Check up: Όσα (δεν) μας δείχνουν τα αποτελέσματα

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Για μερικούς αγγαρεία, για άλλους απαραίτητο, το ετήσιο check up είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ελέγξουμε την κατάσταση της υγείας μας και να προλάβουμε τα... χειρότερα. Στην πιο συνηθισμένη του μορφή περιλαμβάνει γενική αιματολογική εξέταση και γενική εξέταση ούρων και αναλόγως με το που θα τις κάνετε, το φύλο και τον λόγο για τον οποίον το κάνετε (δείτε εδώ το σχετικό άρθρο με τις κλινικές), μπορεί να περιλαμβάνει και επιπλέον στοιχεία (δείκτες προστάτη, τεστ παπ κτλ.). Σε μια προσπάθεια να «διαλευκάνουμε» την σημασία των αρνητικών τιμών του αιματολογικού check up, ζητήσαμε από την παθολόγο κ. Ελένη Αλεξάκη- Τσιχριτζή να μας αναφέρει τα πιθανά παθολογικά ή ορμονικά αίτια που μπορούν να προκαλέσουν αυτές τις τιμές.

Γενική αίματος

Περιλαμβάνει:
ΑΙΜΑΤΟΚΡΙΤΗΣ-Ht (φυσιολογικές τιμές για τους άνδρες 40-54% και για τις γυναίκες 36-48%)
ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ –Hb [φυσιολογικές τιμές για τους άνδρες 13,5 - 17,5 g/dL (g%) και για τις γυναίκες 11,5 - 15,5 g/dL (g%)]
ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ-RBC (άνδρες: 4,4 - 6 εκατομμύρια/mm3, γυναίκες: 3,9 - 4,9 εκατομμύρια/mm3)
ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ WBC (4.000 - 11.000 /mm3)
ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ –PLT (150.000 - 400.000 /μL)

«Από την γενική εξέταση αίματος μπορούμε να δούμε αν υπάρχει αναιμία, στην οποία μπορεί με την σειρά τους να ‘κρύβονται’ διάφορα προβλήματα, όπως π.χ. απώλεια αίματος. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει αν γίνει ένας έλεγχος του πεπτικού συστήματος για πιθανή ύπαρξη κακοήθειας. Επίσης μπορεί να έχει προκληθεί από έλλειψη σιδήρου, φυλλικού οξέος ή βιταμίνης B12», μας λέει η κ. Αλεξάκη- Τσιχριτζή. Μια επίσκεψη σε γαστρεντερολόγο λοιπόν, κρίνεται απαραίτητη.

Βιοχημικές εξετάσεις

Γλυκόζη (Glu) (φυσιολογικές τιμές: 60 - 110 mg/dL)
«Η αυξημένη τιμή του ζαχάρου μπορεί να οφείλεται σε μια αρχική μορφή διαβήτη και να χρήζει ειδικής διατροφής και φαρμακευτικής αγωγής» μας λέει. «Μπορεί επίσης να προμηνύει και μια κακοήθεια του παγκρέατος, στην περίπτωση που κάποιος δεν έχει οικογενειακό ιστορικό ζαχάρου. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να ελεγχθεί το πάγκρεας με αξονική τομογραφία».

Χοληστερόλη (150 - 220 mg%) και Τριγλυκερίδια (45 - 200 mg)
«Σε αυτήν την εξέταση μας ενδιαφέρει περισσότερο η LDL, η οποία αν είναι αυξημένη ανακαλύπτουμε μια υπερχοληστεριναιμία, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να πάρει τόσο διατροφική όσο και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με το ύψος της τιμής», μας λέει η παθολόγος. «Αυτό αποτελεί μια πρόληψη, υπό την έννοια ότι μειώνοντας την χοληστερίνη εξασφαλίζουμε μακροχρόνια προστασία στα αγγεία, τα νεφρά και την καρδιά». Όσον αφορά τα τριγλυκερίδια, σε πολύ υψηλές τιμές μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και οξεία παγκρεατίτιδα. Η μείωσή τους είναι καθαρά θέμα διατροφής.

Τρανσαμινάσες ή Αμινοτανσφεράσες -SGOT και SGPT (φυσιολογικές τιμές: 5 - 40 U/mL
και 5 - 35 U/mL), Γ-γλουταμυλική τρανσφεράση (στους άνδρες: 6- 28 U/L, στις γυναίκες: 4 - 18 U/L), Χολερυθρίνη (1 mg/dL για την ολική και 0,35 mg/dL για την άμεση) και Αλκαλική φωσφατάση (4 - 13 UKA)
Οι ηπατικοί αυτοί δείκτες είναι πολύ σημαντικοί, μιας και αποτελούν ουσιαστικά έναν «μίνι» έλεγχο του συκωτιού και συνδέονται με διάφορα νοσήματα των χοληφόρων, του παγκρέατος, με αυτοάνοσα νοσήματα ακόμα και με χρόνιες ηπατίτιδες, τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής δεν έχει αντιληφθεί ότι έχει περάσει. Επηρεάζονται τέλος, από τον χρόνιο αλκοολισμό, ιδιαίτερα αν ο λόγος SGOT/SGPT είναι πάνω από 2. Σε κάθε περίπτωση, απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις, με την καθοδήγηση του παθολόγου.

