Επίδομα ανεργίας: Πότε το δικαιούμαι;

του ΓιώργουΚόκουβα

Ο εφιάλτης της ανεργίας παίρνει τη θέση των ονείρων του «φρέσκου αίματος» στην αγορά εργασίας, αλλά και των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων, καθώς οι απολύσεις έγιναν «της μόδας» την τελευταία περίοδο. Η κρίση της οικονομίας αναγκάζει πολλούς να χτυπήσουν την πόρτα του Οργανισμού Απασχολήσεως του Εργατικού Δυναμικού (του γνωστού σε όλους μας ΟΑΕΔ). Αν αναρωτιέστε κι εσείς ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να τύχετε της οικονομικής «προστασίας» του ΟΑΕΔ, διαβάστε προσεκτικά τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε για εσάς.

Αρχικά, το περιβόητο επίδομα ανεργίας αφορά όσους έχουν απολυθεί ή έχει λήξει η σύμβαση εργασίας τους και δεν ανανεώθηκε από τον εργοδότη τους. Αν ανήκετε σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες, οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ για να λάβετε τα 454,25 ευρώ, που είναι το… μηνιάτικό σας ως άνεργοι, είναι οι εξής:

Αν επιδοτείται για πρώτη φορά:
- Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει πραγματοποιήσει 80 ημέρες εργασίας τον χρόνο κατά τα δύο προηγούμενα χρόνια, πριν από την επιδότησή του. Το τελευταίο όμως 14μηνο πρέπει να έχει συμπληρώσει 125 ημέρες εργασίας, χωρίς να υπολογίζονται οι τελευταίοι δύο μήνες.
- Επίδομα ανεργίας δικαιούται και ο ασφαλισμένος που έχει πραγματοποιήσει στα δύο προηγούμενα, πριν από την απόλυσή του χρόνια, 200 ημέρες εργασίας (χωρίς να υπολογίζονται οι δύο τελευταίοι μήνες), από τις οποίες 80 ημέρες, το λιγότερο, τον χρόνο.

Αν επιδοτείται για δεύτερη φορά:
- Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει πραγματοποιήσει 125 ημέρες εργασίας το τελευταίο 14μηνο, πριν από την απόλυσή του, χωρίς να υπολογίζονται (στις 125) οι ημέρες εργασίας των δύο τελευταίων μηνών.
- Για τους απασχολούμενους σε τουριστικά επαγγέλματα (ή και εποχιακά π.χ. μουσικοί, ηθοποιοί κ.α. ) αρκούν 100 ημέρες εργασίας το τελευταίο 12μηνο.

Η διάρκεια κατά την οποία θα απολαμβάνετε τον «μποναμά» του ΟΑΕΔ εξαρτάται από τις ημέρες εργασίας σας το τελευταίο έτος, δεκατετράμηνο ή διετία πριν την αίτησή σας στον ΟΑΕΔ. Για παράδειγμα, αν έχετε εργαστεί από 125 ως 149 μέρες τους τελευταίους 14 μήνες, δικαιούστε το επίδομα για πέντε μήνες. Το ανώτατο άκρο είναι η χορήγηση του επιδόματος και για τους 12 μήνες του έτους, εφόσον ο άνεργος έχει δουλέψει πάνω από 250 ημέρες το προηγούμενο δεκατετράμηνο.

Αν ανήκετε, λοιπόν, -κάτι που δεν ευχόμαστε- στην ομάδα των απολυμένων, έχετε διορία δύο μηνών από την απόλυσή σας να απευθυνθείτε στην τοπική υπηρεσία του ΟΑΕΔ στην περιοχή όπου κατοικείτε. Αν σπεύσετε στα γραφεία του Οργανισμού την πρώτη κιόλας εβδομάδα μετά την απόλυση, θα λάβετε το επίδομα από την έβδομη ημέρα μετά την απόλυσή σας, ενώ οι αιτήσεις που υποβάλλονται σε μεταγενέστερο διάστημα επιδοτούνται από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκομίσετε στον ΟΑΕΔ για να εγγραφείτε στα «κατάστιχά» του είναι:
- Το Έγγραφο Καταγγελίας Σύμβασης Εργασίας ή βεβαίωση Λήξης Σύμβασης Ορισμένου χρόνου.
- Τα βιβλιάρια ενσήμων σας της τελευταίας διετίας.
- Το οικογενειακό βιβλιάριο ασθενείας, εφόσον υπάρχουν συντηρούμενα μέλη.
- Ένα πρόσφατο Εκκαθαριστικό σημείωμα εφορίας ή επικυρωμένο αντίγραφο της τελευταίας δήλωσης εισοδήματος.
- Η Αστυνομική Ταυτότητά σας.
- Υπεύθυνη δήλωση Ν. 1599/86, που θα συμπληρώσετε σύμφωνα με τις υποδείξεις της Υπηρεσίας.
- Λογαριασμό Εθνικής Τραπέζης (ΙΒΑΝ) στον οποία είστε πρώτος δικαιούχος.

