Πάνος Κατσιμίχας: Τόσο μαλάκες είναι πια;

της Ναταλί Χατζηαντωνίου 

Όλα ξεκίνησαν «το  1971, δεύτερο έτος στην Πάντειο. Έναν καταραμένο χουντικό χειμώνα, βράδυ αργά, στο σπίτι ενός φίλου μεγαλύτερου σε ηλικία. Πάνω στο τραπέζι, κονιάκ, ηλιόσποροι, 100 χιλιάδες τσιγάρα στα τασάκια και κάτω από το μπουκάλι, τα «Panderma» του Λεωνίδα Χρηστάκη».

Σ΄εκείνο το ιστορικό πια, «παράξενο περιοδικάκι», οι αδελφοί Κατσιμίχα, φοιτητές ακόμα, θα ανακαλύψουν ό,τι έμελλε να είναι μία από τις ενδιαφέρουσες επιρροές της κορυφαίας δημιουργικής τους γραφής στην ελληνική μουσική σκηνή: «Επιτέλους, μας είχε αποκαλυφθεί το “γλωσσικό αντίστοιχο” του ροκ ήχου, που από μόνος του δεν έφτανε για να ξεδιαλύνει την εικόνα στον καθρέφτη. Δυο - τρία (μεταφρασμένα στα ελληνικά) ποιήματα του Άλλεν Γκίνσμπεργκ, δυο - τρία του Γκρέγκορυ Κόρσο, ένα απόσπασμα από Τζακ Κέρουακ. Να ’ναι καλά εκεί που είναι ο Λεωνίδας Χρηστάκης...»

Πέρασαν 41 χρόνια μέχρι το σκεπτόμενο δίδυμο του ελληνικού τραγουδιού να μετουσιώσει, μόλις τώρα, την μακρά σχέση του όχι μόνο με τους Μπίτνικ ποιητές, αλλά και με τα σπουδαία οράματα των κινημάτων του ΄60, σ΄ένα άλμπουμ.

Με τίτλο «Beat Poetry» ο Χάρης κι ο Πάνος μελοποιούν ποιήματα των Άλλεν Γκίνσμπεργκ, Γκρέγκορυ Κόρσο, Γουίλιαμ Μπάροουζ, Τσαρλς Μπουκόφσκι, Μάικλ Μακλιούρ, και Χάρολντ Νορς. Οι μελωδίες τους, διατηρώντας το αναγνωρίσιμο προσωπικό τους ιδίωμα,  επαναπροσδιορίζουν ταυτόχρονα  τη σχέση τους με τον αμερικανικό ήχο (καθαρόαιμο μπλουζ, τζαζ, ροκ) και με όσα άλλα πολύτιμα της αμερικανικής κουλτούρας (με πρώτη την ποίηση των Μπίτνικ) τους σημάδεψαν. 

Τραγούδια απαγγελίας περισσότερο, οι δημιουργίες των Κατσιμιχαίων για το «Beat Poetry», φωτίζουν απ΄την αρχή την ιδεολογία, τις εμμονές και τα οράματα που δεν εξέπεσαν. Η δουλειά τους που κυκλοφορεί σε δική τους παραγωγή απ΄το προσωπικό τους label («Λύχνος») σε συνεργασία με το περιοδικό «Μετρονόμος» ακούγεται εννιαία σαν «μια ωδή του υποσυνείδητου που πλέκει το παρελθόν και το παρόν όπως αυτό διαλέγει και αποφασίζει». Ή και σαν «ένα μουσικό παραμύθι για μεγάλους, γραμμένο με τα λόγια των beat ποιητών».

Η έκδοση συνοδεύεται από πολυσέλιδο βιβλίο, που περιλαμβάνει εκτενές σημείωμα των αδελφών Κατσιμίχα, κείμενα με αναλυτικές πληροφορίες για τη γενιά αυτή και τους κυριότερους εκπροσώπους της, βιογραφικά, φωτογραφικό υλικό και βέβαια τους, μεταφρασμένους απ΄τους ίδιους, στίχους των ποιημάτων που μελοποιήθηκαν, με επεξηγηματικά σχόλια. 

