Ψυχοθεραπεία: Τι είναι και τι προσφέρει
Τι περιλαμβάνει η ψυχοθεραπεία και πώς μπορεί να μας βοηθήσει; Σε ποια είδη χωρίζεται και πόσο διαδεδομένη είναι σήμερα; Απαντήσεις… ψυχικής υγείας.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
«Αν αλλάξεις τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, τα πράγματα που βλέπεις θα αλλάξουν...», είχε πει ο αμερικάνος συγγραφέας Wayne W. Dyer συνοψίζοντας σε πολύ γενικές γραμμές το νόημα της ψυχοθεραπείας, μιας αρκετά διαδεδομένης μεθόδου ψυχολογικής θεραπείας η οποία στοχεύει στην επίλυση προβλημάτων ψυχολογικής «υφής» μέσα από μια ποικιλία μεθόδων.
Πώς το καταφέρνει όμως αυτό και με ποιον τρόπο; Ποια τα οφέλη για το άτομο και ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι που χρησιμοποιούνται;
«Η ψυχοθεραπεία μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές. Έτσι, μια σε βάθος συζήτηση με έναν φίλο ή συγγενή μπορεί να λειτουργήσει ‘ψυχοθεραπευτικά’, τονώνοντας την αυτοεκτίμηση του ατόμου που ζητά βοήθεια ή ακόμα και δίνοντας λύση στο πρόβλημά του», αναφέρει η κ. Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, προσθέτοντας ότι σε άλλες περιπτώσεις «ψυχοθεραπεία» μπορεί να είναι ακόμα και οι ατελείωτες ώρες για… ψώνια στα μαγαζιά ή ένα χαλαρωτικό ταξίδι.
«Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το άτομο αντιμετωπίζει σε τόσο μεγάλο βαθμό δυσκολίες, ώστε η ανάληψη μιας δραστηριότητας ή η κουβέντα με ένα κοντινό πρόσωπο, παύουν να φέρνουν αποτέλεσμα. Τότε, η παρέμβαση από έναν ειδικά εκπαιδευμένο ψυχολόγο κρίνεται απαραίτητη. Μιλάμε για την «ψυχοθεραπεία» ως μια πιο σύνθετη διαδικασία η οποία πλέον πληροί κάποια κριτήρια», επισημαίνει η ίδια.
Στα κριτήρια αυτά συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων η διαπροσωπική σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων, εκ των οποίων ο ένας είναι ο θεραπευτής, η επιδίωξη από την πλευρά του θεραπευομένου για τη δημιουργία μιας θεραπευτικής σχέσης αναγνωρίζοντας πως η καθημερινότητά του έχει γίνει λιγότερο λειτουργική λόγω των όσων τον απασχολούν. Επίσης, η ύπαρξη μεθόδων παρέμβασης οι οποίες θα είναι ψυχολογικές και θα βασίζονται σε συγκεκριμένες τεχνικές και οι διαδικασίες που ακολουθούνται από τον θεραπευτή να βασίζονται σε μια εκφρασμένη θεωρία.
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, η ψυχοθεραπεία αποτελεί μια θεραπευτική παρέμβαση η οποία βοηθά τον ασθενή να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του και να ανακουφιστεί από διάφορα δυσάρεστα ψυχολογικά συμπτώματα, μέσα από μια διαδικασία θεραπευτικού διαλόγου και επικοινωνίας. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Παναγιωτουνάκου, «Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία επικεντρώνεται στην εκμάθηση από τον θεραπευόμενο περισσότερο εποικοδομητικών τρόπων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δυσχεραίνουν την καθημερινότητά του».
Τα πιο δημοφιλή είδη ψυχοθεραπείας
Στην ψυχοθεραπεία υπάρχουν διάφορα είδη προσέγγισης, οι λεγόμενες «σχολές». Οι πιο δημοφιλείς εξ’ αυτών είναι η Ψυχαναλυτική - Ψυχοδυναμική, η Γνωσιακή - Συμπεριφορική, η Συστημική, και η θεραπεία Gestalt. Επίσης, η ψυχοθεραπεία διακρίνεται σε είδη ανάλογα με το πόσα άτομα συμμετέχουν σε αυτήν (ατομική ψυχοθεραπεία, θεραπεία ζεύγους, οικογενειακή και ομαδική).
