Πόσους φίλους πραγματικά χρειάζεσαι ως ενήλικας;
Ερευνητές και ψυχολόγοι απαντούν στο ερώτημα «πόσους φίλους χρειαζόμαστε;» και η απάντηση δεν είναι αυτή που περιμένεις.
Έχεις φτάσει κι εσύ σε αυτή την ηλικία που οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω σου έχουν 1-2 φίλους, και όλοι μαζί απορείτε με όλους αυτούς που εξακολουθούν να διατηρούν τεράστιο κύκλο, και αναρωτιέστε πόσους φίλους χρειάζεται κανείς για να είναι ευτυχισμένος;
Σχετικό ρεπορτάζ των New York Times ζήτησε από ειδικούς ερευνητές να απαντήσουν το φλέγον τούτο ερώτημα, και οι απαντήσεις τους μπορεί να σε εκπλήξουν.
«Αυτή είναι μια φυσιολογική ερώτηση», λέει η Τζούλιαν Χολτ- Λούνσταντ, καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Brigham Young University. «Σχετίζεται και αυτό με την υγεία, ακριβώς όπως έχουμε οδηγίες και συστάσεις για τον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα», συμπληρώνει.
Η ψυχοσωματική υγεία ενός ανθρώπους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις φιλικές του σχέσεις, ενώ η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να σχετιστούν με αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη, άγχος ή καρδιακά νοσήματα. Ανάλυση του 2010 με επικεφαλής την Χολτ- Λούνσταντ, κατέληξε ότι η μοναξιά είναι τόσο επιβλαβής για τη σωματική υγεία, όσο το να καπνίζεις 15 τσιγάρα την ημέρα.
Αν και η ίδια παραδέχεται, όπως και άλλοι ερευνητές, ότι δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που να απαντούν το ερώτημα «πόσους φίλους χρειαζόμαστε;», οι έρευνες που έχουν επικεντρωθεί σε αυτό καταλήγουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται από τρεις έως έξι στενούς φίλους.
Τι λένε οι έρευνες
Σύμφωνα με τον Τζέφρι Χολ, καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, αν ο στόχος είναι απλώς να περιοριστεί ο βλαβερός αντίκτυπος που μπορεί να έχει η μοναξιά στην υγεία, αυτό που έχει σημασία είναι να έχεις τουλάχιστον ένα σημαντικό άνθρωπο στη ζωή σου, είτε είναι σύντροφος, γονιός, φίλος ή κάποιος άλλος. «Αν όμως θέλεις να έχεις πιο ουσιαστική ζωή, στην οποία νιώθεις δεμένος με τους άλλους, τότε οι περισσότεροι φίλοι είναι το καλύτερο», εξηγεί ο ίδιος.
Η δημοφιλέστερη θεωρία για το πόσους φίλους μπορεί (και όχι απαραίτητα πρέπει) να έχει ένας ενήλικας, ανήκει στον Βρετανό ψυχολόγο και ανθρωπολόγο Ρόμπιν Ντάνμπαρ. Σύμφωνα με αυτήν, οι άνθρωποι είναι ικανοί να διατηρήσουν 150 σχέσεις ταυτόχρονα (μεταγενέστερη έρευνα ανεβάζει ακόμα περισσότερο αυτό τον αριθμό). Μην τρομάζεις όμως: Η συγκεκριμένη θεωρία μιλά για έναν κύκλο πέντε στενών φίλων, και από εκεί και πέρα υπολογίζει όλες τις περιφερειακές σχέσεις με παρέες και γνωστούς.
Από την άλλη πλευρά, μελέτη του 2016 ανέφερε ότι οι άνθρωποι που έχουν 6 ή περισσότερους φίλους έχουν καλύτερη υγεία σε όλη τη ζωή τους, ενώ άλλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020 διαπίστωσε ότι γυναίκες της μέσης ηλικίας με τρεις ή περισσότερους φίλους τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα συνολικής ικανοποίησης από τη ζωή.
Και τι λέει ο κόσμος για αυτό; Έρευνα της Σούζαν Ντεγκς-Γουάιτ, καθηγήτρια στο Northern Illinois University, στην οποία συμμετείχαν 297 ενήλικες, διαπίστωσε ότι το το 55% πιστεύουν ότι οι 2-3 στενοί φίλοι είναι το ιδανικό, ενώ το 31% εκτιμούν πως το 4-6 φίλοι θα πρέπει να είναι ο στόχος.