Live το νέο υλικό τους θα ακουστεί στην μικρή καλοκαιρινή περιοδεία που θα κάνουν οι Κατσιμιχαίοι, αρχής γενομένης από τις 20 Ιουνίου και το Βεάκειο του Πειραιά. Μέχρι τότε, όμως, ο Πάνος μας παραχωρεί μια συνέντευξη σχολιάζοντας ευθέως πολλά-όπως άλλωστε συνηθίζει: Παρότι είναι γνωστό πώς οι δυό τους αποφεύγουν την άχρηστη υπερέκθεση, τις πολλές συνεντεύξεις και τα πολλά λόγια, τις σπάνιες φορές που αποφασίζουν να μιλήσουν, το κάνουν με ουσιαστικό τρόπο.  

Και να η απόδειξη:  

Αν η δημιουργία του «Beat Poetry» χρειάστηκε 40 χρόνια κυοφορίας (από εκείνο τον χειμώνα του ΄71 που ανακαλύψατε τους μπίτνικ), τί ήταν αυτό που σας έδωσε τώρα το έναυσμα να ολοκληρώσετε και να παρουσιάσετε αυτή την δουλειά;

Ζούμε μια εποχή απελπισίας και φόβου, κάτι σαν χρονικό προαναγγελθέντος θανάτου. Παρ' όλα αυτά, ετούτη ακριβώς η εποχή, ευνοεί την έκδοση έργων που βρίσκονται έξω από τη λογική της δισκογραφικής παραγωγής, όπως την ξέραμε μέχρι πρόσφατα. Εννοώ, τη λογική του top 10, των προκάτ-σουξέ, του play-list και γενικότερα όλης αυτής της αλητείας των τελευταίων 15 χρόνων, που οι εταιρείες δίσκων αποκαλούσαν ''δισκογραφία''. Η beat ποίηση κουβαλάει μέσα της ένα ''λόγο'' βαθύ, διαχρονικό και πανανθρώπινο. Τώρα που όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης και συναγερμού, αισθανθήκαμε αυθόρμητα την ανάγκη να επικοινωνήσουμε ξανά με αυτό το ''λόγο'', ντύνοντάς τον με τις μουσικές και τα τραγούδια μας.

Έχω την εντύπωση ότι ψήγματα αυτής της επιρροής σας μπορεί κάποιος να ανιχνεύσει σε όλες σας τις δουλειές. Π.χ.το Torpedo Blues, η Μοναξιά του Σχοινοβάτη, είναι σαν να προφητεύουν το ««Beat Poetry». Εχω δίκιο;

Ναι, ακριβώς. Τραγούδια όπως το ''Torpedo blues'', η ''Μοναξιά του σχοινοβάτη'', το ''I`m calling earth'' (γραμμένα τόσα χρόνια πριν), ήταν σα να είχαν γραφτεί για να ''φιλοξενήσουν'' κάποια στιγμή σε δεύτερο επίπεδο, στίχους beat ποιητών. Είναι απίστευτο το πόσα πολλά ποιήματα ταίριαζαν με αυτές τις μουσικές και πόσους μήνες δουλειάς μας πήρε, μέχρι να αποφασίσουμε ποια κείμενα θα χρησιμοποιήσουμε τελικά. Παρ' όλα αυτά, η όλη διαδικασία δεν ήταν ταλαιπωρία, αλλά διαρκής χαρά. Ένα υπέροχο ταξίδι σχεδόν δύο χρόνων, δεδομένου ότι, η προσπάθεια ξεκίνησε στα μέσα Μαΐου του 2010.

*Το trans της ποίησης και η παλαβή γενιά...

