Ημέρα Ζώων: Κάντε τους αγάπες!

του Δημήτρη Γλύστρα

Η 4η Οκτωβρίου έχει κηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων. Αυτό σημαίνει ότι άσχετα με το αν συμφωνεί κανείς ή όχι με αυτές τις ειδικές και προγραμματισμένες επετείους, έχει σίγουρα μια καλή αφορμή να μιλήσει για το θέμα τους.

Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνει η Παγκόσμια Ημέρα Ζώων; Ίσως ότι το ανθρώπινο είδος νιώθει κάποιου είδους τύψεις για τα είδη που κυνήγησε και κυνηγάει, εξολόθρευσε και εξολοθρεύει. Ίσως πάλι πίσω από την θεσμοθέτηση αυτή να βρίσκεται μια κεκαλυμμένη «διεκδικητικότητα», όπως αυτή στην ημέρα της γυναίκας.

Στην περίπτωση των ζώων όμως ποιος διεκδικεί; Μα, οι φιλόζωοι. Δηλαδή, ποιοι ακριβώς; «Το ποιος είναι στην πραγματικότητα φιλόζωος και ποιος δεν είναι, χωράει πολύ νερό», λέει η κ. Μαριανίνα Κριεζή, η στιχουργός της διάσημης «Σερενάτας» που τραγουδήθηκε από την Αρλέτα και από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η Μαριανίνα Κριεζή δεν έγραψε τη «Σερενάτα» τυχαία. Ούτε το «Κουταβάκι», ούτε την «Αλεπού», ούτε και το «Καναρίνι». Σχεδόν όλα τα τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας στα οποία πρωταγωνιστεί ένα ζωάκι, έχουν την υπογραφή της στιχουργού η οποία είναι μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες ελληνίδες φιλόζωούς. Για αυτό και τη ρωτήσαμε για τη φιλοζωία και το αν είναι επιλογή.

«Ναι, επιλογή νομίζω πως είναι η φιλοζωία, αλλά όχι εγκεφαλική επιλογή. Είναι επιλογή καρδιάς. Υπάρχουν βέβαια οι εκ γενετής φιλόζωοι, αυτοί που η φιλοζωία είναι γραμμένη στα γονίδιά τους, που αισθάνονται αδέρφια με τα ζώα από μικρά παιδιά και αυτό δεν αλλάζει στο δρόμο. Άλλοι πάλι γίνονται φιλόζωοι μετά από κάποια προσωπική συναισθηματική εμπειρία. Γνώρισα π.χ. ένα πρώην κυνηγό που έτυχε κάποτε να κάτσει ένα πουλί πάνω στην καραμπίνα του και να τον κοιτάξει στα μάτια. Έκτοτε όχι μόνο δεν ξαναπήγε ποτέ κυνήγι αλλά έγινε φανατικός αντικυνηγός και αφιέρωσε μεγάλο κομμάτι της ζωής του στον αγώνα κατά του ακατονόμαστου αυτού σπορ».

Ο όρος φιλοζωία λοιπόν είναι δόκιμος, ακόμη και αν για κάποιους είναι πολύ περιοριστικός για να περιγράψει τη σχέση που έχουν με το ζωάκι τους και με τα όλα τα ζωάκια. «Έχω γνωρίσει ανθρώπους που θεωρούσαν τα ζώα άψυχα αντικείμενα και τους φιλόζωους μισοπάλαβους ώσπου υποχρεώθηκαν να συμβιώσουν με ένα κατοικίδιο επειδή το μάζεψαν τα παιδιά τους από το δρόμο ή επειδή μαζεύτηκε μόνο του στην αυλή τους. Και που αυτή η πρώτη τους γάτα ή ο σκύλος τους κέρδισε ολοκληρωτικά, τους έκανε να πάρουν στροφή ενενήντα μοιρών, να γίνουν τα πιο τρυφερά και ευσυνείδητα αφεντικά για το ζωάκι τους. Και, σε πολλές περιπτώσεις, η καρδιά τους να ζεσταθεί και να ανοίξει τόσο πολύ από τη σχέση μαζί του ώστε να χωρέσει όλα τα ζώα του κόσμου».