Όλα αυτά είναι δύσκολο να μελετηθούν, επειδή η φιλία και η οικειότητα είναι κάτι υποκειμενικό, και δεν υπάρχει κλίμακα που να τα ορίζει, ώστε να τη χρησιμοποιούν οι ερευνητές.
Η ερώτηση-κλειδί
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μαρίσα Φράνκο, πιο χρήσιμο είναι μάλλον αντί να ψάχνουμε την απάντηση στις σχετικές έρευνες να αναρωτηθούμε ο καθένας για τον εαυτό του, ξεκινώντας από την προφανή ερώτηση: «Νιώθω μόνος/η;».
«Η μοναξιά είναι κάποιου είδους σύστημα συναγερμού», λέει η δρ. Φράνκο. Όλοι νιώθουν μόνοι κατά καιρούς, το θέμα είναι τι γίνεται σε γενικότερο πλαίσιο. Για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι περίπου 1 στους 3 Αμερικανούς βίωσε «σοβαρή μοναξιά» κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ωραία θα πεις όλα αυτά, αλλά δεν είναι κι εύκολο να κάνεις φίλους ως ενήλικας. Σχετικά με αυτό, η δρ. Φράνκο συνιστά να ξεκινά κανείς αναθερμαίνοντας παλιές σχέσεις. Η ίδια συμβουλεύει τους ενδιαφερόμενους να πάρουν πρωτοβουλίες, αλλά να είναι και συνετοί, καθώς το να περάσεις χρόνο με παλιούς φίλους για τους οποίους δεν νιώθεις βέβαιος/η –επειδή για παράδειγμα είναι επικριτικοί ή ανταγωνιστικοί– μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβές με τη μοναξιά.
Υπάρχει, τέλος, και το ζήτημα του πόσο χρόνο περνά κανείς με τους φίλους του. Σύμφωνα με έρευνα του δρ. Χολ, οι πολύ στενές φιλίες χρειάζονται κατά μέσο όρο 200 ώρες για να αναπτυχθούν. Πάντως, για τους εσωστρεφείς που μπορεί να τους φοβίσει όλο αυτό, ο δρ. Χολ επισημαίνει πως η εύρεση 3-6 φίλων δεν είναι ο «μαγικός αριθμός» για όλους. «Η προσωπικότητά σας και ο τρόπος ζωής σας θα κάνουν τη διαφορά», καταλήγει.
Σχετικό ρεπορτάζ των New York Times ζήτησε από ειδικούς ερευνητές να απαντήσουν το φλέγον τούτο ερώτημα, και οι απαντήσεις τους μπορεί να σε εκπλήξουν.
«Αυτή είναι μια φυσιολογική ερώτηση», λέει η Τζούλιαν Χολτ- Λούνσταντ, καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Brigham Young University. «Σχετίζεται και αυτό με την υγεία, ακριβώς όπως έχουμε οδηγίες και συστάσεις για τον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα», συμπληρώνει.
Η ψυχοσωματική υγεία ενός ανθρώπους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις φιλικές του σχέσεις, ενώ η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να σχετιστούν με αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη, άγχος ή καρδιακά νοσήματα. Ανάλυση του 2010 με επικεφαλής την Χολτ- Λούνσταντ, κατέληξε ότι η μοναξιά είναι τόσο επιβλαβής για τη σωματική υγεία, όσο το να καπνίζεις 15 τσιγάρα την ημέρα.
Αν και η ίδια παραδέχεται, όπως και άλλοι ερευνητές, ότι δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που να απαντούν το ερώτημα «πόσους φίλους χρειαζόμαστε;», οι έρευνες που έχουν επικεντρωθεί σε αυτό καταλήγουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται από τρεις έως έξι στενούς φίλους.
Τι λένε οι έρευνες
Σύμφωνα με τον Τζέφρι Χολ, καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, αν ο στόχος είναι απλώς να περιοριστεί ο βλαβερός αντίκτυπος που μπορεί να έχει η μοναξιά στην υγεία, αυτό που έχει σημασία είναι να έχεις τουλάχιστον ένα σημαντικό άνθρωπο στη ζωή σου, είτε είναι σύντροφος, γονιός, φίλος ή κάποιος άλλος. «Αν όμως θέλεις να έχεις πιο ουσιαστική ζωή, στην οποία νιώθεις δεμένος με τους άλλους, τότε οι περισσότεροι φίλοι είναι το καλύτερο», εξηγεί ο ίδιος.
