Η ενημέρωση θα μας φυλάξει από τους φύλακες
Οι περιορισμοί για την πανδημια απειλούν την ισχύ αρχών, όπως οι συνταγματικοί κανόνες. Η σωστή ενημέρωση μας κρατά σε εγρήγορση.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Ο εκ του κράτους καταναγκασμός των πολιτών σε περιορισμούς έχει- όπως αποδείχθηκε- τη χρησιμότητά του, αλλά ταυτόχρονα απειλεί και βασικές συνταγματικές διατάξεις. Μολονότι δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι οι προθέσεις των κυβερνήσεων που επέβαλαν και επιβάλουν τους περιορισμούς είναι η επιβολή οποιουδήποτε αυταρχικού καθεστώτος, η επαγρύπνιση πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας.
Και αυτό γιατί οι συνταγματικοί κανόνες προστασίας των ελευθεριών και αυτοπροστασίας του ίδιου του Συντάγματος δεν προϋποθέτουν- και σοφά- την ύπαρξη συγκεκριμένου κινδύνου που να τους απειλεί για να ενεργοποιηθούν· ισχύουν διαρκώς και αυτοδικαίως.
Η κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα των δικών, η απαγόρευση κυκλοφορίας, η ενδεχόμενη διαφοροποίηση στην άρση των απαγορεύσεων για όσους είναι από μια ηλικία και πάνω- όλα αυτά είναι εκπτώσεις στις συνταγματικές μας ελευθερίες. Και, καλά, έως τώρα όλοι συμφωνούμε με τις αποφάσεις που το ελληνικό κράτος πήρε και εφάρμοσε. Αν με κάτι διαφωνήσουμε βάσιμα, τι θα συμβεί;
Επί παραδείγματι με την εντός των προηγούμενων ημερών φημολογούμενη απαγόρευση της κυκλοφορίας μόνο σε όσους είναι πάνω από 65 ετών. Δηλαδή με την έμμεση αναγόρευση ενός ηλικιακού ρατσισμού σε κριτήριο ισχύος συνταγματικών ελευθεριών. Ναι, «για το καλό τους» θα γίνει ό,τι είναι να γίνει, αλλά ποιος θα αποφασίσει το καλό τους; Με άλλα λόγια, ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες, όταν Σύνταγμα αποδυναμώνεται;
Αν και σε οποιαδήποτε περίπτωση κατάλυσής του ανώτατου αυτού πλέγματος νομοθεσίας οι απαντήσεις θα ήταν εύκολες, σε μια περίπτωση, όπως η πανδημία, δεν ισχύει το ίδιο. Ποιος από τους (πραγματικούς) υπερμάχους των προσωπικών ελευθεριών θα μπορούσε αβασάνιστα να επιτρέψει ταυτόχρονα την άρση των περιορισμών για όλες τις ηλικιακές ομάδες; Ποιος θα μπορούσε χωρίς δεύτερη σκέψη να απελευθερώσει την διακίνηση από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα;
Είναι άρα μια εποχή που η δημόσια γνώμη έχει αυξημένη σημασία. Η κρίση για τα όσα συμβαίνουν πρέπει να είναι καθημερινή, όπως και η προσωπική μας εγρήγορση. Είναι εποχές που η ακριβής ενημέρωση έχει μεγάλη σημασία. Τώρα, μετά τις πρώτες μέρες του πανικού, ακόμη μεγαλύτερη, γιατί πρέπει να βγούμε από την έκτακτη κατάσταση, με το κεκτημένο του δημοκρατικού κράτους αλώβητο.
Σε όλο αυτό το περιβάλλον, τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως σύγχρονη «αρχαιοελληνική αγορά». Εκεί σφυρηλατείται σε μεγάλο βαθμό η κοινή γνώμη, εκεί είναι ίσως το πιο ζωντανό σήμερα πεδίο διαλόγου και ανάπτυξης συνείδησης. Εκεί όμως- και αυτό θέλει προσοχή- δεν είναι η ενημέρωση που λέγαμε.
Και αυτό γιατί οι συνταγματικοί κανόνες προστασίας των ελευθεριών και αυτοπροστασίας του ίδιου του Συντάγματος δεν προϋποθέτουν- και σοφά- την ύπαρξη συγκεκριμένου κινδύνου που να τους απειλεί για να ενεργοποιηθούν· ισχύουν διαρκώς και αυτοδικαίως.
Η κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα των δικών, η απαγόρευση κυκλοφορίας, η ενδεχόμενη διαφοροποίηση στην άρση των απαγορεύσεων για όσους είναι από μια ηλικία και πάνω- όλα αυτά είναι εκπτώσεις στις συνταγματικές μας ελευθερίες. Και, καλά, έως τώρα όλοι συμφωνούμε με τις αποφάσεις που το ελληνικό κράτος πήρε και εφάρμοσε. Αν με κάτι διαφωνήσουμε βάσιμα, τι θα συμβεί;
Επί παραδείγματι με την εντός των προηγούμενων ημερών φημολογούμενη απαγόρευση της κυκλοφορίας μόνο σε όσους είναι πάνω από 65 ετών. Δηλαδή με την έμμεση αναγόρευση ενός ηλικιακού ρατσισμού σε κριτήριο ισχύος συνταγματικών ελευθεριών. Ναι, «για το καλό τους» θα γίνει ό,τι είναι να γίνει, αλλά ποιος θα αποφασίσει το καλό τους; Με άλλα λόγια, ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες, όταν Σύνταγμα αποδυναμώνεται;
Αν και σε οποιαδήποτε περίπτωση κατάλυσής του ανώτατου αυτού πλέγματος νομοθεσίας οι απαντήσεις θα ήταν εύκολες, σε μια περίπτωση, όπως η πανδημία, δεν ισχύει το ίδιο. Ποιος από τους (πραγματικούς) υπερμάχους των προσωπικών ελευθεριών θα μπορούσε αβασάνιστα να επιτρέψει ταυτόχρονα την άρση των περιορισμών για όλες τις ηλικιακές ομάδες; Ποιος θα μπορούσε χωρίς δεύτερη σκέψη να απελευθερώσει την διακίνηση από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα;
Είναι άρα μια εποχή που η δημόσια γνώμη έχει αυξημένη σημασία. Η κρίση για τα όσα συμβαίνουν πρέπει να είναι καθημερινή, όπως και η προσωπική μας εγρήγορση. Είναι εποχές που η ακριβής ενημέρωση έχει μεγάλη σημασία. Τώρα, μετά τις πρώτες μέρες του πανικού, ακόμη μεγαλύτερη, γιατί πρέπει να βγούμε από την έκτακτη κατάσταση, με το κεκτημένο του δημοκρατικού κράτους αλώβητο.
Σε όλο αυτό το περιβάλλον, τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως σύγχρονη «αρχαιοελληνική αγορά». Εκεί σφυρηλατείται σε μεγάλο βαθμό η κοινή γνώμη, εκεί είναι ίσως το πιο ζωντανό σήμερα πεδίο διαλόγου και ανάπτυξης συνείδησης. Εκεί όμως- και αυτό θέλει προσοχή- δεν είναι η ενημέρωση που λέγαμε.
