Μαρία Φαραντούρη: "Ζούμε μια κρίση αξιακή"

της Ναταλί Χατζηαντωνίου

Για την Μαρία Φαραντούρη, η αποδεδειγμένη, διεθνούς κλίμακας, καταξίωση, δεν λειτούργησε ούτε εφησυχαστικά, ούτε ως ενισχυτικός παράγοντας κάποιας φουσκωμένης ματαιοδοξίας. Αντίθετα, η ίδια, όσο η φήμη της μεγαλώνει και οι διεθνείς προσκλήσεις πολλαπλασιάζονται, παραμένει η οικεία και προσιτή ερμηνεύτρια που σέβεται τις συνεργασίες της. Δεν είναι λοιπόν παράδοξο το ότι, περιγράφοντας την κοινή συναυλία που θα δώσει με τον Χρήστο Θηβαίο στις 7 Απριλίου (8.30μ.μ.) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μιλάει για ένα πρόγραμμα απολύτως ισότιμης συμμετοχής: "Δεν κάνουμε σκυτταλοδρομία. Στο μεγαλύτερο μέρος, είμαστε μαζί επί σκηνής".

Τον εκτιμά πολύ άλλωστε τον Χρήστο Θηβαίο. Επιμένει στις ερμηνευτικές-αφηγηματικές του ικανότητες. Και στις τραγουδοποιητικές. Γι αυτό και η ίδια επέλεξε από τα δικά του τραγούδια να πει την περίφημη «Βροχή Μου». Ούτως ή άλλως στο κοινό τους πρόγραμμα, θα ανταλλάξουν μεταξύ τους πολλά τραγούδια. Ευκαιρία για τον Θηβαίο να ερμηνεύσει ξανά μερικά από τα τραγούδια του «Ομηρου», αλλά και να πει για πρώτη φορά κι άλλα του Μίκη Θεοδωράκη, όπως π.χ. την «Ομορφη Πόλη». Αντίστοιχα η Φαραντούρη που με εξαίρεση την «Ελένη» και την «Θεσσαλονίκη», δεν είχε άλλοτε ευκαιρία να ερμηνεύσει τα "μεγάλα, αιχμηρά, ευαίσθητα, κοινωνικοπολιτικά", όπως λέει, τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου, τώρα θα το κάνει. Επιλέγει μερικά από τα «Πολιτικά» του, σε ποίηση Μπίρμαν, Μπρεχτ και Χικμέτ και άλλα από τον «Σταυρό του Νότου», σε ποίηση Καββαδία. Το πρόγραμμα συμπληρώνεται μ΄ένα μικρό αφιέρωμα στον σπουδαίο Ιταλό τροβαδούρο Λούτσο Ντάλλα που χάθηκε πρόσφατα και με κάποιες ακόμα εκπλήξεις από το ρεπερτόριο και των δύο ερμηνευτών.

Μετά από αυτή τη συναυλία, αρχές Μαίου, η Μαρία Φαραντούρη φεύγει για μία μίνι περιοδεία στην Αμερική (Σαν Φρανσίσκο, Σάντα Μπάρμπαρα, Σάντα Φε) μαζί με τον περίφημο σαξοφωνίστα Τσαρλς Λόιντ: Θα παρουσιάσουν κυρίως τον -πρόσφατα βραβευμένο από τους Γερμανούς μουσικοκριτικούς - δίσκο τους «Charles Lloyd, Maria Farantouri. Athens Concert» (ECM) που περιλαμβάνει σε live ηχογράφηση τα εμβληματικότερα σημεία από το κοινό τους κοντσέρτο στο Ηρώδειο το 2010. Και μια αποκλειστική είδηση:Με το ίδιο μουσικό υλικό θα εμφανιστούν την Ανοιξη του 2013 στο Metropolitan Museum, προσκεκλημμένοι επισήμως στην εκδηλωση που αφιερώνει το περίφημο μουσείο στα 75χρονα του Λόιντ.Αλλά...

-Πέρα από τις συνεργασίες που κάνετε με μεγάλα διεθνή ονόματα και σχήματα επιδιώκετε να συνεργάζεστε και με νεώτερους δημιουργούς ή ερμηνευτές, όπως π.χ. τώρα με τον Χρήστο Θηβαίο.

