Στο χειρουργείο για… αδυνάτισμα

Το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται παγκοσμίως στις πρώτες θέσεις σε ποσοστά νοσογόνου παχυσαρκίας, δικαιολογεί σε μεγάλο βαθμό τα στατιστικά που λένε πως όλο και περισσότεροι Έλληνες καταφεύγουν στο χειρουργείο προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα σοβαρά προβλήματα βάρους.

Η βαριατρική χειρουργική, όμως, δεν είναι απλή υπόθεση, παρά την ευρύτατη διαφήμισή της: Για να είναι επιτυχημένη απαιτείται η συνεργασία έμπειρων και ειδικά εκπαιδευμένων χειρουργών, με μία ομάδα ιατρών και επιστημόνων, όπως αναισθησιολόγοι, παθολόγοι, ενδοκρινολόγοι, ψυχολόγοι και διαιτολόγοι. Και βέβαια, δεν αφορά όλους τους παχύσαρκους. Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ο παχύσαρκος ασθενής, αυτός δηλαδή που έχει Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο από 35- 40, θα πρέπει πρώτα να ξεκινήσει την προσπάθεια απώλειας βάρους από συντηρητικά μέτρα και μόνο εφόσον αυτά αποτύχουν να στραφεί στην κατάλληλη βαριατρική επέμβαση.

Από την άλλη, τα συντηρητικά μέτρα, όπως τα φάρμακα και οι διάφορες δίαιτες, έχουν πολύ υψηλό ποσοστό υποτροπών, κάτι που τελικά επηρεάζει πολύ και την ψυχολογία του ασθενούς που απογοητεύεται και έτσι αναζητά λύση σε πιο δραστικές μεθόδους.

Πράγματι, αν σκεφτεί κανείς πως με την βαριατρική χειρουργική το άτομο μπορεί να χάσει από 50-75% του επιπλέον βάρους του, κατά την διάρκεια του πρώτου χρόνου, και το υπόλοιπο στη συνέχεια, και έτσι να βελτιωθεί η υγεία του, πρόκειται για την πιο ελπιδοφόρα επιλογή. Παράλληλα, μία τέτοια επέμβαση βελτιώνει σημαντικά -έως και εντελώς- τον έλεγχο του διαβήτη, ενώ απαλλάσσει από υπέρταση και βελτιώνει την υπερχοληστεριναιμία και την άπνοια ύπνου.

Μορφές χειρουργικής αντιμετώπισης παχυσαρκίας

Οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
1. Περιοριστικές: Όπως ο λαπαροσκοπικός ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος και η κάθετη γαστρεκτομή-sleeve. Αυτές μειώνουν τον όγκο του στομάχου.

Τελευταία συζητιέται ιδιαίτερα η τεχνική της κάθετης γαστρεκτομής, κατά την οποία κόβεται μεγάλο μέρος του στομάχου, ελαττώνοντας έτσι την τροφή που μπορεί να χωρέσει. Η τεχνική αυτή ενδείκνυται σε άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 50 ή 60, σε ασθενείς με απαγορευτικά συνοδά νοσήματα ή προχωρημένη ηλικία (άνω των 60) και σε ασθενείς με ιστορικό προηγούμενων επεμβάσεων.

Ο λόγος που κερδίζει έδαφος το sleeve είναι επειδή προκαλεί φυσιολογικό αίσθημα κορεσμού, χωρίς αποφρακτικά φαινόμενα και εμετούς. Επιπλέον, δεν απαιτεί ειδικούς διατροφικούς κανόνες και δεν προκαλεί δυσαπορρόφηση βιταμινών και σιδήρου.

Περίπου 6 με 12 μήνες μετά την sleeve μπορεί να ακολουθήσει η τεχνική της γαστρικής παράκαμψης, κατά την οποία το άτομο καταλήγει να χρησιμοποιεί ένα μικρό μόνο τμήμα του στομάχου του, το οποίο ενώνεται με το έντερο.

Δημοφιλής, ωστόσο, είναι και η τοποθέτηση ρυθμιζόμενου δακτύλιου, καθώς παρουσιάζει ικανοποιητικά αποτελέσματα –ποσοστό ασθενών από 47,45% έως 83,1% παρουσιάζει απώλεια περιττού βάρους ως και 10 έτη μετά την επέμβαση. Τα δε ποσοστά επιπλοκών είναι από μηδαμινά έως μικρά, πάντως θα πρέπει να διευκρινιστούν από τον γιατρό πριν την επέμβαση.

2. Δυσαπορροφητικές: Όπως η χολοπαγκρεατική εκτροπή κατά Scopinaro, οι οποίες μειώνουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από την τροφή. Στην πραγματικότητα, βέβαια, όλες οι δυσαπορροφητικές επεμβάσεις έχουν και περιοριστικό σκέλος.

3. Συνδυαστικές: Επεμβάσεις, όπως η Roux en Y γαστρική παράκαμψη.
Τέτοιου τύπου επεμβάσεις έχουν ως αποτέλεσμα μια πιο μόνιμη απώλεια βάρους από το γαστρικό δακτύλιο, όμως παρουσιάζουν βραχυπρόθεσμες επιπλοκές, όπως τριχόπτωση, νεφρολιθίαση, ναυτία, εμέτους, χολολιθίαση, εσωτερικές κήλες, απόφραξη εντέρου και περιφερική νευροπάθεια, αλλά και μακροπρόθεσμες επιπλοκές όπως επαναπρόσληψη βάρους, αναιμία, ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

Τι άλλο πρέπει να ξέρετε:
Όλες οι παραπάνω επεμβάσεις γίνονται λαπαροσκοπικά, με την χρήση ειδικών εργαλείων και μίας κάμερας με ψυχρό φωτισμό, τα οποία εισέρχονται στις κοιλότητες του σώματος με 4-5 τομές ενός εκατοστού.

Οι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο μία με δύο ημέρες στην περίπτωση του δακτυλίου και τρεις με πέντε ημέρες στην γαστρεκτομή ή την γαστρική παράκαμψη.

Μετά την επέμβαση οι ασθενείς πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένη δίαιτα υγρών και άλιπων τροφών για 2-3 εβδομάδες, έπειτα τροφών σε μορφή πουρέ για έναν περίπου μήνα και σταδιακά, σε συνεργασία με διαιτολόγο, θα μπορούν να αρχίσουν να τρώνε κανονικά. Ωστόσο, θα πρέπει να μην παρεκτρέπουν την δίαιτά τους, καθώς θα οδηγήσουν την όλη επέμβαση σε αποτυχία.

Το κόστος των επεμβάσεων δικαιολογείται, ύστερα από έγκριση, από τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία.

Για ποιους αντενδεικνύονται οι βαριατρικές επεμβάσεις:
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι βαριατρικές επεμβάσεις αντενδείκνυνται σε ασθενείς με βαριά ψυχική νόσο, σε όσους κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, σε απείθαρχους στα διαιτητικά προγράμματα, σε ασθενείς ηλικίας <18 ετών (αν και αυτό αμφισβητείται διαρκώς στα τελευταία συνέδρια) και στις εγκύους γυναίκες. Ακόμη ασθενείς με βαριά αναπνευστική ή άλλη συστηματική νόσο μπορεί να αποκλειστούν από το χειρουργείο.
Τα ποσοστά θνητότητας από μία βαριατρική χειρουργική επέμβαση ελαττώνονται χρόνο με τον χρόνο, αγγίζοντας σήμερα μόλις το 0,09%.

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια