του Γιώργου Φλώκα
Το ουίσκι δεν είναι δύσκολο να παραχθεί, καθώς χρειάζονται μόλις τρία συστατικά για την παρασκευή του. Τέσσερα, εάν υπολογίσουμε και την τύρφη, που δίνει γεύση στη βύνη και στο νερό.
Ωστόσο, κάθε ένα από αυτά και κάθε στάδιο της διαδικασίας συμβάλλουν στη μυστικότητα που περιβάλλει το malt whisky. Υπάρχουν εκατοντάδες μεταβλητές, η κάθε μια με σαφή επιρροή στο τελικό προϊόν και, αν και τα αποστακτήρια πλέον έχουν απόλυτη γνώση της βιοχημείας που πραγματοποιείται κατά τη διαδικασία, αυτή φαίνεται ακόμη να βρίσκεται ένα βήμα από την αλχημεία.
Άλλωστε, τα τέσσερα στοιχεία της αλχημείας, γη, αέρας, φωτιά και νερό, διατελούν συγκεκριμένο ρόλο στην παραγωγή του. Η γη μεγαλώνει τη βύνη και παράγει την τύρφη, ο αέρας είναι η ατμόσφαιρα, που οδηγεί στην ωρίμανση του ποτού, η φωτιά αποτελεί βασικό συστατικό της διαδικασίας της διύλισης και το νερό είναι το ”όχημα” για το τελικό whisky.
Πολλοί έχουν προσπαθήσει να μιμηθούν το σκοτσέζικο whisky, και όλοι απέτυχαν. Κάποιες χώρες εισήγαγαν τεράστιες ποσότητες νερού από το Spreyside, ενώ μια πόλη στην Ιαπωνία άλλαξε το όνομά της σε Aberdeen για να κουβαλά την ταμπέλα ”Scots whisky”.
Όμως, το τελικό αποτέλεσμα δεν πλησιάζει ούτε κατ’ ελάχιστον το πρωτότυπο, κάτι που από τους ειδικούς αποδίδεται στη χαρισματική γη της Σκοτίας, μια γη τόσο περίπλοκη, τόσο διαφορετική. Άδεντρα νησιά, καλυμμένα από τύρφη, με βραχώδεις ακτές, που βρέχονται από τα νερά του Ατλαντικού.
Αυτή την ομορφιά της σκοτσέζικης γης μπορεί να την ξαναβρεί κανείς σε κάθε φιάλη malt whisky, σε κάθε ποτήρι. Το έντονο άρωμα της τύρφης, το άρωμα του καπνισμένου ξύλου και της θάλασσας, η αλμύρα που χαϊδεύει τον ουρανίσκο όταν καταπίνεις μία γουλιά από ένα malt whisky των νησιών είναι η περιγραφή ενός πολυβασανισμένου από τον καιρό νησιού της Σκοτίας.
Για όποιον έχει περπατήσει στους λόφους και στα βουνά των Highlands το φθινόπωρο, υπάρχουν ορισμένα malt whiskies που ξαναζωντανεύουν το άρωμα των λουλουδιών.
Τα malt whiskies της περιοχής Speyside, στα ανατολικά της Σκοτίας, έχουν αυτή τη γλυκιά γεύση μελιού που πλανάται σε τόπους με πιο ήπιο κλίμα.
Η διακριτική ομορφιά των Lowlands βρίσκει την αναγνώριση μέσα από τα λεπτά και ευγενικά χαρακτηριστικά των malt whiskies της περιοχής.
Τα αποστακτήρια είναι σκορπισμένα σε όλη τη χώρα της Σκοτίας. Στο βορρά, στο νότο, στα νησιά, στην ενδοχώρα... Εκεί, όπου ο αέρας είναι καθαρός και το νερό κρυστάλλινο, μπορεί να είναι το πιο κατάλληλο μέρος για ένα αποστακτήριο.
Το όνομά τους έχει προέλθει είτε από το κοντινό χωριουδάκι, είτε από το μικρό ποτάμι με τα γάργαρα νερά που κυλάει πιο κάτω, είτε από τη στενή κοιλάδα που βρίσκεται λίγο πιο μακριά.
Παραδοσιακά, οι περιοχές στις οποίες δημιουργούνται τα malt whiskies χωρίζονται ως εξής:
* The Lowlands
* The Highlands
* The Western Highlands
* Speyside
* Islay
* The Islands
Το νησί του Islay
Η περιοχή του Islay (προφέρεται ”άιλα”) είναι μία περιοχή πλούσια στην παραγωγή malt whiskies με 7 αποστακτήρια, που βρίσκονται, τα περισσότερα, κατά μήκος της δυτικής ακτής. Άλλωστε, το νησί θεωρείται ιδανικό για την παραγωγή ουίσκι, καθώς το 25% της επιφάνειάς του είναι καλυμμένο από τύρφη.