Το “όλα τα ζώα του κόσμου” ακούγεται λίγο παράξενο. Οι περισσότεροι από όσους νιώθουν κοντά στα ζώα έχουν στο μυαλό τους τα λεγόμενα “ζώα συντροφιάς”. «Φιλοζωία δεν είναι μόνο η συμπεριφορά μας έναντι των ζώων αυτών, αλλά και έναντι των ζώων παραγωγής», λέει η κ. Κατερίνα Λουκάκη, κτηνίατρος με ειδίκευση στις εναλλακτικές θεραπείες. «Πρέπει να τους εξασφαλίζουμε καλές συνθήκες ζωής. Ακόμα και καλές συνθήκες σφαγής- ακόμη και αν φαίνεται σκληρό αυτό».

Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες μοιάζουν να βελτίωσαν τη στάση τους σε ό,τι αφορά τα ζώα. Η νομοθεσία εξελίχθηκε, και η χρηστή κοινωνική συμπεριφορά διαμορφώθηκε ώστε να περιθωριοποιεί αυτόν που κακοποιεί τα ζώα. Αυτός ο τελευταίος όμως δεν είναι κατ΄ ανάγκην ο δύσμορφος κουρελής που κυκλοφορεί με τανάλιες και τσεκούρια για να βασανίζει και να ακρωτηριάζει σκύλους και γάτες. Ο καλοντυμένος ανώτερος υπάλληλος με τις καλές σπουδές, τους ευγενικούς τρόπους και το ακριβό αυτοκίνητο που αφήνει το λυκόσκυλό του να γαυγίζει όλη την ημέρα «για να μάθει» παρότι το χτυπάει ο ήλιος, είναι εξίσου ένοχος. «Αυτός ο άνθρωπος είναι ανίκανος να έχει ζώο», μας λέει η κ. Λουκάκη.

«Εξάλλου, ο γείτονας του παραπάνω κυρίου που ενοχλείται από το εξακολουθητικό γαύγισμα, δεν σημαίνει ότι δεν είναι φιλόζωος. Δικαίως θα φωνάξει την αστυνομία• πρέπει κάποιος να επέμβει», λέει η κ. Λουκάκη.

Το νομοθετικό πλαίσιο πλέον υπάρχει αλλά δεν εφαρμόζεται. Για να εφαρμοστεί χρειάζεται τη βοήθεια όλων μας. Πολλοί συνειδητοποιημένοι φιλόζωοι πιστεύουν πως δεν είναι φιλόζωος όποιος ενδιαφέρεται αποκλειστικά και μόνο για το δικό του ζωάκι. Η κ. Κριεζή έχει απάντηση: «Δεν γίνεται να αγαπάμε όλους ανεξαιρέτως τους συνανθρώπους μας, γνωστούς και άγνωστους. Μόνο οι άγιοι το μπορούν αυτό. Εμείς, οι απλοί άνθρωποι ας αγαπάμε μόνο μερικούς, δεν πειράζει, φτάνει όλους τους άλλους να τους σεβόμαστε και να τους συμπονάμε -έμπρακτα ει δυνατόν. Το ίδιο και με τα ζώα: Το ζητούμενο δεν είναι να τα αγαπάμε όλα. Ας αγαπάμε μόνο αυτά που διαλέγει η καρδιά μας. Όλα τα άλλα αρκεί να τα σεβόμαστε και να τα συμπονάμε, προσφέροντας στα αναξιοπαθούντα ό,τι μπορεί ο καθένας μας, έστω και το ελάχιστο». Η ίδια θυμάται πως η δική της διαθεσιμότητα προς όλα τα ζώα, ξεκίνησε από τον πρώτο της σκύλο.

Παιδιά και ζώα

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι αποφασίζουν να φέρουν τα παιδιά τους κοντά στα ζώα- όχι πάντα με το σωστό τρόπο. «Το να δωρίζεται στα παιδιά ένα ζώο είναι λάθος», λέει η ψυχολόγος του In2life. «Μέσω αυτής της διαδικασίας το παιδί βλέπει το ζωάκι σαν ένα παιχνίδι που όταν το βαρεθεί μπορεί να το ξεφορτωθεί». Η κ. Λουκάκη σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι καλό είναι να συγκατοικεί ένα παιδί με ένα ζώο όταν έχει ολοκληρωθεί ένα επαρκές επίπεδο συνειδητότητας του πρώτου- πράγμα το οποίο συμβαίνει περίπου στα πέντε του έτη. Ποια είναι τα οφέλη της συμβίωσης ενός παιδιού με ένα ζώο; «Η επαφή με αυτό που λέμε φύση, η ικανοποίηση της ανάγκης να δένεται με ένα ζώο, αλλά και λιγότερα προβλήματα υγείας», λέει η κ. Λουκάκη που σημειώνει ότι, σύμφωνα με έρευνες, τα παιδιά που συζούν με ζώα έχουν σημαντικά λιγότερες αλλεργίες. Κατά τη γνώμη της, πρέπει να υπάρξει δραστηριοποίηση σε επίπεδο δήμου, περιοχής, γειτονιάς, ακόμη και σχολείου, ώστε να φτάσει στα πιτσιρίκια το μήνυμα της φιλοζωίας. Η κ. Λουκάκη δεν αναφέρεται σε «ξερή» προπαγάνδα που θα επιχειρούσε να πείσει ότι «πρέπει να αγαπάμε τα ζώα». Αλλά σε συγκεκριμένες δράσεις που θα εμπλέξουν το κάθε παιδί στην υπόθεση φιλοζωία.