Συνδέοντας την τωρινή δουλειά με παλαιότερες δημιουργίες σας, δεν θα μπορούσα να μην σκεφτώ και ό,τι λέγατε στις «Τρύπιες Σημαίες» για τους «ματωμένους ποιητές», τις «φωτεινές τους χίμαιρες» και για «μια άγρια επανάσταση που θα ξανασυμβεί». Ζούμε μία εποχή που μας ζητά να ανακαλύψουμε πάλι τα αιτήματα των κινημάτων του ΄60 και τα λόγια εκείνων των ποιητών;   

Αν διαβάσει κανείς το ''Αmerica'' ή το ''Μολώχ'' (Γκίνσμπεργκ) ή  το ''Γυμνό γεύμα'' του Μπάροουζ  ή το ''Καρδιά στο κλουβί'' του Μπουκόφσκι, θα νομίσει ότι γράφτηκαν χθες, προκειμένου να εκφράσουν αυτό που συμβαίνει σήμερα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Και όμως, γράφτηκαν τις δεκαετίες του `50 και του `60, και αυτό το trans μπορεί να το κάνει μόνο η μητέρα των τεχνών, η ποίηση. 

«Η αντίσταση στη βία της εξουσίας, τα φιλειρηνικά κινήματα, η σεξουαλική απελευθέρωση, το φεμινιστικό και αντιπολεμικό κίνημα, το Woodstock, η ψυχεδέλεια, όλα αυτά καθόρισαν έναν τρόπο σκέψης που μας σημάδεψε για πάντα. Έγινε τρόπος ζωής, κοινός τόπος αναζήτησης και συνάντησης με ανθρώπους συνομηλίκους μας, που ζούσανε χιλιάδες μίλια μακριά. “Παλαβή γενιά..”», γράφετε στο εισαγωγικό σημείωμα του άλμπουμ. Αυτή η “παλαβή γενιά” παρέμεινε συνεπής σ΄όλα αυτα; Σας ρωτώ γιατί πολλοί νέοι άνθρωποι κατηγορούν τη γενιά σας ότι πρόδωσε αυτές τις ιδέες μία-μία...

Αν οι νέοι άνθρωποι πιστεύουν ότι η δική μας γενιά πρόδωσε τις ιδέες της, έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους, να παλέψουν για να φτιάξουν έναν κόσμο καλύτερο, έτσι όπως αυτοί τον ονειρεύονται και τον φαντάζονται. 

Όσο για την ''παλαβή γενιά'', μη φανταστεί κανείς ότι εκείνες τις ιδέες των `60ς και `70ς τις πιστέψανε ειλικρινά και τις βιώσανε όλοι με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό. Οι περισσότεροι ήταν σχεδόν αμέτοχοι απέναντι σ' αυτή την κοσμογονία, είτε γιατί αδιαφόρησαν και δεν πήρανε χαμπάρι τίποτα ή γιατί πολύ απλά, ακολούθησαν επιφανειακά το ρεύμα και τη μόδα της εποχής. Έπειτα κύλησε ο καιρός, με αλήθειες, με ψέματα, με νίκες και ήττες προσωπικές. Όσοι πραγματικά κατάλαβαν και πίστεψαν κάποια πράγματα, εξακολουθούν να θυμούνται και να παλεύουν, ο καθένας με τον τρόπο του. Οι υπόλοιποι ξέχασαν. Αυτή είναι με δυο λόγια η ιστορία. 

«Είδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου κατεστραμμένα απ΄την τρέλλα…», έγραφε ο Γκίνσμπεργκ στο περίφημο «Ουρλιαχτό» του που το μελοποιήσατε. Τα καλύτερα μυαλά της δικής σας γενιάς τι απέγιναν; 

Πού να ξέρω; Ζήσαμε τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας, μέσα σ' ένα ασπρόμαυρο b-movie. Χούντες, πολυτεχνεία, μεταπολίτευση, ξαφνικά γίναμε 22 χρονών, πέσαμε στη θάλασσα και κολυμπήσαμε. Σκορπίσαμε από `δω και από 'κει, στην καθημερινότητα, στη βιοπάλη, στην ξενιτιά, όπου τέλος πάντων μας έσπρωξε η ανάγκη. 

Κάποιοι κάνανε οικογένειες και ζήσανε καλύτερα ή χειρότερα, άλλοι ''φύγανε'' πριν την ώρα τους, άλλοι παραιτήθηκαν, άλλοι προσπαθούν ακόμα, δίνοντας ό,τι καλύτερο περνάει από το χέρι τους, σιωπηλά και με αξιοπρέπεια. 

