Πώς να διαβάζουμε τα στοιχεία της πανδημίας;
Μια προσπάθεια να εξηγήσουμε με ψύχραιμο τρόπο, όλα όσα σημαίνουν οι δείκτες κι οι αριθμοί των κρουσμάτων που ανακοινώνονται καθημερινά από τον ΕΟΔΥ.
Από τον Μάρτιο, όταν ζήσαμε το πρώτο lockdown, η καθημερινή ενημέρωση των κρουσμάτων από τον ΕΟΔΥ, είτε τηλεοπτικά, είτε μέσω των γραπτών επίσημων ανακοινώσεων του, έγινε ένα κομμάτι της καθημερινότητας μας. Τις φορές που ο αριθμός των κρουσμάτων ήταν χαμηλός, αθέλητα κι ασυναίσθητα οι περισσότεροι πανηγυρίζαμε, με την κρυφή ελπίδα ότι όλο αυτό που ζούμε σύντομα θα τελειώσει. Αντίστοιχα όταν οι αριθμοί εκτοξεύονταν, σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ νιώθαμε ένα μεγαλύτερο σφίξιμο στην καρδιά κι ένα αυξανόμενο άγχος για τα δύσκολα που έχουμε μπροστά μας.
Παράλληλα, λοιμωξιολόγοι, πανεπιστημιακοί ιατροί και λοιποί εργαζόμενοι σε νοσοκομεία αναφοράς, σε συζητήσεις τους με δημοσιογράφους στέκονταν ιδιαίτερα σε διάφορους δείκτες, σχετιζόμενους με την πορεία της πανδημίας,. Σε μια προσπάθεια λοιπόν να αποσαφηνίσουμε την πραγματική πορεία της COVID-19 στη χώρα μας, συγκεντρώσαμε όλα τα στοιχεία τα οποία χρειάζεται να λαμβάνουμε υπόψη, προκειμένου να έχουμε μια σωστή αντίληψη, που ανταποκρίνεται στην πραγματική έκταση της.
Τι δείχνει ο αριθμός των κρουσμάτων;
Ο αριθμός των κρουσμάτων δείχνει σε ημερήσια βάση όσους βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό, κατόπιν εργαστηριακού ελέγχου. Τα κριτήρια για εργαστηριακό έλεγχο έχουν συνταχθεί με βάση τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, τα οποία και τροποποιούνται ανάλογα με την πορεία της πανδημίας.
Γιατί είναι σημαντικός ο χάρτης των κρουσμάτων ανά περιφέρεια;
Δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός σε περιοχές που συγκεντρώνουν “μικρό” αριθμό κρουσμάτων, γιατί η έκταση της πανδημίας ανά γεωγραφική περιοχή, έρχεται ως συνάρτηση και του πληθυσμού της. Για παράδειγμα ο ίδιος αριθμός κρουσμάτων σε Αττική και Λάρισα, κρίνεται ιδιαίτερα ανησυχητικός για τη Λάρισα, καθώς πρόκειται για μια περιφερειακή ενότητα με δώδεκα φορές μικρότερο πληθυσμό από εκείνον της Αττικής. Αντίστοιχα, ένας αριθμός 30 κρουσμάτων, μπορεί να φαντάζει μικρός για τα νούμερα που έχουμε δει τις τελευταίες μέρες, ωστόσο αν αυτά συγκεντρωθούν σε ένα νησί ή ένα χωριό 600 κατοίκων τότε πρέπει να σημάνει καμπανάκι κινδύνου μεγάλης διασποράς.
Τι είναι και πως μετριέται ο δείκτης R
Οι επιδημιολόγοι χρησιμοποιούν τον δείκτη R για δεκαετίες ως μονάδα μέτρησης της ικανότητας μια νόσου να διαδοθεί στους ανθρώπους. Πρόκειται για το μέσο όρο των νέων κρουσμάτων που προκύπτουν από έναν ήδη ασθενή. Εάν ο δείκτης R είναι άνω της μονάδας, υπάρχει εκθετική αύξηση της νόσου, ενώ όσο πιο μεγάλο είναι το νούμερο, τόσο μεγαλύτερη είναι και η έξαρση των κρουσμάτων. Ένας δείκτης R κατώτερος της μονάδας σημαίνει ότι η επιδημία υποχωρεί και, εάν παραμείνει χαμηλός και συνεχίζει να μειώνεται όσο περνούν οι μέρες, τελικά θα εκλείψει.