«Στην Ψυχαναλυτική – Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία, δίνουμε έμφαση στις πρότερες καταστάσεις και εμπειρίες που ατόμου που έπλασαν τον χαρακτήρα του, δηλαδή στο ‘πώς έφτασε στο εδώ’. Βασικό ρόλο διαδραματίζει η συνειδητοποίηση της κατανόησης του εαυτού, των αναγκών και των κινήτρων του ατόμου», λέει η κ. Παναγιωτουνάκου. Η συχνότητα των συνεδριών σε αυτό το είδος ψυχοθεραπείας είναι συνήθως δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, ενώ η διάρκεια της κάθε συνεδρίας είναι συνήθως 45 λεπτά.
Η Συστημική Ψυχοθεραπεία τώρα, αποτελεί μια εξέλιξη της Θεωρίας των Συστημάτων και περιλαμβάνει μια ολιστική και σχεσιακή αντίληψη του κόσμου, μέσα από την οποία ο ασθενής αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος του οποίου τα μέλη αλληλοεπηρεάζονται, με κυρίαρχο όλων την οικογένεια. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα και διαρκούν 45 λεπτά.
Η ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια μέθοδος Gestalt, βασίζεται στην αύξηση της επίγνωσης του ατόμου και στην αφύπνιση της ευθύνης για αυτό που ο ασθενής αισθάνεται, σκέφτεται και κάνει στο εδώ και τώρα. Αυτό που έχει σημασία για τη θεραπεία είναι το τωρινό βίωμα του ατόμου και όχι τα παιδικά βιώματα, όπως υποστήριζε ο Freud.
Τέλος, η Γνωσιακή ψυχοθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι τα αρνητικά αισθήματα του ατόμου (π.χ. άγχος, φόβος, θυμός) προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει τα όσα γίνονται γύρω του. «Ο τρόπος, δηλαδή, με τον οποίο το άτομο σκέφτεται καθορίζει τα όσα αισθάνεται και τελικά τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται», εξηγεί η κ. Παναγιωτουνάκου. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται 1 φορά την εβδομάδα και είναι διάρκειας 45’, ενώ θεωρείται βραχεία ψυχοθεραπεία.
Ποιο είδος θεωρείται πιο αποτελεσματικό; Σύμφωνα με την κ. Παναγιωτουνάκου δεν υπάρχει σαφής απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. «Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και χρειάζεται εξατομικευμένη παρέμβαση, επικεντρωμένη στις ανάγκες του. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι απευθυνόμαστε σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο, σε κάποια μορφή ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης, Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο με άδεια άσκησης του επαγγέλματος», αναφέρει σχετικά.
Σε γενικές γραμμές, η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει συμπληρωματικά στη θεραπευτική αγωγή κάποιου ψυχικά ασθενούς ή ατόμου που παρουσιάζει ψυχοπαθολογικά συμπτώματα ψυχικών διαταραχών (ψυχικές νόσοι όπως σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη, διαταραχή πανικού, διαταραχές διατροφής, στρες, κλπ), στη θεραπεία οποιουδήποτε νοσεί από ψυχολογικού τύπου επιπτώσεις στην υγεία (π.χ. ύστερα από διάγνωση καρκίνου, μετατραυματικού στρες από ατύχημα κλπ.), αλλά και γενικότερα για να προάγει την ψυχική υγεία ενός ψυχικά υγιούς ατόμου.
Ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα και κόστος
Το ταμπού της επίσκεψης σε κάποιον Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο στην Ελλάδα πάντως, σύμφωνα με την κ. Παναγιωτουνάκου συνεχίζει να υφίσταται. «Ακόμα διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός Ψυχολόγου ή Ψυχίατρου παρά μόνο όταν τα πράγματα φτάσουν σε οριακή κατάσταση», λέει σχετικά η ίδια και προσθέτει: «Βέβαια, η απόφαση να μοιραστεί κανείς πολύ προσωπικά δεδομένα και θέματα που τον απασχολούν, δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολη. Ωστόσο πιστεύω πως σταδιακά αυξάνει η ενημέρωση σχετικά με τα οφέλη της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Όποιος αποφασίζει να μπει σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία δε σημαίνει πως έχει περισσότερα προβλήματα από κάποιον που δεν το έχει αποφασίσει, αλλά πως δείχνει την ωριμότητα να βελτιώσει την ψυχοσωματική του ανάπτυξη».
