Μικρός αυγουστιάτικος οδηγός… για τα πανηγύρια
Πόσες μέρες διαρκεί το μεγαλύτερο πανηγύρι στην Ελλάδα; Πού θα μάθετε να χορεύετε «πώς το τρίβουν το πιπέρι»; Ένας μίνι οδηγός για τα καλύτερα ελληνικά πανηγύρια.
της Ηρώς Κουνάδη
Σε ποιο πανηγύρι θα χορέψετε (ή θα δείτε να χορεύουν, αν είστε ακόμα ντροπαλοί κι αμύητοι στα πανηγύρια) «πώς το τρίβουν το πιπέρι» την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος; Πού θα δοκιμάσετε τις πιο αυθεντικές τοπικές σπεσιαλιτέ; Αν βιαστήκατε να απαντήσετε «στο ταβερνάκι του χωριού», μάλλον δεν έχετε βρεθεί ποτέ σε αιγαιοπελαγίτικο πανηγύρι. Και πόσο καιρό θα λέγατε ότι διαρκεί το μεγαλύτερο Δεκαπενταυγουστιάτικο πανηγύρι; Όσα πάντα θέλατε να ξέρετε για τα ελληνικά πανηγύρια που διοργανώνονται ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, τα έχουμε συγκεντρώσει παρακάτω.
6 πανηγύρια… να γλείφεις τα δάχτυλά σου
- Στην Παναγία την Πανοχωριανή, στην Αμοργό, θα δοκιμάσετε τις λαχταριστές ντόπιες σπεσιαλιτέ πατατάτο και ξιδάτο, και βέβαια τα θρυλικά αμοργιανά ρακόμελα.
- Στην Παναγία τη Θαλασσινή της Άνδρου, θα απολαύσετε φρουτάλια (τοπική ομελέτα) και ντόπια σουμάδα.
- Στο Κάτω Κουφονήσι, θα φτάσετε με καΐκι παρέα με όλο το υπόλοιπο (πάνω) νησί, θα χορέψετε χορούς κυκλωτικούς μαζί με ντόπιους κι επισκέπτες, και θα φάτε όσο ολόφρεσκο τηγανιτό ψάρι αντέχετε.
- Στην Πέτρα της Λέσβου, θα διευρύνετε τους γαστριμαργικούς σας ορίζοντες δοκιμάζοντας κισκέσι, ήτοι ταύρο (ναι, ταύρο) βρασμένο με σιτάρι.
- Στην Πορταΐτισσα της Αστυπάλαιας θα δοκιμάσετε το καταπληκτικό γεμιστό αρνί που οι ντόπιοι ονομάζουν λαμπριανό.
- Στο Σταυρό του Δήμου Αχιλλείων στην Κέρκυρα θα δοκιμάσετε μερικά από τα καλύτερα ψητά του νησιού. Έξτρα μπόνους (που θα μπορούσε να το τοποθετήσει και στην επόμενη κατηγορία) το ότι μετά θα χορέψετε υπό τους ήχους των βιολιών.
5 πανηγύρια όπου θα… κρατήσουν οι χοροί
- Στην Κάρπαθο, τέσσερα είναι τα χωριά που φημίζονται για τα πανηγύρια τους: οι Μενετές, οι Πυλές, το Απέρι και η Όλυμπος. Εδώ θα χορέψετε, παρέα με ντόπιους ντυμένους με παραδοσιακές φορεσιές, στο ρυθμό που δίνουν τα λαούτα, οι λύρες και οι τσαμπούνες.
- Στις ράχες της Ικαρίας θα μάθετε επιτέλους τα σωστά βήματα του Ικαριώτικου, και θα γελάσετε με την καρδιά σας με το «πώς το τρίβουν το πιπέρι», που χορεύεται αυστηρά και μόνο το ξημέρωμα, όταν όλοι είναι πλέον μεθυσμένοι.
- Στο Πυργί της Χίου, θα δείτε να χορεύουν –και θα μάθετε να χορεύετε κι εσείς– τον εντυπωσιακό όσο και ασυνήθιστο παραδοσιακό χορό που λέγεται Πυργούσικος.
