Το τίμημα της προόδου

Η δικαίωση του διάσημου χολυγουντιανού ηθοποιού Κέβιν Σπέισυ για τις κατηγορίες σεξουαλικών επιθέσεων που αντιμετώπιζε αποτελεί μέρος ενός μεγάλου κεφαλαίου που σιγά σιγά ανοίγει για τα κινήματα όπως το #ΜeToo.

Η απαλλαγή του Σπέισυ ανακοινώθηκε στις 26 Ιουλίου, χρόνια μετά την παγκόσμια καταδίκη του ηθοποιού για εγκλήματα που τελικά δεν φάνηκε να ευσταθούν- τουλάχιστον όχι τόσο ώστε ο κατηγορούμενος να καταδικαστεί. Τι σημαίνει αυτό για τον διάσημο ηθοποιό; Όπως ανέφερε ο ίδιος στο δικαστήριο, οι κατηγορίες εναντίον του είχαν ως συνέπεια να σταματήσει εντελώς η επαγγελματική του δραστηριότητα, να χάσει πολλά χρήματα, να διαπομπευτεί δημόσια και να κοινοποιηθούν ανά την υφήλιο οι σεξουαλικές του προτιμήσεις.

Εδώ έχουμε την περίπτωση ενός ανθρώπου που υπέστη λίγο ή πολύ άδικα την αγριάδα μιας τάσης αναθεώρησης νομικών και κοινωνικών σταθμών, η οποία καλώς κάνει και υπάρχει, γιατί έχει έργο να επιτελέσει.

Δεν ήταν λίγες οι φωνές που έσπευσαν να στραφούν κατά του #Metoo και των επιδιώξεών του, δείχνοντας την περίπτωση Σπέισυ ως παράδειγμα προς αποφυγή. Εδώ όμως χρειάζεται ψυχραιμία- όπως ψυχραιμία χρειαζόταν και όταν πρωτοκυκλοφόρησαν οι πληροφορίες για τις πράξεις του ηθοποιού.

Σε κάθε περίπτωση, στις οργανωμένες κοινωνίες υπάρχουν οι θεσμοί, ώστε ακόμη και αν το θυμικό της κοινής γνώμης είναι ανταριασμένο, κάθε ένας και κάθε μία να μπορεί να έχει μια δίκαιη αντιμετώπιση. Άρα λοιπόν η ελεύθερη έκφραση του πλήθους επι ενός τέτοιου θέματος είναι κάτι που πρέπει να αγνοείται ως λάθος; Πρέπει όλοι να σωπαίνουμε περιμένοντας την δικαιοσύνη να ασχοληθεί; Ασφαλώς και όχι.

Η νομοθεσία, αλλά και η εφαρμογή της από τους κρατικούς λειτουργούς πρέπει να απηχεί σε μεγάλο βαθμό τόσο τις εξελίξεις σε επίπεδο κοινωνίας, νομικής επιστήμης αλλά και κοινής γνώμης. Οι νόμοι και οι περιπτώσεις στις οποίες αυτοί εφαρμόζονται αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου. Χρειάζονται ανανέωση, επικαιροποίηση και εμπλουτισμό. Οι φωνές όσων διαμαρτύρονται για πεπαλαιωμένο κανονιστικό πλαίσιο όσον αφορά τα σεξουαλικά εγκλήματα, ή για έωλη αντίληψη των λειτουργών γύρω από τα όρια του σεξουαλικού καταναγκασμού, συνδιαμορφώνουν αρχικά τον τρόπο της απονομής της δικαιοσύνης και στην πορεία ίσως και το ίδιο το νομικό πλαίσιο.

Το ίδιο συνέβη σε περιπτώσεις φιλελευθεροποίησης του οικογενειακού δικαίου ή των νέων διατάξεων για την προστασία των ζώων.

Τα πράγματα δεν αλλάζουν χωρίς να σπάσουν αυγά, ούτε όμως και θα πρέπει να σπάσουμε ό,τι αυγό βρούμε μπροστά μας πιστεύοντας ότι εκφράζουμε το δίκαιο. Οι αλλαγές μπορεί και πρέπει να είναι σταδιακές, γιατί, όπως λέει και το ακρογωνιαίο αξίωμα της νομικής επιστήμης, «καλύτερα να αθωωθούν εκατό ένοχοι, παρά να καταδικαστεί ένας αθώος».

Η πρόοδος χρειάζεται την άποψη του πλήθους, αλλά δεν επιτρέπεται να την καθορίσει μόνο αυτή.