Ουρία (14 - 50 mg/dL), Ουρικό Οξύ (2,5 - 8 mg/dL στους άνδρες και 1,5 - 6 mg/dL στις γυναίκες) και Κρεατινίνη (0,7 - 1,4 mg/dL για τους άνδρες και 0,6 - 1,1 mg/dL για τις γυναίκες)
Η Ουρία και η Κρεατινίνη αποτελούν έναν αδρό έλεγχο των νεφρών. Η Ουρία παράγεται στο συκώτι και είναι το κύριο τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πρωτεϊνών, ενώ η Κρεατινίνη σχηματίζεται από την κρεατίνη και δεν επηρεάζεται από τις πρωτεΐνες της διατροφής, γι' αυτό θεωρείται πιο αξιόπιστη από την ουρία στην εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας. Αυξημένες τιμές στην ουρία μπορεί να δείχνουν νεφρική ανεπάρκεια και επομένως χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος από ουρολόγο. «Το Ουρικό οξύ, η ουρία, η κρεατινίνη και η γενική ούρων, είναι η τετράδα που εξετάζουμε για να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κάποια πάθηση στα νεφρά» μας λέει η κ. Αλεξάκη -Τσιχριτζή και συμπληρώνει «Αν όμως τα νεφρά λειτουργούν φυσιολογικά και στις εξετάσεις υπάρχει αυξημένο ουρικό οξύ, τότε θα πρέπει να το ελαττώσουμε, καθώς η αύξησή του μπορεί να προσβάλλει το νεφρό, προκαλώντας ουρική αρθρίτιδα».

Κινάση της Κρεατίνης – CPK (80 U/L στους άνδρες και 70 U/L στις γυναίκες)
Ονομάζεται και κρεατινοφωσφοκινάση και αποτελεί ένα ένζυμο που βρίσκεται σε αφθονία στους μυς. «Το ένζυμο αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο», μας λέει η κ. Αλεξάκη και σε αρκετές περιπτώσεις «ανεβαίνει μετά από μια έντονη μυϊκή άσκηση, χωρίς να σημαίνει κάποιον κίνδυνο». Η CPK βγαίνει όμως, και από τον καρδιακό μυ και αυξάνεται σε περιπτώσεις εμφραγμάτων , αν και σε αυτές τις περιπτώσεις όπως μας πληροφορεί συνήθως προηγείται πόνος και ενοχλήσεις στο στήθος. Τέλος, με αυξημένο το CPK δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ύπαρξης νοσημάτων όπως είναι η μυοσίτιδα.

Ασβέστιο-Ca (9 - 11 mg/dL)
Παίζει σημαντικό ρόλο στη δραστικότητα των ενζύμων, στην πήξη του αίματος και στη νευρομυϊκή μεταβίβαση. Μεγάλες ποσότητες ασβεστίου δείχνουν υπερλειτουργία σε κάποιον αδένα (π.χ. παραθυρεοειδείς αδένες) και επομένως πρέπει να αντιμετωπίζεται γρήγορα με την βοήθεια ενδοκρινολόγου. Χαμηλές τιμές ασβεστίου συνδέονται κυρίως με την οστεοπόρωση (ιδιαίτερα σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας).

Αλβουμίνη (3,4 - 5,4 g/dl), Σφαιρίνες (1,5 - 3,5 g/dL)
Η Αλβουμίνη είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται στο συκώτι και έχει την υψηλότερη συγκέντρωση στο αίμα. Αν βρεθεί σε χαμηλές τιμές μπορεί να υπάρχει διαταραχή απορρόφησης στο πεπτικό σύστημα, ηπατικό νόσημα ή νοσήματα των νεφρών. Οι σφαιρίνες τώρα, είναι και αυτές πρωτεΐνες που αποτελούν το κύριο σύστημα μεταφοράς πολλών ουσιών και διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στους ανοσολογικούς μηχανισμούς. Η αύξησή τους μπορεί να κρύβει ένα αιματολογικό νόσημα ή μια λοίμωξη που πρέπει να ερευνηθεί.

Ομοκυστεΐνη (έως 15 μmol/L)
Πρόκειται για μια καινούργια εξέταση ενός αμινοξέος, το οποίο παράγεται στον οργανισμό και σύμφωνα με μελέτες αποτελεί σημαντικό και ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως εμφράγματα, θρομβώσεις και εγκεφαλικά. Τα υψηλά ποσοστά της ομοκυστεΐνης αντιμετωπίζονται σχετικά εύκολα με την λήψη φυλλικού οξέος.

PSA (έως 4 mg/ml)
Είναι ένας ειδικός αλλά όχι ιδιαίτερα ευαίσθητος καρκινικός δείκτης του προστάτη αδένα, επομένως έχει μεγάλη σημασία όταν παρατηρήσουμε μεγάλη αύξηση του PSA να απευθυνθούμε σε ουρολόγο για πιθανή κακοήθεια στον προστάτη. «Αρκετές φορές ανεβαίνει και με φλεγμονές του προστάτη» τονίζει η κ. Αλεξάκη –Τσιχριτζή, «χωρίς να υποδηλώνει κάποια κακοήθεια». Άντρες άνω τον σαράντα πρέπει να κάνουν την συγκεκριμένη εξέταση τακτικά και αν διαπιστώσουν απότομη αύξηση στην τιμή του PSA- ακόμα και αν βρίσκεται σε φυσιολογικές τιμές - θα πρέπει να το ελέγξουν.