"Με τον Χρηστο Θηβαίο είχαμε και παλαιότερα τραγουδήσει μαζί τον «Ομηρο» του Μίκη. Οι συνεργασίες ούτως ή άλλως διευκολύνονται από το πλήρες άνοιγμα των μουσικών συνόρων. Το Ιντερνετ κι η τεχνολογία γενικά, έχουν επιτύχει την επανάσταση της επικοινωνίας απ΄την οποία δεν απουσιάζει βέβαια ο κόσμος της μουσικής. Είναι πλέον δυνατόν, ένας μουσικός που βρίσκεται στο πιο απίθανο μέρος της Αμερικής να πειραματίζεται π.χ. μ΄ενα ελληνικό συγκρότημα. Για ανθρώπους που ζούμε στην ίδια χώρα, αυτό θα πρεπε να είναι περισσότερο κι από αυτονόητο. Κι όμως το παράδοξο είναι ότι καμμιά φορά, καθώς καθένας αφοσιώνεται εξολοκλήρου στον δικό του χώρο, δεν επικοινωνούμε. Παρόλα αυτά, εμένα μου άρεσαν από παλιά οι ωραίες μουσικές συναντήσεις. Φυσικά ήξερα πάντα που απευθύνομαι: Σε ανθρώπους με τους οποίους είχαμε έναν κοινό τόπο αναφοράς τόσο ως προς την αισθητική, όσο και προς τα τραγούδια. Το ίδιο συνέβη και με τον Θηβαίο".

-Με τον οποίο ετοιμάσατε ένα πρόγραμμα προσανατολισμένο αρκετά στο πολιτικό τραγούδι. Λάβατε υπόψιν και την εποχή;

"Σε μία συνεργασία, λαμβάνω πάντα υπόψιν και την προσωπική γκάμα τραγουδιών του συνεργάτη μου, την δική του ευαισθησία και την εκφραστικότητά του. Το ίδιο συνεβη και τώρα, χωρίς να αδιαφορήσουμε ωστόσο και για ό,τι ζητάει η εποχή.Ως προς το τελευταίο, βέβαια, υπάρχει κι η άλλη άποψη, ότι σε εποχές που ο κόσμος μελαγχολεί, υποφέρει και απελπίζεται, θέλει να ξεχνάει. Αλλά εμείς ήμασταν πάντα της άλλης σχολής, που είναι υπερ της μνήμης και της σκέψης. Γι αυτό βαφτίσαμε και το κοινό μας πρόγραμμα «Στην Κόψη του Τραγουδιού», αναφερόμενοι σ’ εκείνα τα τραγούδια που δεν εκπροσωπούν μόνον μια ωραία αισθητική, αλλά είναι και λεπίδια που αφήνουν μικρές πληγές".

-Κάποια από αυτά τα τραγούδια πρωτακούστηκαν σε συνθήκες μεταπολιτευτικής ευφορίας και της αίσθησης ότι η Ελλάδα άλλαζε προς το καλύτερο. Τωρα;

"Τότε, ως Αριστεροί πιστεύαμε πράγματι ότι η Ελλάδα θα γίνει πολύ καλύτερη. Τωρα, ζούμε την αποτυχία του πολιτικού συστήματος. Μα, ούτε καν πριν απο μία 5ετία, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα βιώσουμε τέτοια κρίση-παρότι γνωρίζαμε τα επιμέρους προβλήματα και τις εσωτερικές δυσκολίες αυτού του τόπου. Φτάσαμε να ζούμε τη χειρότερη έκφανση μίας παγκόσμιας κρίσης για την οποία, όμως, πιστεύω ότι δεν ειναι μόνον οικονομική, αλλά αξιακή. Το ίδιο θα συμβαίνει όσο οι Αγορές θα αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους ως αριθμούς. Παρόλα αυτά, εγώ εμπιστεύομαι τις δυνατότητες των Ελληνων, όπως θεωρώ κι ότι όλοι οι λαοί της Ευρώπης θα πρέπει ενωμένοι και με ειρηνικό τρόπο να αγωνιστούν και να δείξουν ότι θέλουν μια πολιτική που πάνω απ΄όλα θα χει να κάνει με τον άνθρωπο, τις αξίες και την πραγματική ποιότητα της ζωής μας".