Τέλος, κάποια γεννημένα τομάρια, ακολούθησαν το κάρμα τους. Τρύπωσαν στην κοιλιά της εξουσίας και ζήσανε μια (κατά τη γνώμη τους) υπέροχη ζωή...

*Ελεύθεροι κι ανεξάρτητοι...

Κυκλοφορήσατε την καινούρια σας δουλειά, επιλέγοντας ξανά την δισκογραφική ανεξαρτησία σας... 

Αυτό συμβαίνει ήδη αθόρυβα από το 2001, όταν ιδρύσαμε τη δική μας εταιριούλα, το ΛΥΧΝΟ, προκειμένου να εκδίδουμε τις προσωπικές μας δουλειές, χωρίς να πιάνουμε τη συζήτηση και τα σού 'πα –μού 'πες, με παραγωγούς, δισκογραφικές κλπ. Έχουμε ήδη εκδώσει με την εταιρεία μας το διπλό live (2001), την κασετίνα ''Μουσική αυτοβιογραφία'' (2007), τις ''Μπαλάντες των πολυκατοικιών ''(2004) και τώρα το ''Beat Poetry'' σε συνεργασία και με το ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ, του φίλου Θανάση Συλιβού. Όλο αυτό, μας έδωσε μεγάλη αυτονομία και απίστευτη ελευθερία κινήσεων (κυρίως σε καλλιτεχνικό επίπεδο) και δεν το αλλάζουμε με τίποτα». 

Στο ''Beat Poetry'' φαίνεται σαν να επιχειρείτε, εκτός των άλλων, να επαναπροσδιορίσετε την σχέση σας με τον αμερικανικό ήχο (καθαρόαιμο μπλουζ, τζαζ, ροκ) και με όσα άλλα πολύτιμα της αμερικανικής κουλτούρας (με πρώτη την ποίηση των μπίτνικ) σας σημάδεψαν. Είναι αλήθεια;

Η αμερικάνικη μουσική έπαιξε μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση και τον προσδιορισμό της μουσικής μας ταυτότητας. Αν διαβάσει κάποιος τον πρόλογο του βιβλίου που συνοδεύει το  CD ''Beat poetry'', θα δει με λεπτομέρειες τη σχέση που είχαμε και έχουμε με την αμερικάνικη μουσική και πώς την αποκτήσαμε αυτή τη σχέση. 

Λέμε εκεί σχετικά : ''...Δε διώξαμε από την ψυχή μας τους μεγάλους συνθέτες και τραγουδοποιούς, που μ' αυτούς μεγαλώσαμε. Τους τιμήσαμε και τους σεβαστήκαμε, με τον ίδιο τρόπο που αγαπήσαμε και τους ποιητές μας. Απλά, κάναμε χώρο στην καρδιά μας και για μια άλλη πατρίδα, ''έναν άλλο τρόπο'' έκφρασης, που (κακά τα ψέματα), ερχόταν κατ' ευθείαν από την Αμερική, την άλλη όμως Αmerica, αυτή που αγαπήσαμε εμείς και όχι αυτή που μακελεύει τον πλανήτη όποτε ο Μολώχ διατάξει, την Αμερική που μοιάζει πια, να μας υποπτεύεται και να μας μισεί όλους...''

*Εκ του αποτελέσματος...Εθνική Προδοσία

Τι σκέφτεστε για ό,τι περνάει η χώρα τα τελευταία χρόνια; 

Ήταν καθαρά θέμα χρόνου, να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε. Από το βράδυ εκείνο του Αυγούστου του 1974, που γύρισε ο Καραμανλής από το Παρίσι και ορκίστηκε πρωθυπουργός, μπήκε σε λειτουργία ένα χρονόμετρο, που μέτραγε αντίστροφα τα χρόνια, τους μήνες, τις ώρες, μέχρι τις 17 Ιουνίου του 2012. 