Το κόστος των συνεδριών ποικίλει, μιας και έχει σημασία και η συνολική διάρκεια μέχρι την ολοκλήρωση μιας θεραπείας. Ενδεικτικά, το κόστος για μια συνεδρία ψυχοθεραπείας ξεκινά από 40€. «Παρόλο που είναι σεβαστό το οικονομικό κόστος που μπορεί να καταβάλει το άτομο, θεωρώ πως αυτό δε θα πρέπει να αποτελεί το πρωταρχικό κριτήριο επιλογής ψυχοθεραπευτή. Σημασία έχει ο θεραπευτής να διαθέτει άδεια άσκησης επαγγέλματος, να έχει πανεπιστημιακή κατάρτιση, να δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας με το θεραπευόμενο, να τον κάνει να νιώθει άνετα και ασφαλής», καταλήγει η κ. Παναγιωτουνάκου.
Δύο μαρτυρίες
Για να θεωρηθεί η διαδικασία της ψυχοθεραπείας πετυχημένη, θα πρέπει ύστερα από ένα χρονικό διάστημα να νιώσετε τα οφέλη. Το πόσο σύντομα θα γίνει αυτό, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά, κατά μέσο όρο σε τρεις μήνες με συνεπή από μέρους σας συμμετοχή, θα πρέπει να έχετε αντιληφθεί ότι κερδίζετε από την όλη διαδικασία και θα βλέπετε απτές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε τα πράγματα.
Η Παναγιώτα, 27 χρονών, κάνει ψυχοθεραπεία εδώ και τέσσερα χρόνια και όπως μας λέει, έχει δει σημαντικά σημάδια βελτίωσης.
«Είμαι τέσσερα χρόνια σχεδόν σε ψυχοθεραπεία. Πήρα την απόφαση να απευθυνθώ σε έναν ειδικό, καθώς δεν μπορούσα να αποφασίσω με τι θέλω να καταπιαστώ επαγγελματικά. Με αφορμή την επαγγελματική μου ''αναποφασιστικότητα'' διαπραγματεύτηκα βαθιά ζητήματα που δεν σταμάτησαν να ξεπηδούν. Οι σχέσεις μου με τους γονείς, η δυσκολία μου να ενηλικιωθώ, τα μοτίβα που επαναλάμβανα σε φιλικές κι ερωτικές σχέσεις.
Κλήθηκα λοιπόν να βουτήξω στο μαύρο του ασυνειδήτου και να ανακαλύψω αίτια και πληγές. Κατά τη διάρκεια αυτών των τεσσάρων ετών ξαφνιάστηκα, φοβήθηκα αλλά και ανακουφίστηκα. Έμαθα να βλέπω την πραγματικότητα, να ακούω τον εαυτό μου και σιγά σιγά να διεκδικώ. Δεσμεύτηκα απέναντι στην ψυχοθεραπεία και ''δούλεψα'' σκληρά. Έτσι, τα αποτελέσματά της άρχισαν γρήγορα να φωτίζουν τη ζωή μου».
O Ανδρέας, 26 χρονών, ξεκίνησε ψυχοθεραπεία πριν από εννέα μήνες περίπου.
"Υπήρξαν και ακόμα υπάρχουν μέρες που πνίγω το κεφάλι μου σε σκέψεις. Έπιανα τον εαυτό μου μετά από πολλές αποτυχίες σε διάφορους τομείς της ζωής μου, να μην ξέρει πως να διαχειριστεί διάφορες καταστάσεις υποχρεώσεων της καθημερινότητας με αποτέλεσμα να μην δείχνω την απαραίτητη ευθύνη και συγκέντρωση και με πανικό να προσπαθώ να λύσω προβλήματα την τελευταία συνήθως στιγμή. Ως φοιτητής ψυχολογίας πίστευα πως η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει από τη στιγμή που συνειδητοποίησα πως έχω κάποια προβλήματα και μέσα από την ψυχανάλυση θα κατάφερνα να τα εντοπίσω. Με αφορμή λοιπόν τις σπουδές μου πάνω σε αυτόν τον τομέα και το δρόμο που μελλοντικά σκέφτομαι να ακολουθήσω, μου είναι υποχρεωτικό να παρακολουθήσω κάποιες συνεδρίες ως θεραπευμένος και έτσι εδώ και περίπου ενεά μήνες συναντώ έναν ψυχολόγο υγείας που κατά κύριο λόγο χρησιμοποιεί τη συμπεριφοριστική μορφή θεραπείας.