- Στους Σπαθαραίους της Σάμου θα πιαστείτε στον έναν και μοναδικό κύκλο του χορού, που ενώνει όλο το χωριό και κάποια στιγμή μεγαλώνει τόσο πολύ που κάνει τον γύρο της πλατείας, αντί να κινείται ανάμεσα ή δίπλα στα τραπέζια.
- Στην Πλατριθειά Ιθάκης, που κάποιοι λένε ότι διοργανώνει το καλύτερο πανηγύρι του Ιονίου, θα ανακαλύψετε ότι έχουν και τα Επτάνησα τους δικούς τους παραδοσιακούς χορούς. Και θα ανεβάσετε στα social media φωτογραφίες με hashtag #oxi_allo_mpalo.
5 πανηγύρια... sui generis
- Στο Πανηγύρι της Παναγιάς στη Σέριφο το ζευγάρι που θα ανοίξει τον χορό γύρω από τη μεγάλη ελιά της εκκλησίας λένε πως είναι και αυτό που θα παντρευτεί μέσα στον επόμενο χρόνο. Ο ευσεβής αυτός πόθος, βέβαια, είναι αρκετά δημοφιλής ανάμεσα στα ζευγάρια που παρευρίσκονται, πράγμα που κάνει το εγχείρημα δύσκολο. Οι ντόπιοι διηγούνται πως οι καυγάδες που στήνονταν μεταξύ ζευγαριών γύρω από τη συγκεκριμένη ελιά για το ποιο θα καρπωθεί το γούρι της έδωσαν στο πανηγύρι το εύγλωττο όνομα «της Ξυλοπαναγιάς». Αν σας τύχει, το πανηγύρι κρατά τρεις ολόκληρες μέρες, οπότε έχετε άπλετο χρόνο να πιείτε και να ξεχάσετε.
- Στην εκκλησία της Κοιμήσεως, στη Φολέγανδρο, το τραπέζι είναι ένα και μοναδικό. Μην ανησυχείτε, όμως, αυτό δε σημαίνει πως δεν θα σας χωρέσει: Η παράδοση το θέλει γιγάντιο, και το γεγονός πως είναι μόνο ένα έχει κι έναν συμβολισμό –το παρεΐστικο κλίμα της Φολεγάνδρου που κάνει μια παρέα όλο το νησί, ντόπιους κι επισκέπτες.
- Στην Παναγία τη Σπηλιανή της Νισύρου το αυγουστιάτικο πανηγύρι διαρκεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, εννέα συναπτά μερόνυχτα. Πράγμα που του χαρίζει δικαιωματικά τον τίτλο του μεγαλύτερου σε διάρκεια ελληνικού πανηγυριού.
- Πιστεύετε στα θαύματα; Μια βόλτα από τα κεφαλονίτικα πανηγύρια θα σας βοηθήσει να απαντήσετε στην ερώτηση: Στο Μαρκόπουλο, κάθε χρόνο εκεί γύρω στο Δεκαπενταύγουστο, οι ντόπιοι διηγούνται πως «γούρικα» μικρά ακίνδυνα φίδια με σταυροειδές σχήμα στο κεφάλι εμφανίζονται στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγκουβάρδας. Στην δε Παναγία τη Γραβαλιώτισσα, στην Πάστρα, οι κρίνοι που τοποθετούνται στην εικόνα της Παναγίας ανθίζουν για δεύτερη φορά μέσα στον χρόνο. Είτε πιστέψετε είτε αμφισβητήσετε τα «θαύματα», τα δύο πανηγύρια συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου και θεωρούνται, μαζί με το πανηγύρι των πυροτεχνημάτων της Περλιγκού, από τα καλύτερα του νησιού.
- Στη Μεγαλόχαρη της Τήνου θα διαπιστώσετε ιδίοις όμασι ότι ο Δεκαπενταύγουστος είναι, όντως, το απαύγασμα του κιτς, η απόλυτη εμποροπανήγυρη και ο αποκρουστικός καθρέφτης όλων εκείνων των πλευρών της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας που (θέλουμε να) ξεχνάμε. Και ότι γι’ αυτό αξίζει τον κόπο να το ζήσετε, έστω μια φορά.
