Αντιβίωση και ψάρι: Επιτρέπεται;

Σου έγραψε ο γιατρός αντιβίωση. Έχεις φτάσει στο τρίτο χάπι της σειράς, ο λαιμός έχει αρχίσει να ξεφουσκώνει, ο πυρετός κάνει πίσω – κι εκεί που πας να χαρείς την ανάκαμψή σου, σε πιάνει μια λιγούρα για φαγκρί στα κάρβουνα. «Μπορώ να φάω ψάρι όσο παίρνω αντιβίωση;» σκέφτεσαι. Η ερώτηση μοιάζει απλή, αλλά όπως συχνά συμβαίνει στη ζωή, η απάντηση δεν είναι μονολεκτική.

Ας το πάρουμε από την αρχή. Η λέξη "αντιβίωση" περιλαμβάνει μια τεράστια γκάμα φαρμάκων με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης και πιθανές αλληλεπιδράσεις με τροφές. Δεν είναι όλες οι αντιβιώσεις ίδιες, και δεν είναι όλα τα ψάρια ίδια.

Η θρεπτική βόμβα που λέγεται ψάρι

Το ψάρι – και δη τα λιπαρά είδη όπως ο σολομός, ο τόνος ή το σκουμπρί – αποτελεί μία από τις πιο πλούσιες πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτά τα πολύτιμα λιπαρά συνδέονται με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, κάτι που σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ευεργετικό όταν το σώμα σου παλεύει με μια λοίμωξη. Πέρα από αυτό, τα ψάρια είναι γεμάτα βιταμίνες D και Β12, σελήνιο και πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας. Όλα αυτά βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Όμως υπάρχει ένα "αλλά".

Όταν η αντιβίωση συναντάει το πιάτο σου

Ορισμένες αντιβιώσεις, όπως η δοξυκυκλίνη και η τετρακυκλίνη, δεν τα πηγαίνουν καλά με τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο. Το ασβέστιο μπορεί να δεσμεύσει το φάρμακο και να εμποδίσει την απορρόφησή του στο έντερο. Αυτό σημαίνει πως το φάρμακο καταλήγει να περνάει… άδοξα και αναποτελεσματικά μέσα από το πεπτικό σου σύστημα.

Τι σχέση έχει αυτό με το ψάρι; Αν έχεις σκοπό να φας ψάρια με πολλά κόκαλα, όπως η σαρδέλα ή το γαύρο (που καταναλώνονται συχνά ολόκληρα), ή ψάρια κονσέρβας όπως ο γαύρος σε λάδι, τότε ναι, μπορεί να πάρεις περισσότερο ασβέστιο απ’ όσο νομίζεις. Αλλά ακόμα κι αυτό, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι αρκετό για να επηρεάσει την αντιβίωση σου, εκτός αν τη συνοδεύσεις με γαλακτοκομικά ή συμπληρώματα ασβεστίου.

Σύμφωνα με έρευνα του Journal of Clinical Pharmacology, η αλληλεπίδραση ασβεστίου και τετρακυκλίνης μειώνει την απορρόφηση του φαρμάκου έως και 50%. Αν όμως αφήσεις χρονικό περιθώριο δύο ωρών ανάμεσα στη λήψη της αντιβίωσης και το φαγητό σου, το πρόβλημα μειώνεται δραστικά.

Η περίπτωση του σολομού και των λιπαρών

Ο σολομός και τα άλλα λιπαρά ψάρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος. Ορισμένα αντιβιοτικά όπως η ριφαμπικίνη ή η ερυθρομυκίνη ενδέχεται να απορροφώνται διαφορετικά όταν λαμβάνονται με πολύ λιπαρά γεύματα. Ορισμένες φορές αυτό είναι θετικό – η λιπαρή τροφή αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα. Άλλες φορές, όμως, η τροφή μπορεί να επιβραδύνει τη δράση του φαρμάκου. Για να είσαι σίγουρος, χρειάζεται να συμβουλευτείς τις οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή τον γιατρό σου.

Το ψάρι δεν είναι το πρόβλημα – εσύ είσαι

Ή μάλλον, ο τρόπος που το συνοδεύεις. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι τόσο το ψάρι, αλλά το ποτήρι κρασί ή ούζο που ίσως το συνοδεύει. Ο συνδυασμός αντιβίωσης και αλκοόλ μπορεί να είναι επικίνδυνος – όχι τόσο επειδή το αλκοόλ "απενεργοποιεί" την αντιβίωση, όπως συχνά ακούγεται, αλλά γιατί αυξάνει τον κίνδυνο παρενεργειών, όπως ναυτία, ζαλάδα ή ηπατική επιβάρυνση.

Ειδικά κάποιες αντιβιώσεις όπως η μετρονιδαζόλη ή η κεφτριαξόνη μπορεί να προκαλέσουν έντονη αντίδραση όταν συνδυαστούν με αλκοόλ – φαινόμενο γνωστό ως αντίδραση τύπου disulfiram, που περιλαμβάνει ταχυπαλμία, εμετό και γενική αίσθηση… χτυπημένου μπακαλιάρου.

Επομένως, τι κάνεις;

Αν λαχταράς ψάρι ενώ παίρνεις αντιβίωση, φά’ το. Αρκεί:

να αφήσεις τουλάχιστον 1-2 ώρες από τη λήψη του φαρμάκου,

να αποφύγεις γαλακτοκομικά προϊόντα κοντά στην αντιβίωση (ειδικά αν παίρνεις τετρακυκλίνες),

να πεις «όχι» στο ποτηράκι που θα κάνει το φαΐ να γλιστρήσει πιο εύκολα.

Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει σοβαρός λόγος να αποκλείσεις το ψάρι από το πιάτο σου όταν παίρνεις αντιβίωση. Αντιθέτως, τα θρεπτικά του στοιχεία μπορούν να βοηθήσουν την ανάρρωσή σου. Αρκεί να το φας με μέτρο, προσοχή και – κυρίως – χωρίς παρέα από ποτά.

Γιατί ναι, ψάρι και αντιβίωση επιτρέπεται. Ψάρι και ούζο με αντιβίωση, όμως, όχι.