Μετά από αυτό το διάστημα έχω καταλάβει το πόσο ψυχοφθόρα μπορεί να είναι μία τέτοια διαδικασία, αλλά ταυτόχρονα πόσο ωραίο συναίσθημα είναι να γνωρίζεις ουσιαστικά πτυχές του εαυτού σου που ίσως και να μην ήξερες ότι υπάρχουν. Μέσω λοιπόν αυτής της διαδικασίας έχω μάθει να βάζω τα σωστά ερωτήματα στον εαυτό μου, από το πιο απλό πρόβλημα ως το πιο σοβαρό. Βλέπω για ποιους λόγους άνθρωποι γύρω μου, όχι απλά πιστεύουν στις δυνατότητές μου αλλά πλέον με εμπιστεύονται και επαγγελματικά και όχι μόνο στις δουλειές που κάνω σε σχέση με την Ψυχολογία.
Οι σκέψεις μου προσπαθούν να μπαίνουν σε σειρά παρ’ όλο που αισθάνομαι ότι είμαι ακόμα στην αρχή ενός δύσκολου δρόμου κατανόησης και θεραπείας του εαυτού μου. Μέσα από την ψυχανάλυση ο θεραπευτής μου δίνει τη δυνατότητα να δίνω εγώ στον εαυτό μου τις περισσότερες φορές τις απαντήσεις στα προβλήματα μου, αλλά και να τα κατατάσσω ανάλογα με τη σοβαρότητα που έχουν, να βάζω προτεραιότητες. Σίγουρα ο κάθε άνθρωπος λειτουργεί με το δικό του τρόπο και χρειάζεται τον δικό του χρόνο για την επίλυση προβληματισμών του. Οι τεχνικές που μαθαίνει μέσα από αυτή τη διαδικασία βοηθάνε στην πιο ομαλή καθημερινότητα και μαζί με την υπομονή και εμπιστοσύνη στο πρόσωπο που έχεις απέναντι σου και πίστη στον εαυτό σου, η οποία με την πάροδο το χρόνου δυναμώνει, σε βάθος χρόνου πιστεύω ότι μπορούν να βοηθήσουν σε πολλούς τομείς της ζωής. Από τις σχέσεις σου με του ανθρώπους γύρω σου και την καθημερινή διάθεση μέχρι και σε προβλήματα υγείας".
«Αν αλλάξεις τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, τα πράγματα που βλέπεις θα αλλάξουν...», είχε πει ο αμερικάνος συγγραφέας Wayne W. Dyer συνοψίζοντας σε πολύ γενικές γραμμές το νόημα της ψυχοθεραπείας, μιας αρκετά διαδεδομένης μεθόδου ψυχολογικής θεραπείας η οποία στοχεύει στην επίλυση προβλημάτων ψυχολογικής «υφής» μέσα από μια ποικιλία μεθόδων.
Πώς το καταφέρνει όμως αυτό και με ποιον τρόπο; Ποια τα οφέλη για το άτομο και ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι που χρησιμοποιούνται;
«Η ψυχοθεραπεία μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές. Έτσι, μια σε βάθος συζήτηση με έναν φίλο ή συγγενή μπορεί να λειτουργήσει ‘ψυχοθεραπευτικά’, τονώνοντας την αυτοεκτίμηση του ατόμου που ζητά βοήθεια ή ακόμα και δίνοντας λύση στο πρόβλημά του», αναφέρει η κ. Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, προσθέτοντας ότι σε άλλες περιπτώσεις «ψυχοθεραπεία» μπορεί να είναι ακόμα και οι ατελείωτες ώρες για… ψώνια στα μαγαζιά ή ένα χαλαρωτικό ταξίδι.
«Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το άτομο αντιμετωπίζει σε τόσο μεγάλο βαθμό δυσκολίες, ώστε η ανάληψη μιας δραστηριότητας ή η κουβέντα με ένα κοντινό πρόσωπο, παύουν να φέρνουν αποτέλεσμα. Τότε, η παρέμβαση από έναν ειδικά εκπαιδευμένο ψυχολόγο κρίνεται απαραίτητη. Μιλάμε για την «ψυχοθεραπεία» ως μια πιο σύνθετη διαδικασία η οποία πλέον πληροί κάποια κριτήρια», επισημαίνει η ίδια.