Το Islay προσφέρει ίσως τον πιο εύκολα αναγνωρίσιμο τύπο malt whisky, λόγω του ιδιαίτερου τοπικού χαρακτήρα με τα έντονα αρώματα καπνού και τύρφης και τη γεμάτη, ώριμη γεύση του.
Ένα από τα πιο γνωστά single malts του νησιού είναι το Lagavulin. Το αποστακτήριο βρίσκεται σε έναν κλειστό κόλπο πολύ κοντά στο Port Ellen, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, ενώ έχει συσταθεί από το 1817. Στα 16 χρόνια παλαίωσης σε αποθήκες δίπλα στη θάλασσα, το Lagavulin αποκτά τη δύναμη των άγριων κυμάτων και του ήλιου στο άρωμα του, με σύνθεση οξυγόνου, ιωδίου και αλμύρας. Το βαθύ μελί χρώμα του, τα αρώματα της θάλασσας των Εβρίδων, η πλούσια, γλυκιά καπνιστή γεύση του και η μακριά επίγευση καπνιστής τύρφης συνθέτουν μία μοναδική εμπειρία για όσους αναζητούν τις προκλήσεις. Εμφιαλώνεται στους 43% αλκοολικούς βαθμούς.
Lagavulin
Βαθμός Αλκοόλ: 43% Vol
Χρώμα: Βαθύ καφέ
Μύτη: Έντονα αρώματα τύρφης, καπνού και θαλασσινού αέρα
Γεύση: Δυναμική, μεταξένια γεύση τύρφης, φρούτων και θάλασσας
Επίγευση: Μακριά, μεγαλειώδης επίγευση καπνιστής τύρφης
Στο βόρειο μέρος του νησιού βρίσκεται ένα άλλο αποστακτήριο, σε έναν κρυμμένο ορμίσκο, που δύσκολα ανακαλύπτει κανείς: Το Caol Ila. Aυτό το εξαιρετικό Single Malt παλαιώνει σε δρύινα βαρέλια για 12 τουλάχιστον χρόνια. Αποκτά ένα λευκόχρυσο χρώμα και τα θαλασσινά δροσερά αρώματά του φέρνουν στο νου μια εποχή όπου το ψάρεμα και το κόψιμο της τύρφης ήταν οι βασικές ασχολίες των κατοίκων της περιοχής.
Διαθέτει γεμάτη και ώριμη γεύση που γλυκίζει ελαφρά στην αρχή αφήνοντας μια πικάντικη επίγευση καπνού και θάλασσας στο τελείωμά της. Εμφιαλώνεται στους 43% αλκοολικούς βαθμούς.
Caol Ila
Βαθμός Αλκοόλ: 43% Vol.
Χρώμα: Λευκόχρυσο.
Μύτη: Έντονα αρώματα καθαρού αέρα, καπνού και φωτιάς στην ύπαιθρο.
Γεύση: Γλυκιά και ευχάριστη γεύση με ίχνη καπνού.
Επίγευση: Μακριά, γλυκιά επίγευση με ίχνη καπνού.
Ένα ακόμη αποστακτήριο στα βόρεια του νησιού είναι το Laphroaig. Το αποστακτήριο και το ουίσκι παίρνουν το όνομά τους από τα στενά που το χωρίζουν από το νησί Jura. Αν και δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο, το Laphroaig έχει πολύ ιδιαίτερη γεύση που δεν μοιάζει με κανένα από τα whisky του νησιού. Ωριμάζει σε βαρέλια κερασιάς. Εκτός από single malt whisky, προτιμάται και από παραγωγούς blended whiskys ως πρόσμιγμα για τη δημιουργία του Black&White, του Red Label της Johnnie Walkers και το Bell’s.
Laphroaig
Βαθμός Αλκοόλ: 42% Vol.
Χρώμα: Σκουρόχρυσο.
Μύτη: Έντονα αρώματα τύρφης, καπνού.
Γεύση: Δυναμική γεύση τύρφης και φρούτων.
Επίγευση: Μακριά επίγευση καπνιστής τύρφης.
Τα άλλα 4 ενεργά αποστακτήρια του νησιού είναι το Ardbeg, το Bowmore, το Bruichladdich και το Bunnahabhain.
