Breathwork: Η νέα τάση ευεξίας που βασίζεται στην αναπνοή

Τα τελευταία χρόνια η ευεξία έχει πάει σε νέες διαστάσεις. Από τον διαλογισμό και τη γιόγκα μέχρι το mindfulness και το sleep tourism, αναζητούμε συνεχώς τρόπους να ηρεμήσουμε το μυαλό και να φροντίσουμε το σώμα μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το breathwork έρχεται να μας θυμίσει κάτι που θεωρούμε τόσο δεδομένο, που καταλήγουμε να παραμελούμε εντελώς: Την αξία της ίδιας μας της αναπνοής.

Τι είναι το breathwork;

Με τον όρο breathwork περιγράφουμε ένα σύνολο από τεχνικές ελεγχόμενης και συνειδητής αναπνοής, οι οποίες συνδυάζουν ρυθμό, διάρκεια και παύσεις με σκοπό να βελτιώσουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Οι πρακτικές αυτές δεν περιορίζονται στην απλή αναπνοή που συμβαίνει αυτόματα, αλλά απαιτούν προσοχή και αφοσίωση. Οι ρίζες τους βρίσκονται σε παραδοσιακές μεθόδους της γιόγκα, όπως η pranayama, ενώ σε πιο σύγχρονο πλαίσιο συναντώνται σε ψυχοθεραπευτικές και εναλλακτικές προσεγγίσεις.

Τι λένε οι έρευνες

Σύμφωνα με το Harvard Medical School, η αργή και βαθιά αναπνοή μπορεί να ενεργοποιήσει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, δηλαδή το τμήμα εκείνο του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τη χαλάρωση. Αυτό οδηγεί σε μείωση του καρδιακού ρυθμού, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και συνολικά καλύτερη αίσθηση ηρεμίας. Ερευνητές του Χάρβαρντ μάλιστα επισημαίνουν ότι ακόμη και μερικά λεπτά καθημερινής εξάσκησης μπορούν να έχουν μετρήσιμα αποτελέσματα στη μείωση του άγχους.

Αντίστοιχα, η Mayo Clinic αναγνωρίζει την ελεγχόμενη αναπνοή ως μια απλή αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδο για τη διαχείριση του στρες. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί της, οι τεχνικές αναπνοής μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση κρίσεων πανικού, στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου, ακόμη και στη μείωση συμπτωμάτων που σχετίζονται με κατάθλιψη ή μετατραυματικό στρες.

Τα οφέλη της αναπνοής

Η επιστημονική έρευνα συναντά εδώ τις μαρτυρίες των ίδιων των ασκούμενων: H συνειδητή αναπνοή μειώνει τα επίπεδα του στρες και του άγχους, βελτιώνει τη συγκέντρωση και συμβάλλει στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος. Πολλοί αναφέρουν ότι τους βοηθά να κοιμούνται καλύτερα, να αντιμετωπίζουν την ψυχολογική πίεση της καθημερινότητας και να αποφορτίζονται από έντονα συναισθήματα. Άλλοι κάνουν λόγο για πιο άμεσα σωματικά οφέλη, όπως καλύτερη οξυγόνωση του οργανισμού, ισχυρότερους πνεύμονες και ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Πώς γίνεται στην πράξη

Οι τεχνικές του breathwork ποικίλλουν, αλλά όλες έχουν έναν κοινό παρονομαστή: Tη συγκέντρωση στην αναπνοή. Μία από τις πιο γνωστές μορφές είναι το λεγόμενο box breathing, όπου αναπνέεις σε κύκλους τεσσάρων δευτερολέπτων (εισπνοή - κράτημα - εκπνοή - κράτημα). Εξίσου δημοφιλής είναι η alternate nostril breathing, κατά την οποία αναπνέεις εναλλάξ από το δεξί και το αριστερό ρουθούνι, μια τεχνική που έρχεται από την ινδική παράδοση. Για όσους αναζητούν πιο έντονες εμπειρίες, υπάρχει το holotropic breathwork, που βασίζεται σε γρήγορη και ρυθμική αναπνοή, συνοδευόμενη συχνά από μουσική, και μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις βαθιάς χαλάρωσης ή ακόμη και έκστασης.

Μπορείς να ξεκινήσεις μόνος/η σου, χρησιμοποιώντας οδηγίες από βίντεο ή εφαρμογές, ωστόσο ολοένα και περισσότεροι ασκούμενοι προτιμούν τα ομαδικά sessions με καθοδήγηση ειδικών. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον υπάρχουν στούντιο ευεξίας που προσφέρουν αποκλειστικά breathwork sessions, ενώ retreats στην Ινδία, την Καλιφόρνια ή ακόμη και στην Ελλάδα εντάσσουν στο πρόγραμμά τους οργανωμένες πρακτικές αναπνοής.

Είναι ασφαλές;

Γενικά το breathwork θεωρείται ασφαλές για την πλειονότητα των ανθρώπων, ειδικά όταν γίνεται με καθοδήγηση. Ωστόσο, σε περιπτώσεις καρδιοπαθειών, σοβαρών αναπνευστικών προβλημάτων ή επιληψίας, οι ειδικοί συστήνουν προσοχή και ιατρική συμβουλή πριν την εξάσκηση.

Γιατί είναι τάση τώρα;

Το μετατραυματικό στρες που προσποιούμαστε ότι δεν βιώνουμε ως ανθρωπότητα μετά την πανδημία, η αβεβαιότητα της καθημερινότητας και η στροφή προς πρακτικές ψυχικής υγείας έχουν κάνει πολύ κόσμο να αναζητά τεχνικές χαλάρωσης που δεν απαιτούν εξοπλισμό, χώρο ή χρήμα. Η αναπνοή είναι το πιο προσιτό εργαλείο που έχουμε όλοι μας: Είναι δωρεάν, μπορείς να την εξασκήσεις παντού και μπορεί να φέρει αποτέλεσμα μέσα σε λίγα μόλις λεπτά.

Το breathwork, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια ακόμη μόδα στον χώρο του wellness. Είναι μια υπενθύμιση ότι η πιο βασική μας λειτουργία, η αναπνοή, μπορεί να γίνει το ισχυρότερο όπλο για να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να ηρεμήσουμε το μυαλό μας και να δώσουμε στο σώμα μας τον χώρο που χρειάζεται για να ισορροπήσει.