-Αρκεί αυτό για την Ελλάδα, εδώ που έφτασε;

"Η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει την ουσιαστική αλλαγή ως εθνικό καθήκον. Κυρίως πρέπει να αλλάξουν οι πολιτικοί που πήραν τόσο εύκολα αποφάσεις για τον αδύναμο και φτωχό λαό, τους συνταξιούχους και τους μικρομισθωτούς κι έκαναν αυτά τα απαράδεκτα και τρομερά λάθη.Αντί, δηλαδή, να φτιάξουν δομές κι ελεγκτικούς μηχανισμούς για να μπορούν να παίρνουν τα χρήματα από εκεί που οφείλουν να τα παίρνουν, παίρνουν κυρίως από όσους δεν έχουν, οδηγώντας τους στην πλήρη εξαθλίωση. Δεν ξέρω τί θα φέρει αυτό. Τρέμω την αντίδραση κι εύχομαι σύντομα να υπάρξει μια βαθιά και ουσιαστική εξυγίανση. Αλλο τίποτα δεν μπορώ να πω, ούτε είμαι υπερ ακραίων απόψεων όπως π.χ. της εξόδου μας από την Ε.Ε. Εύχομαι να τα καταφέρουμε, μέσα και μαζί με την Ευρώπη. Τιποτα δεν χαρίζεται, όμως. Πρέπει κι εμείς να πιστέψουμε και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε".

-Ζήσαμε μία διεθνή ταπείνωση απ΄όσους απαξίωσαν απόλυτα τη χώρα μας. Εσείς που ταξιδεύετε στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας όπου σας εκτιμούν ιδιαίτερα, βιώσατε τέτοιο κλίμα;

"Αυτά είναι προϊόντα σκοπιμοτητων. Εκπορεύονται από ένα κομμάτι ανθρώπων που εμπορεύονται την ταπείνωση και επηρεάζουν αρκετό κόσμο. Εγώ όμως δεν συνάντησα κανέναν που να σκέφτεται έτσι. Το αντίθετο διαπίστωσα:Μεγάλο συναισθηματισμό προς την Ελλάδα και πίστη ότι θα τα καταφερουμε".

- Ο πολιτισμός είναι αντίδοτο στην κρίση, ή «πολυτέλεια» για όσους μαστίζονται απ΄αυτήν;

"Μα εδώ και στην Κατοχή ο κόσμος και στο θέατρο πήγαινε και να τραγουδήσει πήγαινε. Σίγουρα η κατάσταση που βιώνουμε είναι κακή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπούμε στον τάφο. Ισα-ίσα που αυτό τον καιρό δημιουργούνται και πολύ ωραία πράγματα. Εγώ εχω π.χ. δει αυτό τον καιρό καταπληκτικές θεατρικές πράξεις από νεανικές ομάδες".

-Υπήρξαν ωστόσο και καλλιτέχνες που εισέπραξαν την οργή του κόσμου ή έστω κάποιας μερίδας του, όπως π.χ. ο Γιώργος Νταλάρας.

"Ακόμα κι αν διαφωνείς με κάποιον, δεν έχει δικαίωμα να λέει ό,τι πιστεύει; Ας θυμηθούμε ότι ζούμε σε μία δημοκρατία . Μπορεί να είναι άρρωστη, αλλά παραμένει δημοκρατία. Οσοι έχουν παράπονα, να πάνε στη Βουλή και στους πολιτικούς να τα πούν".

-Απ΄όσα τραγούδια θα ερμηνεύσετε με τον Χρήστο Θηβαίο, ποιό θα διαλέγατε για να μας πείσετε ότι τελικά θα τα καταφέρουμε;

Αυτό του Θάνου Μικρούτσικου, σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ που λέει :
«Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει
Τα πιο όμορφα παιδιά, δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα
Τις πιο όμορφες μέρες μας, δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα…»