Γιατί μας ενδιαφέρει πολύ ο δείκτης θετικότητας;
Ο δείκτης θετικότητας, προκύπτει από τον αριθμό θετικών κρουσμάτων κορονοϊού ανάλογα με τα Τεστ που διενεργούνται από τον ΕΟΔΥ και τους συνεργάτες του. Το όριο συναγερμού παραμένει στο 4%, ενώ στη χώρα μας για αρκετές μέρες, βρισκόταν πάνω από το 10%. Επομένως, η καταγραφή μικρού αριθμού κρουσμάτων, δεν συνιστά λόγο για πανηγυρισμούς εφόσον συνοδεύεται από υψηλό δείκτη θετικότητας.
Ο αριθμός νοσηλευόμενων και διασωληνωμένων
Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο αριθμός των νοσηλευόμενων και των διασωληνωμένων, δείχνει την έκταση της πανδημίας, σχετικά με τα πιο σοβαρά περιστατικά, από το σύνολο των κρουσμάτων που χρήζουν νοσηλείας και ειδικής φροντίδας. Ακόμα και αν οι «σημερινοί» διασωληνωμένοι είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων ημερών. Αντίστοιχα, έρχεται σε συνάρτηση με τις δυνατότητες του συστήματος υγείας κάθε χώρας, που πλήττεται από την πανδημία. Για αυτό συνέχεια αναφέρεται ο αριθμός των κενών ΜΕΘ που έχουμε, όπως και των διαθέσιμων κλινών νοσηλείας, καθώς ένας μικρός αριθμός κρουσμάτων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ελέγξαμε την COVID-19 στην Ελλάδα.
Το ισοζύγιο εισαγωγών- εξιτηρίων
Όταν το ισοζύγιο είναι θετικό ως προς τα εξιτήρια, δηλαδή έχουμε περισσότερα εξιτήρια ανά ημέρα, σε σχέση με αυτούς που εισέρχονται προς νοσηλεία, τότε μπορούμε να αισιοδοξούμε πως περιορίζεται η διασπορά του ιού στη χώρα, ενώ παράλληλα θα “παίρνει ανάσες” και το επιβαρυμένο με περιστατικά ελληνικό σύστημα υγείας.
Ο αριθμός των ενεργών κρουσμάτων
Η ημερήσια καταγραφή των κρουσμάτων δίνει προφανώς στοιχεία για την εικόνα της πανδημίας στη χώρα μας, ωστόσο χρειάζεται να σταχυολογούμε και τα στοιχεία των ενεργών κρουσμάτων (δηλαδή τον αριθμό των ανθρώπων που νοσούν από κορονοϊό αυτή τη στιγμή). Ένας υψηλός αριθμός ενεργών κρουσμάτων, σίγουρα μας οδηγεί σε εγρήγορση, αφήνοντας στην άκρη κάθε πιθανό εφησυχασμό, ώστε με στοχευμένες ενέργειες να περιορίσουμε τη διασπορά του ιού, καθώς και τις επιπτώσεις του, στην καθημερινότητα μας και το σύστημα υγείας.
Αριθμός θανάτων ανά 1000 κρούσματα και ανά εκατομμύριο πληθυσμού
Όσο άσχημο κι αν είναι να μετράμε με αριθμούς τις ανθρώπινες ζωές που χάνονται, οι παραπάνω δείκτες είναι σημαντικοί για την πορεία της πανδημίας και τον τρόπο που χτυπά τις πληθυσμιακές ομάδες γύρω μας, προκαλώντας δυστυχώς τον θάνατο πολλών ανθρώπων. Δείχνουν ουσιαστικά ποσοστιαία πόσο επλήγη κάθε χώρα, ανάλογα με τον πληθυσμό της και με τον αριθμό των κρουσμάτων που καταγράφουν οι αρμόδιοι υγειονομικοί φορείς της.
Όσα γράψαμε παραπάνω, δεν έχουν σκοπό τη δημιουργία πανικού στο κοινό, το οποίο βάλλεται συνεχώς με δυσβάστακτες ειδήσεις από παντού. Μας ενδιαφέρει να έχουμε συγκεντρωτικά όλα τα στοιχεία που απαιτούνται, προκειμένου να διαβάζουμε πιο σωστά την πορεία της πανδημίας και τον αριθμό των κρουσμάτων, ώστε να μην πανηγυρίζουμε όταν δεν υπάρχει λόγος, και να μην απελπιζόμαστε αντίστοιχα. Σε κάθε περίπτωση επιλέγουμε να ενημερωθούμε από τους ειδικούς κι έγκυρες πηγές προκειμένου να μην μπούμε στη διαδικασία να αναπαράγουμε καταστροφολογικά fake news από τη μία, ούτε να αψηφήσουμε την πανδημία από την άλλη.