Τι μπορούμε να κάνουμε για τα ζώα;

Μπορούμε κατ΄αρχήν να μην τα παίρνουμε εφόσον δεν είμαστε σίγουροι ότι θέλουμε να έχουμε ζώο. Η συνείδηση του να έχει κάποιος τη φροντίδα ενός ζώου, του να κατανοεί τι υποχρεώσεις αναλαμβάνει υιοθετώντας το, είναι η βασικότερη διαφορά ανάμεσα στον «φιλόζωο» και στον ανεύθυνο. Άρα, το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε για τα ζώα είναι να… μην τους κάνουμε κακό. Σε αυτή την κατηγορία δεν ανήκουν οι κυνηγοί, οι κυρίες με τις γούνες (όσα κατοικίδια κι αν έχουν και όσο καλά κι αν τα φροντίζουν), οι προβληματικοί που, με το πρόσχημα ότι περιθάλπουν αδέσποτα, στοιβάζουν δέκα σκύλους ή είκοσι γάτες σε ένα διαμέρισμα δημιουργώντας μια κόλαση και για τα ζώα και για τους γείτονες, οι κομπλεξικοί που αγοράζουν, εκπαιδεύουν και αφήνουν αμολυτούς άγριους σκύλους δολοφονικών ρατσών τις οποίες δεν δημιούργησε βέβαια η φύση αλλά η διαστροφή του ανθρώπινου εγκεφάλου, λέει η κ. Κριεζή. «Κακό κάνουν και οι εκ πεποιθήσεως κάτοχοι κλουβιασμένων ωδικών πτηνών και φυλακισμένων παπαγάλων, αυτοί που αγοράζουν άγρια ζώα και πουλιά από τα pet shops ενισχύοντας έτσι αυτό το απαγορευμένο παραεμπόριο αντί να το καταγγέλλουν», συμπληρώνει η ίδια.

Επίσης, εξαιρετικά σημαντική είναι η στείρωση, επιμένουν οι ειδικοί, στην οποία αρκετοί εναντιώνονται. Η κτηνίατρος κ. Λουκάκη είναι απόλυτη: «Είναι λάθος η εναντίωση στη στείρωση. Πρέπει να μην δημιουργούμε άλλα αδέσποτα που ταλαιπωρούνται στους δρόμους».

Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στη δική μας καθημερινότητα για τα ζώα, είναι πράγματα εξαιρετικά απλά. Μπορούμε να κατεβάζουμε τα αποφάγια μας στο δρόμο, να βάζουμε το καλοκαίρι στο μπαλκόνι ή έξω στο δρόμο μια λεκάνη με νερό για τα πουλιά και τα σκυλάκια ή να υπογράψουμε τη διαμαρτυρία για την κακοποίηση των δελφινιών που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. «Ας μην επιτρέπουμε σε κανένα φαρισαίο να μας ενοχοποιεί που αντί να πετάμε όπως αυτός στα σκουπίδια το μπαγιάτικο ψωμί εμείς το δίνουμε στα ζώα ενώ “πεινάνε οι άνθρωποι”. Όλοι μας, άνθρωποι και ζώα, ίδια ψυχή έχουμε, το ίδιο φοβόμαστε, το ίδιο πονάμε. “Δεν έχει σημασία αν είναι σκύλος ο άλλος”, όπως τόσο ωραία απάντησε μια γριούλα που έβγαινε τα βράδια με την τσανάκα στο χοντρό με τη γραβάτα που της ζήτησε το λόγο», λέει η κ. Κριεζή.