Η δημοφιλέστερη θεωρία για το πόσους φίλους μπορεί (και όχι απαραίτητα πρέπει) να έχει ένας ενήλικας, ανήκει στον Βρετανό ψυχολόγο και ανθρωπολόγο Ρόμπιν Ντάνμπαρ. Σύμφωνα με αυτήν, οι άνθρωποι είναι ικανοί να διατηρήσουν 150 σχέσεις ταυτόχρονα (μεταγενέστερη έρευνα ανεβάζει ακόμα περισσότερο αυτό τον αριθμό). Μην τρομάζεις όμως: Η συγκεκριμένη θεωρία μιλά για έναν κύκλο πέντε στενών φίλων, και από εκεί και πέρα υπολογίζει όλες τις περιφερειακές σχέσεις με παρέες και γνωστούς.
Από την άλλη πλευρά, μελέτη του 2016 ανέφερε ότι οι άνθρωποι που έχουν 6 ή περισσότερους φίλους έχουν καλύτερη υγεία σε όλη τη ζωή τους, ενώ άλλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020 διαπίστωσε ότι γυναίκες της μέσης ηλικίας με τρεις ή περισσότερους φίλους τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα συνολικής ικανοποίησης από τη ζωή.
Και τι λέει ο κόσμος για αυτό; Έρευνα της Σούζαν Ντεγκς-Γουάιτ, καθηγήτρια στο Northern Illinois University, στην οποία συμμετείχαν 297 ενήλικες, διαπίστωσε ότι το το 55% πιστεύουν ότι οι 2-3 στενοί φίλοι είναι το ιδανικό, ενώ το 31% εκτιμούν πως το 4-6 φίλοι θα πρέπει να είναι ο στόχος.
Όλα αυτά είναι δύσκολο να μελετηθούν, επειδή η φιλία και η οικειότητα είναι κάτι υποκειμενικό, και δεν υπάρχει κλίμακα που να τα ορίζει, ώστε να τη χρησιμοποιούν οι ερευνητές.
Η ερώτηση-κλειδί
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μαρίσα Φράνκο, πιο χρήσιμο είναι μάλλον αντί να ψάχνουμε την απάντηση στις σχετικές έρευνες να αναρωτηθούμε ο καθένας για τον εαυτό του, ξεκινώντας από την προφανή ερώτηση: «Νιώθω μόνος/η;».
«Η μοναξιά είναι κάποιου είδους σύστημα συναγερμού», λέει η δρ. Φράνκο. Όλοι νιώθουν μόνοι κατά καιρούς, το θέμα είναι τι γίνεται σε γενικότερο πλαίσιο. Για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι περίπου 1 στους 3 Αμερικανούς βίωσε «σοβαρή μοναξιά» κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ωραία θα πεις όλα αυτά, αλλά δεν είναι κι εύκολο να κάνεις φίλους ως ενήλικας. Σχετικά με αυτό, η δρ. Φράνκο συνιστά να ξεκινά κανείς αναθερμαίνοντας παλιές σχέσεις. Η ίδια συμβουλεύει τους ενδιαφερόμενους να πάρουν πρωτοβουλίες, αλλά να είναι και συνετοί, καθώς το να περάσεις χρόνο με παλιούς φίλους για τους οποίους δεν νιώθεις βέβαιος/η –επειδή για παράδειγμα είναι επικριτικοί ή ανταγωνιστικοί– μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβές με τη μοναξιά.
Υπάρχει, τέλος, και το ζήτημα του πόσο χρόνο περνά κανείς με τους φίλους του. Σύμφωνα με έρευνα του δρ. Χολ, οι πολύ στενές φιλίες χρειάζονται κατά μέσο όρο 200 ώρες για να αναπτυχθούν. Πάντως, για τους εσωστρεφείς που μπορεί να τους φοβίσει όλο αυτό, ο δρ. Χολ επισημαίνει πως η εύρεση 3-6 φίλων δεν είναι ο «μαγικός αριθμός» για όλους. «Η προσωπικότητά σας και ο τρόπος ζωής σας θα κάνουν τη διαφορά», καταλήγει.
