10 ιατρικά βήματα που μας πάνε… μπροστά

Κατά τις 365 ημέρες που προηγήθηκαν του 2011, οι τραπεζίτες χλόμιαζαν, οι πολιτικοί ίδρωναν, οι άνεργοι πολλαπλασιάζονταν και οι περισσότεροι εξ ημών «μούδιαζαν» απλά παρακολουθώντας. Στα ιατρικά εργαστήρια, όμως, κάποιοι συνέχισαν να εργάζονται με αμείωτο ρυθμό. Η επιστήμη δεν σταμάτησε να μας δίνει χαμόγελα ελπίδας, και χάρη στα κορυφαία ιατρικά βήματα της χρονιάς που πέρασε, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, ότι ακόμη και σε δύσκολους καιρούς, η ανθρωπότητα προχωράει. Δείτε προς τα πού, ακολουθώντας τα δέκα ιατρικά «χνάρια», όπως τα αποτύπωσε το περιοδικό Time για το 2010.

«Όπλο» ενάντια στον HIV
Μπορεί το AIDS να προληφθεί με ένα απλό χάπι; Πολύ πιθανόν, απάντησε η επιστήμη, καθώς ανακάλυψε πως ένας φαρμακευτικός συνδυασμός αντιρετροϊκών ουσιών που χορηγείται σε όσους πάσχουν από το σύνδρομο, μπορεί να ωφελήσει και τους υγιείς ανθρώπους, προλαμβάνοντας την ασθένεια.

Σε μελέτη που έγινε σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την ασθένεια (ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες), αποδείχθηκε πως το χάπι μείωσε τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού του HIV κατά 73%. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως τα ευρήματά τους μπορούν να εφαρμοστούν και στον γενικό πληθυσμό. Μένει να δούμε αν όντως το περίφημο χάπι «Truvada» μπορεί να δαμάσει την μάστιγα των προηγούμενων δεκαετιών. Περισσότερα μπορείτε να δείτε στην σχετική είδηση του in2life. 

Συνθετικά κύτταρα
Πολλά χρόνια μετά την δημιουργία ζωής από τον Dr. Frankenstein, η επιστημονική φαντασία έγινε… επιστημονική πραγματικότητα, στο εργαστήριο του Dr. Venter. Ο Αμερικανός βιολόγος, που συνέβαλε στην χαρτογράφηση του DNA, επιδόθηκε τον τελευταίο χρόνο σε προσπάθειες για δημιουργία ζωής. Ακολουθώντας την επίπονη διαδικασία της συναρμολόγησης των χημικών στοιχείων που συνθέτουν το γενετικό υλικό, ο Venter συνέθεσε το γονίδιο ενός βακτηρίου, το οποίο προσαρμόστηκε σε ζωντανό κύτταρο και μπόρεσε να αναπαραχθεί. Με απλά λόγια, ο επιστήμονας κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα τεχνητό κύτταρο, εξέλιξη που υπόσχεται νέες βιολογικές πηγές ενέργειας και επανάσταση σε εμβόλια και ερευνητικές δυνατότητες.

Πρόγνωση για την νόσο του Αλτσχάιμερ
Μέχρι τώρα, δεν υπήρχε τρόπος να προβλεφθεί η νόσος του Αλτσχάιμερ, παρά μόνο με αυτοψία, η οποία δείχνει αν υπάρχουν ήδη ίχνη της ασθένειας στον εγκέφαλο. Πλέον, η ιατρική πρόσθεσε στα εφόδιά της μία απλή εξέταση αίματος, η οποία αναλύει περισσότερες από 25 πρωτεΐνες, με 80% πιθανότητες για έγκαιρη πρόγνωση της ασθένειας. Έτσι, οι διανοητικές παθήσεις μπορούν να προληφθούν σε πρώιμα στάδια, πριν καν εμφανιστούν τα πρώτα σοβαρά συμπτώματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορούν να εκμεταλλευθούν διάφορες επιστημονικές πρακτικές, ώστε να κρατούν το μυαλό τους σε εγρήγορση και να μειώσουν την ραγδαία επιδείνωση που προκαλεί το Αλτσχάιμερ.