Σε ποιο πανηγύρι θα χορέψετε (ή θα δείτε να χορεύουν, αν είστε ακόμα ντροπαλοί κι αμύητοι στα πανηγύρια) «πώς το τρίβουν το πιπέρι» την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος; Πού θα δοκιμάσετε τις πιο αυθεντικές τοπικές σπεσιαλιτέ; Αν βιαστήκατε να απαντήσετε «στο ταβερνάκι του χωριού», μάλλον δεν έχετε βρεθεί ποτέ σε αιγαιοπελαγίτικο πανηγύρι. Και πόσο καιρό θα λέγατε ότι διαρκεί το μεγαλύτερο Δεκαπενταυγουστιάτικο πανηγύρι; Όσα πάντα θέλατε να ξέρετε για τα ελληνικά πανηγύρια που διοργανώνονται ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, τα έχουμε συγκεντρώσει παρακάτω.
6 πανηγύρια… να γλείφεις τα δάχτυλά σου
- Στην Παναγία την Πανοχωριανή, στην Αμοργό, θα δοκιμάσετε τις λαχταριστές ντόπιες σπεσιαλιτέ πατατάτο και ξιδάτο, και βέβαια τα θρυλικά αμοργιανά ρακόμελα.
- Στην Παναγία τη Θαλασσινή της Άνδρου, θα απολαύσετε φρουτάλια (τοπική ομελέτα) και ντόπια σουμάδα.
- Στο Κάτω Κουφονήσι, θα φτάσετε με καΐκι παρέα με όλο το υπόλοιπο (πάνω) νησί, θα χορέψετε χορούς κυκλωτικούς μαζί με ντόπιους κι επισκέπτες, και θα φάτε όσο ολόφρεσκο τηγανιτό ψάρι αντέχετε.
- Στην Πέτρα της Λέσβου, θα διευρύνετε τους γαστριμαργικούς σας ορίζοντες δοκιμάζοντας κισκέσι, ήτοι ταύρο (ναι, ταύρο) βρασμένο με σιτάρι.
- Στην Πορταΐτισσα της Αστυπάλαιας θα δοκιμάσετε το καταπληκτικό γεμιστό αρνί που οι ντόπιοι ονομάζουν λαμπριανό.
- Στο Σταυρό του Δήμου Αχιλλείων στην Κέρκυρα θα δοκιμάσετε μερικά από τα καλύτερα ψητά του νησιού. Έξτρα μπόνους (που θα μπορούσε να το τοποθετήσει και στην επόμενη κατηγορία) το ότι μετά θα χορέψετε υπό τους ήχους των βιολιών.
5 πανηγύρια όπου θα… κρατήσουν οι χοροί
- Στην Κάρπαθο, τέσσερα είναι τα χωριά που φημίζονται για τα πανηγύρια τους: οι Μενετές, οι Πυλές, το Απέρι και η Όλυμπος. Εδώ θα χορέψετε, παρέα με ντόπιους ντυμένους με παραδοσιακές φορεσιές, στο ρυθμό που δίνουν τα λαούτα, οι λύρες και οι τσαμπούνες.
- Στις ράχες της Ικαρίας θα μάθετε επιτέλους τα σωστά βήματα του Ικαριώτικου, και θα γελάσετε με την καρδιά σας με το «πώς το τρίβουν το πιπέρι», που χορεύεται αυστηρά και μόνο το ξημέρωμα, όταν όλοι είναι πλέον μεθυσμένοι.
- Στο Πυργί της Χίου, θα δείτε να χορεύουν –και θα μάθετε να χορεύετε κι εσείς– τον εντυπωσιακό όσο και ασυνήθιστο παραδοσιακό χορό που λέγεται Πυργούσικος.