Στα κριτήρια αυτά συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων η διαπροσωπική σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων, εκ των οποίων ο ένας είναι ο θεραπευτής, η επιδίωξη από την πλευρά του θεραπευομένου για τη δημιουργία μιας θεραπευτικής σχέσης αναγνωρίζοντας πως η καθημερινότητά του έχει γίνει λιγότερο λειτουργική λόγω των όσων τον απασχολούν. Επίσης, η ύπαρξη μεθόδων παρέμβασης οι οποίες θα είναι ψυχολογικές και θα βασίζονται σε συγκεκριμένες τεχνικές και οι διαδικασίες που ακολουθούνται από τον θεραπευτή να βασίζονται σε μια εκφρασμένη θεωρία. Σε γενικές γραμμές λοιπόν, η ψυχοθεραπεία αποτελεί μια θεραπευτική παρέμβαση η οποία βοηθά τον ασθενή να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του και να ανακουφιστεί από διάφορα δυσάρεστα ψυχολογικά συμπτώματα, μέσα από μια διαδικασία θεραπευτικού διαλόγου και επικοινωνίας. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Παναγιωτουνάκου, «Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία επικεντρώνεται στην εκμάθηση από τον θεραπευόμενο περισσότερο εποικοδομητικών τρόπων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δυσχεραίνουν την καθημερινότητά του».
Τα πιο δημοφιλή είδη ψυχοθεραπείας
Στην ψυχοθεραπεία υπάρχουν διάφορα είδη προσέγγισης, οι λεγόμενες «σχολές». Οι πιο δημοφιλείς εξ’ αυτών είναι η Ψυχαναλυτική - Ψυχοδυναμική, η Γνωσιακή - Συμπεριφορική, η Συστημική, και η θεραπεία Gestalt. Επίσης, η ψυχοθεραπεία διακρίνεται σε είδη ανάλογα με το πόσα άτομα συμμετέχουν σε αυτήν (ατομική ψυχοθεραπεία, θεραπεία ζεύγους, οικογενειακή και ομαδική).
«Στην Ψυχαναλυτική – Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία, δίνουμε έμφαση στις πρότερες καταστάσεις και εμπειρίες που ατόμου που έπλασαν τον χαρακτήρα του, δηλαδή στο ‘πώς έφτασε στο εδώ’. Βασικό ρόλο διαδραματίζει η συνειδητοποίηση της κατανόησης του εαυτού, των αναγκών και των κινήτρων του ατόμου», λέει η κ. Παναγιωτουνάκου. Η συχνότητα των συνεδριών σε αυτό το είδος ψυχοθεραπείας είναι συνήθως δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, ενώ η διάρκεια της κάθε συνεδρίας είναι συνήθως 45 λεπτά.
Η Συστημική Ψυχοθεραπεία τώρα, αποτελεί μια εξέλιξη της Θεωρίας των Συστημάτων και περιλαμβάνει μια ολιστική και σχεσιακή αντίληψη του κόσμου, μέσα από την οποία ο ασθενής αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος του οποίου τα μέλη αλληλοεπηρεάζονται, με κυρίαρχο όλων την οικογένεια. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα και διαρκούν 45 λεπτά.
Η ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια μέθοδος Gestalt, βασίζεται στην αύξηση της επίγνωσης του ατόμου και στην αφύπνιση της ευθύνης για αυτό που ο ασθενής αισθάνεται, σκέφτεται και κάνει στο εδώ και τώρα. Αυτό που έχει σημασία για τη θεραπεία είναι το τωρινό βίωμα του ατόμου και όχι τα παιδικά βιώματα, όπως υποστήριζε ο Freud.
Τέλος, η Γνωσιακή ψυχοθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι τα αρνητικά αισθήματα του ατόμου (π.χ. άγχος, φόβος, θυμός) προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει τα όσα γίνονται γύρω του. «Ο τρόπος, δηλαδή, με τον οποίο το άτομο σκέφτεται καθορίζει τα όσα αισθάνεται και τελικά τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται», εξηγεί η κ. Παναγιωτουνάκου. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται 1 φορά την εβδομάδα και είναι διάρκειας 45’, ενώ θεωρείται βραχεία ψυχοθεραπεία.
Ποιο είδος θεωρείται πιο αποτελεσματικό; Σύμφωνα με την κ. Παναγιωτουνάκου δεν υπάρχει σαφής απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. «Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και χρειάζεται εξατομικευμένη παρέμβαση, επικεντρωμένη στις ανάγκες του. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι απευθυνόμαστε σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο, σε κάποια μορφή ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης, Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο με άδεια άσκησης του επαγγέλματος», αναφέρει σχετικά.