Και γιατί το λέω αυτό; Γιατί το πολιτικό σύστημα και κυρίως τα δύο κόμματα εξουσίας έκαναν επί 38 χρόνια ό,τι ήταν δυνατόν χειρότερο, για να φτάσουμε εδώ που είμαστε σήμερα. Ένα μίγμα καιροσκοπισμού, βλακείας και συμφερόντων, που κάποιες στιγμές άγγιξε τα όρια του κοινού ποινικού εγκλήματος (βλέπε Χρηματιστήριο) και της εθνικής προδοσίας. Ναι. Εθνικής προδοσίας. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει αυτό. Είναι πολλοί που έπρεπε ήδη να είναι στη φυλακή, πολύ πριν τον Τσοχατζόπουλο. Οι εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012, είναι ανατριχιαστικά κρίσιμες. Αν δεν υπάρξει ειλικρινής και πλατιά εθνική συνεννόηση, την έχουμε πάρα πολύ άσχημα. Θυμήσου το αυτό. 

Ο μουσικός χώρος ζούσε την δική του προϋπάρχουσα κρίση. Προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα, κατέρρευσε, έχει μερίδιο ευθύνης για ό,τι του συνέβη;

Τι να κάνει κι ο έρμος ο μουσικός χώρος; Αν είχατε την ατυχία να γνωρίσετε έστω και έναν από τους διευθυνταράδες των δισκογραφικών εταιρειών (από όσους είχα την ατυχία να γνωρίσω εγώ), θα ξέρατε γιατί φτάσαμε εδώ. Ανέμπνευστοι, φαταούλες, προχειράτζες, άσχετοι, γύφτοι του κερατά. Οι δισκογραφικές εταιρείες άνοιξαν το λάκκο τους και πέσανε οι ίδιες μέσα και μαζί τους, τους πήραν όλους. Και τη μουσική και τους καλλιτέχνες και το μουσικό χώρο γενικότερα. Άστα. Είναι μεγάλη συζήτηση και βαριέμαι φριχτά. Σιχάθηκα πια. 

*«Συνεργαστείτε»

Τι σκέφτεστε για τις εκλογές της 6ης Μαϊου και τί για τις επικείμενες εκλογές της 17ης Ιουνίου; 

Φοβάμαι, μήπως στις εκλογές της 17ης Ιουνίου έχουμε τα ίδια αποτελέσματα  με τις προηγούμενες. Αν τα αποτελέσματα δε δώσουνε ξανά αυτοδυναμία σε κανένα κόμμα, τότε θα απαιτηθεί (οπωσδήποτε αυτή τη φορά) κυβέρνηση συνεργασίας. 

Και εδώ θα εμφανιστεί ξανά, το πρόβλημα-εφιάλτης του λαού μας. Το προαιώνιο ελάττωμα του έλληνα. Η αδυναμία μας για συνεργασία, μια αδυναμία που σχεδόν μοιάζει να την κουβαλάμε στο DNA μας. Εκείνο που χρειαζόμαστε επειγόντως είναι μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Πάση θυσία και πάνω από προσωπικά μικροκομματικά συμφέροντα και ιδεολογικές διαφορές, γιατί απλά, αν μας πάρει ο διάολος, θα μας πάρει όλους μαζί.

Αναρωτιέμαι, δεν το βλέπει κανένας αυτό; Εννοώ φυσικά τα κόμματα, όλα ανεξαιρέτως (και τους πολιτικούς), γιατί ο λαός, τους το έδωσε καθαρά το μήνυμα στις 6 Μαΐου. Συνεργαστείτε. Αυτό τους είπε. Είναι τόσο δύσκολο να το καταλάβουν; Τόσο μαλάκες είναι πια;

INFO: 

Η προπώληση των εισιτηρίων για την συναυλία των αδελφών Κατσιμίχα στις 20 Ιουνίου, στο Βεάκειο έχει ξεκινήσει. 

Τιμή εισιτηρίου: 15 ευρώ

 Σημεία προπώλησης:

TICKET HOUSE 

Πανεπιστημίου 42 (εντός της στοάς), τηλ.: 210 3608 366 

Online Sales ή αγορές με πιστωτική κάρτα, 24 ώρες/ωρο

www.tickethouse.gr | www.ticketpro.gr