- Στους Σπαθαραίους της Σάμου θα πιαστείτε στον έναν και μοναδικό κύκλο του χορού, που ενώνει όλο το χωριό και κάποια στιγμή μεγαλώνει τόσο πολύ που κάνει τον γύρο της πλατείας, αντί να κινείται ανάμεσα ή δίπλα στα τραπέζια.
- Στην Πλατριθειά Ιθάκης, που κάποιοι λένε ότι διοργανώνει το καλύτερο πανηγύρι του Ιονίου, θα ανακαλύψετε ότι έχουν και τα Επτάνησα τους δικούς τους παραδοσιακούς χορούς. Και θα ανεβάσετε στα social media φωτογραφίες με hashtag #oxi_allo_mpalo.
5 πανηγύρια... sui generis
- Στο Πανηγύρι της Παναγιάς στη Σέριφο το ζευγάρι που θα ανοίξει τον χορό γύρω από τη μεγάλη ελιά της εκκλησίας λένε πως είναι και αυτό που θα παντρευτεί μέσα στον επόμενο χρόνο. Ο ευσεβής αυτός πόθος, βέβαια, είναι αρκετά δημοφιλής ανάμεσα στα ζευγάρια που παρευρίσκονται, πράγμα που κάνει το εγχείρημα δύσκολο. Οι ντόπιοι διηγούνται πως οι καυγάδες που στήνονταν μεταξύ ζευγαριών γύρω από τη συγκεκριμένη ελιά για το ποιο θα καρπωθεί το γούρι της έδωσαν στο πανηγύρι το εύγλωττο όνομα «της Ξυλοπαναγιάς». Αν σας τύχει, το πανηγύρι κρατά τρεις ολόκληρες μέρες, οπότε έχετε άπλετο χρόνο να πιείτε και να ξεχάσετε.
- Στην εκκλησία της Κοιμήσεως, στη Φολέγανδρο, το τραπέζι είναι ένα και μοναδικό. Μην ανησυχείτε, όμως, αυτό δε σημαίνει πως δεν θα σας χωρέσει: Η παράδοση το θέλει γιγάντιο, και το γεγονός πως είναι μόνο ένα έχει κι έναν συμβολισμό –το παρεΐστικο κλίμα της Φολεγάνδρου που κάνει μια παρέα όλο το νησί, ντόπιους κι επισκέπτες.
- Στην Παναγία τη Σπηλιανή της Νισύρου το αυγουστιάτικο πανηγύρι διαρκεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, εννέα συναπτά μερόνυχτα. Πράγμα που του χαρίζει δικαιωματικά τον τίτλο του μεγαλύτερου σε διάρκεια ελληνικού πανηγυριού.
- Πιστεύετε στα θαύματα; Μια βόλτα από τα κεφαλονίτικα πανηγύρια θα σας βοηθήσει να απαντήσετε στην ερώτηση: Στο Μαρκόπουλο, κάθε χρόνο εκεί γύρω στο Δεκαπενταύγουστο, οι ντόπιοι διηγούνται πως «γούρικα» μικρά ακίνδυνα φίδια με σταυροειδές σχήμα στο κεφάλι εμφανίζονται στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγκουβάρδας. Στην δε Παναγία τη Γραβαλιώτισσα, στην Πάστρα, οι κρίνοι που τοποθετούνται στην εικόνα της Παναγίας ανθίζουν για δεύτερη φορά μέσα στον χρόνο. Είτε πιστέψετε είτε αμφισβητήσετε τα «θαύματα», τα δύο πανηγύρια συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου και θεωρούνται, μαζί με το πανηγύρι των πυροτεχνημάτων της Περλιγκού, από τα καλύτερα του νησιού.
- Στη Μεγαλόχαρη της Τήνου θα διαπιστώσετε ιδίοις όμασι ότι ο Δεκαπενταύγουστος είναι, όντως, το απαύγασμα του κιτς, η απόλυτη εμποροπανήγυρη και ο αποκρουστικός καθρέφτης όλων εκείνων των πλευρών της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας που (θέλουμε να) ξεχνάμε. Και ότι γι’ αυτό αξίζει τον κόπο να το ζήσετε, έστω μια φορά.