Σε γενικές γραμμές, η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει συμπληρωματικά στη θεραπευτική αγωγή κάποιου ψυχικά ασθενούς ή ατόμου που παρουσιάζει ψυχοπαθολογικά συμπτώματα ψυχικών διαταραχών (ψυχικές νόσοι όπως σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη, διαταραχή πανικού, διαταραχές διατροφής, στρες, κλπ), στη θεραπεία οποιουδήποτε νοσεί από ψυχολογικού τύπου επιπτώσεις στην υγεία (π.χ. ύστερα από διάγνωση καρκίνου, μετατραυματικού στρες από ατύχημα κλπ.), αλλά και γενικότερα για να προάγει την ψυχική υγεία ενός ψυχικά υγιούς ατόμου.
Ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα και κόστος Το ταμπού της επίσκεψης σε κάποιον Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο στην Ελλάδα πάντως, σύμφωνα με την κ. Παναγιωτουνάκου συνεχίζει να υφίσταται. «Ακόμα διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός Ψυχολόγου ή Ψυχίατρου παρά μόνο όταν τα πράγματα φτάσουν σε οριακή κατάσταση», λέει σχετικά η ίδια και προσθέτει: «Βέβαια, η απόφαση να μοιραστεί κανείς πολύ προσωπικά δεδομένα και θέματα που τον απασχολούν, δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολη. Ωστόσο πιστεύω πως σταδιακά αυξάνει η ενημέρωση σχετικά με τα οφέλη της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Όποιος αποφασίζει να μπει σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία δε σημαίνει πως έχει περισσότερα προβλήματα από κάποιον που δεν το έχει αποφασίσει, αλλά πως δείχνει την ωριμότητα να βελτιώσει την ψυχοσωματική του ανάπτυξη».
Το κόστος των συνεδριών ποικίλει, μιας και έχει σημασία και η συνολική διάρκεια μέχρι την ολοκλήρωση μιας θεραπείας. Ενδεικτικά, το κόστος για μια συνεδρία ψυχοθεραπείας ξεκινά από 40€. «Παρόλο που είναι σεβαστό το οικονομικό κόστος που μπορεί να καταβάλει το άτομο, θεωρώ πως αυτό δε θα πρέπει να αποτελεί το πρωταρχικό κριτήριο επιλογής ψυχοθεραπευτή. Σημασία έχει ο θεραπευτής να διαθέτει άδεια άσκησης επαγγέλματος, να έχει πανεπιστημιακή κατάρτιση, να δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας με το θεραπευόμενο, να τον κάνει να νιώθει άνετα και ασφαλής», καταλήγει η κ. Παναγιωτουνάκου.
Δύο μαρτυρίες
Για να θεωρηθεί η διαδικασία της ψυχοθεραπείας πετυχημένη, θα πρέπει ύστερα από ένα χρονικό διάστημα να νιώσετε τα οφέλη. Το πόσο σύντομα θα γίνει αυτό, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά, κατά μέσο όρο σε τρεις μήνες με συνεπή από μέρους σας συμμετοχή, θα πρέπει να έχετε αντιληφθεί ότι κερδίζετε από την όλη διαδικασία και θα βλέπετε απτές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε τα πράγματα.
Η Παναγιώτα, 27 χρονών, κάνει ψυχοθεραπεία εδώ και τέσσερα χρόνια και όπως μας λέει, έχει δει σημαντικά σημάδια βελτίωσης.
«Είμαι τέσσερα χρόνια σχεδόν σε ψυχοθεραπεία. Πήρα την απόφαση να απευθυνθώ σε έναν ειδικό, καθώς δεν μπορούσα να αποφασίσω με τι θέλω να καταπιαστώ επαγγελματικά. Με αφορμή την επαγγελματική μου ''αναποφασιστικότητα'' διαπραγματεύτηκα βαθιά ζητήματα που δεν σταμάτησαν να ξεπηδούν. Οι σχέσεις μου με τους γονείς, η δυσκολία μου να ενηλικιωθώ, τα μοτίβα που επαναλάμβανα σε φιλικές κι ερωτικές σχέσεις.
