Υπό αμφισβήτηση η απαισιοδοξία των γιατρών

Σημαντικός αριθμός μελετών έχει δείξει ότι οι γιατροί και τα μέλη μιας οικογένειας έχουν συχνά διαφορετική άποψη σχετικά με τις πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Αυτό εγείρει το ερώτημα κατά πόσο οι γιατροί μεταφέρουν επιτυχώς τις προγνώσεις τους για το πώς πρόκειται να εξελιχθεί η υγεία ενός ασθενούς.

Πολλοί ειδικοί συστήνουν τώρα ότι οι γιατροί θα πρέπει να προσπαθούν να δίνουν συγκεκριμένους αριθμητικούς υπολογισμούς για τις πιθανότητες επιβίωσης ενός ασθενούς, αντί για «ποιοτικές» πληροφορίες, όπως το να λένε στις οικογένειες ότι «είναι απίθανο» να τα καταφέρει ο αγαπημένος τους.

Ως προς τη νέα αυτή μελέτη, οι ερευνητές κοίταξαν κατά πόσο διαφέρει η ποσοτική από την ποιοτική προσέγγιση στην επίδραση που έχει επί των απόψεων των οικογενειών. Αυτό το πέτυχαν με την βοήθεια 169 μελών από οικογένειες ασθενών, οι οποίοι βρίσκονταν σε εντατικές μονάδες θεραπείας. Ζήτησαν, λοιπόν, από τις οικογένειες να δουν βίντεο τα οποία παρουσίαζαν έναν γιατρό να συζητά για την κρισιμότητα της υγείας ενός ασθενούς με την οικογένειά του.

Οι μισοί από τους συγγενείς παρακολούθησαν ένα υποθετικό σενάριο κατά το οποίο ο γιατρός ενημέρωνε την οικογένεια ότι ο συγγενής τους ήταν «πολύ απίθανο» να επιβιώσει και «πολύ πιθανό» να πεθάνει. Ο γιατρός είπε επίσης ότι αν τελικά ζούσε, ο ασθενής θα έπρεπε να παραμείνει σε μηχανική υποστήριξη με οξυγόνο για να αναπνέει. Οι άλλοι μισοί συγγενείς παρακολούθησαν βίντεο με το ίδιο σενάριο, με την διαφορά ότι ο γιατρός έλεγε πως ο ασθενής είχε 10% πιθανότητες να επιβιώσει και 90% πιθανότητες να πεθάνει.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι ερευνητές βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες κατέληξαν σε περισσότερο θετικές προβλέψεις για την υποθετική κατάσταση του ασθενούς, από αυτές που ο γιατρός είχε δώσει στο βίντεο. Όταν τους ζητήθηκε να δώσουν τις δικές τους προβλέψεις σχετικά με τις πιθανότητες του ασθενούς να επιβιώσει, οι συμμετέχοντες που είδαν το βίντεο με τον γιατρό να λέει «πολύ απίθανο» έδωσαν, κατά μέσο όρο, 26% πιθανότητες, ενώ οι ασθενείς που είδαν τον γιατρό να δίνει 10% πιθανότητες επιβίωσης, έδωσαν στον ασθενή 22% πιθανότητες.

«Η βασική διαπίστωση σχετικά με τη μελέτη αυτή είναι ότι πολλές οικογένειες δεν δέχονται πραγματικά τις προβλέψεις του γιατρού», είπε ο Dr. Douglas B. White, του University of Pittsburgh Medical Center στην Pennsylvania, ο οποίος υπήρξε επικεφαλής της μελέτης. Τα ευρήματα, τα οποία αναφέρθηκαν στο περιοδικό American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, έδειξαν επίσης ότι η επιτυχημένη επικοινωνία με την οικογένεια δεν είναι μόνο θέμα αριθμητικών προβλέψεων. Ο συνολικός τρόπος με τον οποίον επικοινωνούν οι γιατροί με τις οικογένειες είναι σημαντικός.

Ο White, συγκεκριμένα, συνέστησε στους γιατρούς να μην αποκρύπτουν πολλές πληροφορίες από τις οικογένειες, έτσι ώστε να μην μπορούν οι συγγενείς να φτιάχνουν μόνοι τους λανθάνοντα υποθετικά σενάρια. Θα μπορούσαν επίσης οι γιατροί να διευκρινίζουν στις οικογένειες την κατάσταση, ρωτώντας τους συγγενείς κατά πόσο έχουν καταλάβει ακριβώς την σοβαρότητά της.

Η εμπιστοσύνη είναι ένα επίσης σημαντικό θέμα, σύμφωνα με την μελέτη. Καθώς οι γιατροί που βρίσκονται στα νοσοκομεία δεν είναι πάντα οικεία πρόσωπα της οικογένειας, είναι δύσκολο, ως εντελώς ξένοι και άγνωστοι, να γίνουν πιστευτοί. Στο παραπάνω «πείραμα», οι συμμετέχοντες που είχαν αναφέρει ότι δεν εμπιστεύονταν ιδιαίτερα τους γιατρούς, ήταν εκείνοι που διαφώνησαν περισσότερο με τις προβλέψεις του γιατρού στο βίντεο.

Ο White, ωστόσο, είπε ότι παραμένει ασαφές το πώς ακριβώς θα μπορούσαν οι νοσοκομειακοί γιατροί να κατοχυρώσουν ένα επίπεδο εμπιστοσύνης ανάμεσα σε αυτούς και τις οικογένειες των ασθενών, μέσα σε σύντομα και συναισθηματικά φορτισμένα χρονικά διαστήματα.

Η έρευνα, επίσης, έδειξε ότι οι οικογένειες λαμβάνουν υπ’όψιν τους παράγοντες διαφορετικούς από την κρίση του γιατρού, όταν εκφράζουν την άποψή τους για τις πιθανότητες επιβίωσης του αγαπημένου τους. Αναφέρουν, για παράδειγμα, το ψυχικό σθένος του ασθενούς και την θέλησή του για ζωή, το ιστορικό του με ασθένειες που έχει ξεπεράσει και την δική τους πίστη στα προαισθήματά τους ή στην αισιοδοξία.

Μήπως, όμως, και οι συγγενείς έχουν δίκιο; «Η ικανότητα των γιατρών να κάνουν προγνώσεις είναι αρκετά καλή όσον αφορά την γενική πορεία ενός ασθενούς. Καθώς, όμως, στην ιατρική υπάρχει έμφυτη αβεβαιότητα, οι γιατροί δε μπορούν να προβλέψουν με απόλυτη σιγουριά αν οποιοσδήποτε ασθενής θα ζήσει ή θα πεθάνει. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να εξηγούν και στους συγγενείς του ασθενούς», κατέληξε ο White.

E.M.
Πηγή: Reuters.com