Μπότοξ εναντίον πονοκεφάλου
Χιλιάδες γυναίκες έχουν πλέον την καλύτερη δικαιολογία για μία «ανανεωτική» επίσκεψη στον πλαστικό τους. Μέσα στο 2010, όταν αρκετές γυναίκες που γνώρισαν τις αρετές του μπότοξ, ανέφεραν στους γιατρούς τους πως μαζί με τις ρυτίδες εξαφανίστηκαν και οι ημικρανίες τους, η επιστήμη ανέλαβε να ψάξει περισσότερο το ζήτημα. Περισσότερες από 1.000 περιπτώσεις ανθρώπων που υποβλήθηκαν σε μπότοξ και απαλλάχθηκαν από τους καθημερινούς πονοκεφάλους τους, έπεισαν την Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ να εγκρίνει την μέθοδο για χρήση εναντίον των ημικρανιών. Λέτε η εποχή που θα κάνουμε πλαστικές επεμβάσεις με τις ευλογίες του ασφαλιστικού μας ταμείου να μην είναι πολύ μακριά;

Φιλί της ζωής… χωρίς φιλί
Κι όμως, μετά από τόσες δεκαετίες ύπαρξής της, η μέθοδος CRP, η τεχνητή αναπνοή δηλαδή, που περιλαμβάνει πιέσεις στο στήθος και παράλληλη επαναφορά των αισθήσεων με το λεγόμενο «φιλί της ζωής» αναπροσαρμόζεται. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία, σύμφωνα με τα ευρήματα των επιστημόνων, άλλαξε τους κανόνες της μεθόδου, αφαιρώντας το φιλί.

Οι μελέτες έδειξαν πως όσοι λαμβάνουν μόνο πιέσεις στο στήθος έχουν τις ίδιες πιθανότητες επαναφοράς με αυτούς που λαμβάνουν και το φιλί της ζωής. Έτσι, ο νέος κανονισμός κάνει λόγο για 30 πιέσεις και, εφόσον δεν έχει επιτευχθεί η ανάνηψη, τότε κρίνεται αναγκαία η στόμα με στόμα προσπάθεια επαναφοράς των αισθήσεων.

Υπό περιορισμό το φάρμακο κατά του διαβήτη
Με απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, το φάρμακο Avandia κατά του διαβήτη –και όσα περιέχουν την ίδια ουσία, όπως τα Avandamet και Avaglim- αποσύρθηκαν από την ευρωπαϊκή αγορά. Το ίδιο συνέβη και στην Αμερική, όπου οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως το συγκεκριμένο φάρμακο αυξάνει τις πιθανότητες εμφράγματος. Απ’ ό,τι φαίνεται, μέχρι τώρα όσοι έπασχαν από διαβήτη τύπου ΙΙ, γλίτωναν από αυτόν και κινδύνευαν από καρδιακό επεισόδιο. Τα καλά νέα είναι πως απαλλαχθήκαμε από τα ύποπτα φάρμακα, ενώ υπάρχουν εναλλακτικές φαρμακευτικές επιλογές, που έχουν ευεργετικά αποτελέσματα κατά του διαβήτη, χωρίς να προκαλούν επιπλέον κινδύνους.

Πρόβλεψη καρδιακού επεισοδίου με μια απλή εξέταση αίματος
Τα περισσότερα εμφράγματα ξεκινούν από φραγμένες αρτηρίες. Δηλαδή, από το αίμα μας. Πού καλύτερα, λοιπόν, θα μπορούσαν να κοιτάξουν οι επιστήμονες, παρά στο αίμα; Έτσι, η παλιά μέθοδος της στεφανιογραφίας, κατά την οποία ένας λεπτός βραχίονας προωθείται από μία αρτηρία του ποδιού προς την καρδιά για να διαπιστώσει αν είναι φραγμένη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επισκιαστεί από μια απλή εξέταση αίματος, που θα εστιάζει σε τουλάχιστον 23 γονίδια, τα οποία οι επιστήμονες συνέδεσαν με την δημιουργία «εμποδίων» στην κυκλοφορία του αίματος. Η πρόβλεψη των πιθανοτήτων για καρδιακό επεισόδιο στον κάθε άνθρωπο θα είναι με αυτόν τον τρόπο πολύ απλή υπόθεση και οι ασθενείς θα μπορούν εγκαίρως να αλλάξουν την διατροφή τους και τον τρόπο ζωής τους για να προλάβουν τα χειρότερα.