Αν πάλι ανήκετε στην ηλικιακή ομάδα των 20-29 ετών και δεν έχετε απολυθεί από κάποια δουλειά, αλλά δεν μπορείτε να βρείτε μία, υπάρχει περίπτωση να δικαιούστε ειδικό επίδομα από τον ΟΑΕΔ. Πρόκειται για ένα βοήθημα σε νέους της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους, που θα ενισχύσει το πορτοφόλι σας κατά 73,37 ευρώ μηνιαίως. Αυτό το «χαρτζιλίκι» δίνεται σε όσους κάνουν την σχετική αίτηση εντός τριμήνου από την συμπλήρωση των 20 ετών τους ή από την απόκτηση πτυχίου ή από την απόλυση από τον στρατό και παραμείνουν στα μητρώα των ανέργων για ένα έτος.

Οι άνεργοι της «παρέας» του ΟΑΕΔ που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για το μηνιαίο επίδομα, αφού συμπληρώσετε τρεις μήνες καταγεγραμμένοι ως άνεργοι, δικαιούστε ένα ειδικό βοήθημα που δίνεται μέχρι και τρεις φορές τον χρόνο και το ύψος του είναι ίσο προς το 15πλάσιο του βασικού επιδόματος ανεργίας, που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για την χορήγησης του βοηθήματος. Προϋπόθεση είναι να έχετε πραγματοποιήσει στην ασφάλιση ανεργίας εξήντα τουλάχιστον ημέρες εργασίας στο έτος που προηγείται της έναρξης του τριμήνου.

Στις ειδικές περιπτώσεις που έχετε ασκήσει στον εργοδότη σας το δικαίωμα επίσχεσης ή αν έχετε τεθεί σε διαθεσιμότητα ή λόγω αφερεγγυότητας του εργοδότη σας δεν έχετε πληρωθεί μισθούς για τους οποίους εργαστήκατε, ο ΟΑΕΔ και πάλι καλύπτει μέρος των χαμένων χρημάτων σας, υπό τις προϋποθέσεις και τους όρους που θα βρείτε στην ιστοσελίδα του.

Ο κ. Στέργιος Χρήστου, ειδικευμένος στην διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, μας δίνει περισσότερες συμβουλές για τα δικαιώματα των ανέργων από το κράτος. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι ο ΟΑΕΔ χορηγεί «παροχές ασθενείας σε είδος» σε ανέργους ηλικίας μέχρι 29 ετών, εφόσον έχουν συμπληρώσει δύο μήνες στα μητρώα του, σε ανέργους 30-35 ετών, εφόσον έχουν συμπληρώσει ένα χρόνο, και σε ανέργους άνω των 55 ετών, με δωδεκάμηνη «θητεία» στον ΟΑΕΔ και 3.000 ημερομίσθια, όντας ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ. Αυτές οι παροχές σε είδος συνίστανται σε ιατρική κάλυψη από το ΙΚΑ, όπου και υποβάλλονται οι αιτήσεις.

Συνεχίζοντας, ο κ. Χρήστου μας πληροφορεί πως υπάρχει η δυνατότητα «προαιρετικής ασφάλισης μακροχρόνια ανέργων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος». Ο ΟΑΕΔ παρέχει σε ανέργους εγγεγραμμένους για τουλάχιστον 12 μήνες στα Μητρώα του, στους οποίους υπολείπονται μέχρι 1.500 ημέρες ασφάλισης για τη θεμελίωση της κατώτατης σύνταξη λόγω γήρατος, ασφαλιστική κάλυψη για κύρια σύνταξη στο ΙΚΑ και σε Ταμεία Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών. Οι άνεργοι πρέπει να είναι άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών ή γυναίκες άνω των 55 ετών. Η αίτηση για προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης μέχρι τη συνταξιοδότηση υποβάλλεται στον ΟΑΕΔ.

Πέρα, όμως, από το θεσμικό πλαίσιο των δικαιωμάτων των ανέργων, υπάρχουν και οι «πλάγιες παράμετροι» που ένας εργαζόμενος σε «επίφοβη» θέση οφείλει να λάβει υπόψη. «Λόγω της χείριστης οικονομικής συγκυρίας πολλοί εργοδότες μπορούν να είναι προκλητικοί και εριστικοί με τους υπαλλήλους τους προκειμένου να τους οδηγήσουν σε οικειοθελή αποχώρηση (και να γλιτώσουν έτσι μια οικονομικά δαπανηρή καταγγελία σύμβασης που θα συνοδεύεται από την αντίστοιχη αποζημίωση) δημιουργώντας τους διάφορα προβλήματα», επισημαίνει ο κ. Χρήστου. Τέτοια προβλήματα μπορούν να πάρουν την μορφή μείωσης αποδοχών, υποβίβασης είτε ιεραρχικής είτε μισθολογικής ή μετακίνησης σε άλλες εγκαταστάσεις της εταιρίας σε δυσπρόσιτη περιοχή.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν συνήθως μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων απασχόλησης του εργαζομένου και οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ζητούν βοήθεια από την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει οι υπάλληλοι να υποκύπτουν αβασάνιστα και να υποβάλλουν την παραίτησή τους, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργοδότες μπορούν να εξαναγκαστούν σε καταγγελία της σύμβασης, που θα αποφέρει στους ενδιαφερόμενους και το πολυπόθητο επίδομα του ΟΑΕΔ, συμβουλεύει ο κ. Χρήστου.

Πάνω απ’ όλα, όμως, οφείλετε να θυμάστε πως ο ΟΑΕΔ δεν υπάρχει για να επιδοτεί την απραγία των άνεργων Ελλήνων, αλλά για να τους εξασφαλίσει, αν είναι δυνατόν, μία εργασία που ταιριάζει στο προφίλ τους.