα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές όπως η Αθήνα. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια το μέλλον της συγκεκριμένης εναλλακτικής θέρμανσης, καθώς πέρσι η ατμόσφαιρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ήταν αποπνικτική εξαιτίας της χρήσης μη επώνυμων πέλλετ, τα οποία είναι σαφώς κατώτερα σε ποιότητα και δεν έχουν την θερμογόνο δύναμη ενός καλού πέλλετ», αναφέρει.

Αντλίες θερμότητας: Αποδοτικός και οικονομικός τρόπος θέρμανσης, ακριβό κόστος εγκατάστασης 

Οι εν λόγω αντλίες χρησιμοποιούν την θερμική ενέργεια του περιβάλλοντος για να αποδώσουν το θερμικό ή ψυκτικό τους έργο. Αποτελούν έναν αποδοτικό τρόπο θέρμανσης, σύμφωνα με τον κ. Γιαννακανδρόπουλο για κατοικίες που βρίσκονται σε υψόμετρα κάτω των πεντακοσίων μέτρων. «Είναι κάτι αντίστοιχο με το air condition με τη διαφορά ότι ζεσταίνει το νερό και το στέλνει είτε σε τοπικές μονάδες αέρος όπως ο ανεμιστήρας, είτε στα κοινά θερμαντικά σώματα», λέει.

Το κόστος εγκατάστασης «βγαίνει» περίπου στα 500€ ανά κιλοβάτ, επομένως για μια κατοικία ογδόντα τετραγωνικών η οποία χρειάζεται περίπου δέκα κιλοβάτ ισχύ, το κόστος αγοράς ανέρχεται στα 5000€. Όσον αφορά την απόσβεση, σε ιδανικές συνθήκες (σωστή μηχανική μελέτη, καλή θερμομόνωση) μπορεί να γίνει σε πέντε με επτά χρόνια. Σημειώστε επίσης, πως οι αντλίες θερμότητας καταναλώνουν μια κιλοβατώρα και αποδίδουν από τρεις έως πέντε.

Ενεργειακό τζάκι: Υψηλή και οικολογική απόδοση

Σαφέστατα πιο αποδοτικά από τα «κοινά» τζάκια (πάνω από 70%), τα ενεργειακά έχουν το πλεονέκτημα ότι δεν επιτρέπουν στον εσωτερικό θερμό αέρα να διαφύγει στο περιβάλλον και τον αποδίδουν στο εσωτερικό του σπιτιού. Χωρίζονται σε τζάκια αέρος, τα οποία θερμαίνουν τον αέρα γύρω από τα τοιχώματά τους και τον διανέμουν στον χώρο και σε τζάκια νερού, τα οποία συνδέονται με το σώμα του καλοριφέρ μέσω υδραυλικής εγκατάστασης και κυκλοφορούν το ζεστό νερό σε όλο το σπίτι.

Η κατανάλωση μιας εστίας, ανέρχεται σε 4 με 6 κιλά καυσόξυλα την ώρα. Αυτό σημαίνει περίπου πενήντα κιλά την ημέρα ή 7 τόνους ξύλα για όλη τη χειμερινή σεζόν, εφόσον καίει για περίπου οκτώ ώρες ημερησίως. Με μέση τιμή για τα καυσόξυλα 20 λεπτά το κιλό, το κόστος χρήσης θα ανέλθει στα 1.400 ευρώ. Το μέσο κόστος μετατροπής και εγκατάστασης ενός ενεργειακού τζακιού στο σπίτι διαμορφώνεται στα 3.000 ευρώ.

Κλιματισμός: Ο κλασικός

Η νέα τεχνολογία ινβέρτερ, η οποία «παρακολουθει» τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και προσαρμόζει ανάλογα τη λειτουργία της, έχει κάνει τα κλιματιστικά ιδιαίτερα δημοφιλή, ενώ φέτος η χρήση τους αναμένεται να γενικευθεί. Με κλιματιστικά τύπου ινβέρτερ σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού, η κατανάλωση δεν ξεπερνά τα 0,50 ευρώ την ώρα με τις ισχύουσες τιμές ρεύματος, ενώ στην πράξη η εξοικονόμηση είναι ακόμα μεγαλύτερη δεδομένου ότι δεν είναι ανάγκη να τα χρησιμοποιείτε σε όλα τα δωμάτια ταυτόχρονα. Σημειώστε επίσης, πως για κάθε κιλοβατώρα που ξοδεύετε, απελευθερώνουν θερμική ενέργεια σχεδόν διπλάσια αυτής που καταναλώθηκε. Υπολογίζοντας τη χρήση κλιματιστικού ως αποκλειστικό μέσο θέρμανσης, εκτιμάται ότι μια οικογένεια θα πρέπει να δαπανήσει περί τα 1.500 ευρώ για όλη τη χειμερινή σεζόν.

Ηλιοθερμία: Θα τον χρησιμοποιήσουμε τον ήλιο σίγουρα(;) ναι

Η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται ότι είναι η καλύτερη για χώρες όπως η Ελλάδα, στην οποία υπάρχει έντονη ηλιακή ακτινοβολία ακόμα και τους χειμερινούς μήνες. «Έχουμε σίγουρο κέρδος, καθώς είναι μια μορφή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και επίσης δεν ρυπαίνει όπως η βιομάζα (πέλετ)», αναφέρει ο κ. Γιαννακανδρόπουλος, «χρειαζόμαστε όμως μεγάλες επιφάνειες για τους συλλέκτες και η εγκατάσταση είναι αρκετά ακριβή. Μπορούμε όμως έτσι να καλύψουμε ακόμα και το 40% των αναγκών μας σε θέρμανση ανά έτος». Για μια οικία εκατό τετραγωνικών, χρειάζονται περίπου είκοσι τετραγωνικά συλλεκτών με χίλια λίτρα δοχείων αποθήκευσης ζεστού νερού. Το κόστος για όλο το σύστημα ανέρχεται σε περίπου 11.000€, εξοικονομεί όμως περίπου ένα τόνο πετρέλαιο σε ετήσια βάση.

Θα κάνει κρύο στην Ελλάδα

Ο κ. Γιαννακανδρόπουλος πάντως συμβουλεύει όσους σκοπεύουν να αναβαθμίσουν/ αλλάξουν το σύστημα θέρμανσης στο σπίτι τους να είναι επιφυλακτικοί: «Να μην πιστεύουν όσους τους τάξουν ‘θαυματουργές’ λύσεις και θέρμανση με μηδενικό κόστος. Θαύματα δεν γίνονται και μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν», τονίζει, «Όσοι τους υποσχεθούν πάρα πολλά με ελάχιστο κόστος μπορεί κάποια στιγμή να τους αφήσουν ακάλυπτους και οικονομικά και ενεργειακά. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή σε οτιδήποτε ακούμε, κυρίως στις χαρακτηριζόμενες ως ‘νέες’ τεχνολογίες».

Καθοριστικής σημασίας πάντως για την αποτελεσματική θέρμανση του σπιτιού είναι η θερμομόνωση. Ακόμα και αν επιλέξετε τον πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο θέρμανσης, αν το σπίτι σας δεν είναι κατάλληλα μονωμένο, τότε οποιαδήποτε επένδυση και αν κάνετε στο σπίτι θα βρεθείτε στο τέλος ζημιωμένοι.

Brace yourselves λοιπόν, γιατί Winter is coming…