Κλήθηκα λοιπόν να βουτήξω στο μαύρο του ασυνειδήτου και να ανακαλύψω αίτια και πληγές. Κατά τη διάρκεια αυτών των τεσσάρων ετών ξαφνιάστηκα, φοβήθηκα αλλά και ανακουφίστηκα. Έμαθα να βλέπω την πραγματικότητα, να ακούω τον εαυτό μου και σιγά σιγά να διεκδικώ. Δεσμεύτηκα απέναντι στην ψυχοθεραπεία και ''δούλεψα'' σκληρά. Έτσι, τα αποτελέσματά της άρχισαν γρήγορα να φωτίζουν τη ζωή μου».
O Ανδρέας, 26 χρονών, ξεκίνησε ψυχοθεραπεία πριν από εννέα μήνες περίπου.
"Υπήρξαν και ακόμα υπάρχουν μέρες που πνίγω το κεφάλι μου σε σκέψεις. Έπιανα τον εαυτό μου μετά από πολλές αποτυχίες σε διάφορους τομείς της ζωής μου, να μην ξέρει πως να διαχειριστεί διάφορες καταστάσεις υποχρεώσεων της καθημερινότητας με αποτέλεσμα να μην δείχνω την απαραίτητη ευθύνη και συγκέντρωση και με πανικό να προσπαθώ να λύσω προβλήματα την τελευταία συνήθως στιγμή. Ως φοιτητής ψυχολογίας πίστευα πως η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει από τη στιγμή που συνειδητοποίησα πως έχω κάποια προβλήματα και μέσα από την ψυχανάλυση θα κατάφερνα να τα εντοπίσω. Με αφορμή λοιπόν τις σπουδές μου πάνω σε αυτόν τον τομέα και το δρόμο που μελλοντικά σκέφτομαι να ακολουθήσω, μου είναι υποχρεωτικό να παρακολουθήσω κάποιες συνεδρίες ως θεραπευμένος και έτσι εδώ και περίπου ενεά μήνες συναντώ έναν ψυχολόγο υγείας που κατά κύριο λόγο χρησιμοποιεί τη συμπεριφοριστική μορφή θεραπείας.
Μετά από αυτό το διάστημα έχω καταλάβει το πόσο ψυχοφθόρα μπορεί να είναι μία τέτοια διαδικασία, αλλά ταυτόχρονα πόσο ωραίο συναίσθημα είναι να γνωρίζεις ουσιαστικά πτυχές του εαυτού σου που ίσως και να μην ήξερες ότι υπάρχουν. Μέσω λοιπόν αυτής της διαδικασίας έχω μάθει να βάζω τα σωστά ερωτήματα στον εαυτό μου, από το πιο απλό πρόβλημα ως το πιο σοβαρό. Βλέπω για ποιους λόγους άνθρωποι γύρω μου, όχι απλά πιστεύουν στις δυνατότητές μου αλλά πλέον με εμπιστεύονται και επαγγελματικά και όχι μόνο στις δουλειές που κάνω σε σχέση με την Ψυχολογία.
Οι σκέψεις μου προσπαθούν να μπαίνουν σε σειρά παρ’ όλο που αισθάνομαι ότι είμαι ακόμα στην αρχή ενός δύσκολου δρόμου κατανόησης και θεραπείας του εαυτού μου. Μέσα από την ψυχανάλυση ο θεραπευτής μου δίνει τη δυνατότητα να δίνω εγώ στον εαυτό μου τις περισσότερες φορές τις απαντήσεις στα προβλήματα μου, αλλά και να τα κατατάσσω ανάλογα με τη σοβαρότητα που έχουν, να βάζω προτεραιότητες. Σίγουρα ο κάθε άνθρωπος λειτουργεί με το δικό του τρόπο και χρειάζεται τον δικό του χρόνο για την επίλυση προβληματισμών του. Οι τεχνικές που μαθαίνει μέσα από αυτή τη διαδικασία βοηθάνε στην πιο ομαλή καθημερινότητα και μαζί με την υπομονή και εμπιστοσύνη στο πρόσωπο που έχεις απέναντι σου και πίστη στον εαυτό σου, η οποία με την πάροδο το χρόνου δυναμώνει, σε βάθος χρόνου πιστεύω ότι μπορούν να βοηθήσουν σε πολλούς τομείς της ζωής. Από τις σχέσεις σου με του ανθρώπους γύρω σου και την καθημερινή διάθεση μέχρι και σε προβλήματα υγείας".