Πρόγνωση επιτυχούς εξωσωματικής γονιμοποίησης
Πολλά ζευγάρια που επιθυμούν διακαώς να αποκτήσουν παιδιά αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες, έχουν δοκιμάσει την μέθοδο IVF, αυτή δηλαδή της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ακόμη κι έτσι, όμως, οι πιθανότητες σύλληψης δεν ξεπερνούν το 30%. Οι ερευνητές, όμως, του Stanford University δεν σταμάτησαν εκεί: ανακάλυψαν μια μέθοδο, που βοηθά στον εντοπισμό του πιο «δυνατού» εμβρύου, το οποίο θα οδηγεί με περισσότερες πιθανότητες σε εγκυμοσύνη και επιτυχή τοκετό. Καταγράφοντας κάθε στάδιο εξέλιξης του εμβρύου από την στιγμή της γονιμοποίησης, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως η χρονική διάρκεια που χρειάζεται ένα γονιμοποιημένο ωάριο για να διπλασιαστεί καθορίζει και τις πιθανότητες εξέλιξης σε ένα υγιές βρέφος.

Τα καλά IVF νέα συνεχίζονται
Διπλά τα χαρμόσυνα νέα για τα άτεκνα ζευγάρια από το μέτωπο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς, οι επιστήμονες προχώρησαν στην δημιουργία της πρώτης τεχνητής ωοθήκης. Ερευνητές του Brown University των ΗΠΑ έβαλαν σε σειρά τρία βασικά κύτταρα ωοθήκης, «χτίζοντας» την δομή της αντίστοιχης γυναικείας. Το πείραμα πέτυχε, και η τεχνητή ωοθήκη κατάφερε να «φιλοξενήσει» ωάρια, βοηθώντας τα να ωριμάσουν.

Στην περίπτωση της εξωσωματικής γονιμοποίησης, τα πιο ώριμα ωάρια έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχούς γονιμοποίησης. Επομένως, μια τέτοια εξέλιξη πολλαπλασιάζει τα ποσοστά επιτυχίας και δίνει ελπίδα σε πολλές γυναίκες με ασθένειες στις ωοθήκες τους.

Η επανάσταση των βλαστικών κυττάρων
Παρότι η προοπτική θεραπειών με βάση βλαστοκύτταρα παραμένει μακρινό όνειρο, η επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα για να μεταφέρει τις ανακαλύψεις της από το εργαστήριο στα νοσοκομεία. Δουλεύοντας πάνω σε μία «επαναστατική» μορφή βλαστικών κυττάρων, γνωστών ως iPS, οι ερευνητές κατόρθωσαν να παρακάμψουν την ανάγκη απόσπασής τους από έμβρυα. Πλέον, αυτά τα βλαστικά κύτταρα προέρχονται από ιστό δέρματος, και με τα βήματα που έκαναν οι επιστήμονες το 2010, δεν χρειάζεται να τα εκθέσουν σε επικίνδυνους καρκινικούς ιούς, όπως συνηθιζόταν μέχρι τώρα για να φθάσουν στην κατάλληλη μορφή. Η νέα μέθοδος δημιουργίας των βλαστικών κυττάρων είναι πολύ πιο ασφαλής και ταχύτερη από την παλιά και 100 φορές πιο αποτελεσματική. Η υπόσχεση είναι κάποτε τα βλαστικά κύτταρα να χρησιμοποιούνται προς αντικατάσταση των κατεστραμμένων από ασθένειες κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Ευχόμαστε οι προσπάθειες των επιστημόνων να… βλαστήσουν σύντομα.

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας