Προβιοτικά παντού: Μύθος ή Επιστήμη;

Τα τελευταία χρόνια ακούμε συνεχώς για τα προβιοτικά. Τα βρίσκουμε σε γιαούρτια, ροφήματα, κάψουλες, ακόμα και σε καλλυντικά. Η εικόνα που έχει δημιουργηθεί είναι ότι αποτελούν τη «μαγική λύση» για κάθε πρόβλημα υγείας.

Όμως, τι ισχύει πραγματικά;

Τι είναι τα προβιοτικά

Με απλά λόγια, προβιοτικά είναι ζωντανά μικρόβια που, όταν τα καταναλώνουμε σε σωστές ποσότητες, μπορούν να μας κάνουν καλό. Δεν εγκαθίστανται μόνιμα στο έντερό μας, αλλά καθώς περνούν, «συνεργάζονται» με τα κύτταρα του οργανισμού μας και επηρεάζουν θετικά το ανοσοποιητικό και την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας.

Τα προβιοτικά τα συναντάμε κυρίως σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση. Στην Ελλάδα, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παραδοσιακό γιαούρτι, το οποίο περιέχει ζωντανές καλλιέργειες βακτηρίων.

Εξίσου πλούσιο είναι το κεφίρ, ένα γαλακτοκομικό ρόφημα που κερδίζει ολοένα και περισσότερους φίλους. Άλλες πηγές είναι το ξινολάχανο, οι τουρσίδες λαχανικών, το κορεάτικο κιμτσί, το ιαπωνικό μίσο και η σόγια σε μορφή τέμπε. Στη σύγχρονη διατροφή, προβιοτικά βρίσκουμε και σε εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά ή ροφήματα, ενώ κυκλοφορούν και ως συμπληρώματα διατροφής σε κάψουλες ή σκόνες.

Πού βοηθούν πραγματικά

Η επιστήμη έχει δείξει ότι τα προβιοτικά μπορούν να φανούν χρήσιμα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, μειώνουν τη διάρκεια της διάρροιας που προκαλούν τα αντιβιοτικά.

Μπορούν επίσης να ανακουφίσουν κάποιους ανθρώπους με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι βοηθούν στη μείωση αλλεργιών στα παιδιά όταν χορηγούνται σε εγκύους ή βρέφη. Κάποια στελέχη φαίνεται να ενισχύουν την άμυνα σε ηλικιωμένους, ενώ έχουν μελετηθεί και για τις ουρολοιμώξεις στις γυναίκες.

Οι υπερβολές γύρω από τα προβιοτικά

Εδώ χρειάζεται προσοχή. Δεν ισχύει ότι «ένα προβιοτικό κάνει για όλα». Κάθε στέλεχος έχει διαφορετική δράση και δεν μπορούμε να γενικεύουμε. Επίσης, δεν σημαίνει ότι όσο περισσότερα μικρόβια παίρνουμε τόσο καλύτερα: η σωστή δόση εξαρτάται από το κάθε στέλεχος. Ακόμη, δεν είναι όλα τα τρόφιμα ζύμωσης προβιοτικά. Ένα γιαούρτι ή ένα ξινολάχανο μπορεί να περιέχει ζωντανά μικρόβια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν μελετηθεί και αποδεδειγμένα οφέλη.

Η ουσία

Τα προβιοτικά δεν είναι ούτε θαυματουργά, ούτε άχρηστα. Είναι ένα εργαλείο που η επιστήμη δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει σε συγκεκριμένες καταστάσεις, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια. Το πιο σημαντικό είναι να επιλέγουμε το σωστό προϊόν και να ξέρουμε γιατί το παίρνουμε.

Στην Ελλάδα, όπου παραδοσιακά καταναλώνουμε γιαούρτι και άλλα ζυμωμένα προϊόντα, ήδη παίρνουμε αρκετές «δόσεις» ζωντανών μικροοργανισμών μέσα από τη διατροφή μας. Για πιο στοχευμένη χρήση, καλό είναι να υπάρχει καθοδήγηση από γιατρό ή διατροφολόγο.

Πηγές: Probiotics: facts and myths,  Probiotics: Dispelling Myths