Φιλοζωικές: Οργανωθείτε και βοηθήστε

του Γιώργου Κόκουβα

Δύο εκατομμύρια ιδιοκτήτες κατοικιδίων σε μία χώρα δέκα εκατομμυρίων. Μία Βρετανίδα που τα ξεκίνησε όλα. Βάναυσοι ακρωτηριασμοί αδέσποτων ζώων και νόμοι που δεν εφαρμόζονται. Μια νοοτροπία ή του ύψους ή του βάθους. Πόσο φιλόζωοι είμαστε τελικά; Πέντε φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις της Ελλάδας μας μιλούν για το δύσκολο έργο τους, για την… σκυλίσια –και όχι μόνο- ζωή και για το πώς μπορεί ο καθένας μας να βοηθήσει.

Η ζωόφιλη αφετηρία
Το Ελληνικό Ταμείο Μέριμνας Ζώων -ή αλλιώς GAWF -, μετρά τόσα χρόνια όσα η ιστορία της ζωοφιλίας στην Ελλάδα. Όλα άρχισαν όταν έφθασε στην χώρα μας η Eleanor Close το 1959, χρονιά που ο σύζυγός της διορίστηκε στο Βρετανικό Συμβούλιο της Αθήνας. Η κ. Close βρέθηκε αντιμέτωπη με μια τραγική εικόνα. Στην μεταπολεμική και μετεμφυλιακή Ελλάδα, τα ζώα πέθαιναν στους δρόμους, σκύλοι και γάτες λιμοκτονούσαν και άλογα και γαϊδούρια βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση, ενώ στα σφαγεία, τα ζώα αντιμετωπίζονταν με βαναυσότητα. Η άμεση αντίδραση της εύπορης Βρετανίδας ήταν η σύσταση επιτροπής, με έδρα το Λονδίνο και εν συνεχεία του Ταμείου, που έκανε θαύματα εκείνη την περίοδο, χρηματοδοτώντας άσυλα, κτηνιατρικά κέντρα και συλλόγους προστασίας ζώων.

«Σήμερα, το GAWF έχει την Ελλάδα ως έδρα του, αλλά διατηρείται ακόμη το αγγλικό παράρτημα», μας λέει η κ. Αμαλία Σωτήρχου, διευθύντρια του Ταμείου. «Στόχος μας είναι η συνεχιζόμενη βελτίωση της ζωής των ζώων στην Ελλάδα», συμπληρώνει. Το GAWF δεν είναι μια οργάνωση εθελοντών, αλλά ένα οργανωμένο ίδρυμα που δουλεύει με στόχους εθνικού επιπέδου. Επίσης, συμμετέχει σε ευρωπαϊκές καμπάνιες, όπως αυτές για την κατάργηση των τσίρκων στην Ελλάδα και τον εφοδιασμό των λεγόμενων «εμπλουτισμένων κλουβιών» για τα πουλερικά.

Οι στόχοι του GAWF επιτυγχάνονται με τέσσερις τρόπους, όπως μας αναφέρει η κ. Σωτήρχου: την επιχορήγηση προγραμμάτων στείρωσης, τις επισκέψεις στα σχολεία με εκπαιδευτικό περιεχόμενο, την χρηματοδότηση τοπικών σωματείων και το πρόγραμμα ιπποειδών. Το τελευταίο είναι μία από τις ελάχιστες ελληνικές προσπάθειες να προστατευτούν τα άλογα και τα γαϊδουράκια στην χώρα μας, καθώς στις περιοχές όπου ζουν οι ιδιοκτήτες τους δεν υπάρχουν ειδικευμένοι κτηνίατροι, παρά μόνο για μικρά ζώα.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το GAWF: Αρχικά, μπορείτε να συμμετάσχετε στην ψηφοφορία για την ονομασία του Ταμείου, που αναμένεται να… ξαναβαφτιστεί αυτήν την περίοδο (δείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ http://www.gawf.org.uk/ ). Μπορείτε επίσης να εγγραφείτε ως εθελοντές στο Ελληνικό Ταμείο Μέριμνας Ζώων ή να ενισχύσετε τους σκοπούς του, αγοράζοντας virtual gifts από την ιστοσελίδα του.  

Η Ελληνική Φιλοζωική Εταιρία
Σε δράση από το 1975, η Ελληνική Φιλοζωική Εταιρία αποτελεί την μεγαλύτερη φιλοζωική οργάνωση στην χώρα μας, διατηρώντας λίστα 5.000 ενδιαφερόμενων πολιτών και 1.500 ενεργών μελών. Η αποστολή της: η ευζωία των αδέσποτων κυρίως ζώων, η πρόληψη και η αποτροπή του βασανισμού τους και η ενημέρωση των νέων γενιών.

«Θα λέγαμε ότι λειτουργούμε κατ’ αντιστοιχία με το ΕΚΑΒ και το νοσοκομείο για τους ανθρώπους», μας λέει η κ. Λιάνα Αλεξανδρή, διευθύντρια της οργάνωσης. «Δεν ανήκουμε στις Μ.Κ.Ο.», τονίζει η κ. Αλεξανδρή, «και δεν χρηματοδοτούμαστε από το κράτος. Αντίθετα, κάνουμε την δουλειά που θα έπρεπε να κάνει το κράτος», μας αναφέρει. Όπως μας λέει η υπεύθυνη, το 2003 ψηφίστηκε ένας σύγχρονος νόμος στην χώρα μας, που θέσπισε την ένταξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων σχετικά με τα ζώα στην παιδεία, κάτι που δεν εφαρμόστηκε ποτέ, καθώς η πολιτεία, μετά το 2004, γύρισε ξανά την πλάτη προς τα ζώα. «Σαν αποτέλεσμα, αναγκαζόμαστε και σε αυτόν τον τομέα να αυτοχρηματοδοτούμαστε», αποκαλύπτει η κ. Αλεξανδρή.

Η Ελληνική Φιλοζωική Εταιρία διαθέτει τις δεύτερες μεγαλύτερες εγκαταστάσεις στα Βαλκάνια, όπως μας ενημερώνει η διευθύντρια, έχοντας στην κατοχή της 10 στρέμματα στα οποία υπάρχουν εγκαταστάσεις περίθαλψης και στείρωσης ζώων, καθώς και χώρος υποδοχής σχολείων και ανάπτυξης ζωοφιλίας. «Από τους πιο σημαντικούς μας στόχους είναι η ενημέρωση των νέων για την υπεύθυνη ιδιοκτησία ενός ζώου», λέει η κ. Αλεξανδρή.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την Ε.Φ.Ε.: Συμπληρώνοντας το online ερωτηματολόγιο, εγγράφεστε στην λίστα των ενδιαφερόμενων που διατηρεί η οργάνωση, η οποία θα σας ειδοποιήσει αν μπορείτε κατά οποιονδήποτε τρόπο να φανείτε χρήσιμοι. Προστασία ή υιοθεσία κάποιου ζώου, ανάληψη της υποχρέωσης να βγάλετε για βόλτα τα νοσηλευόμενα ζώα ή και ένταξη στο αντικείμενο της εργασίας σας, αν για παράδειγμα είστε εκπαιδευτικός, της φιλοζωικής ενημέρωσης είναι λίγοι μόνο από τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να ενισχύσετε την προσπάθεια. 

ΣΠΑΖ
Ο Σύλλογος Προστασίας Αδέσποτων Ζώων ξεκίνησε έχοντας ως σκοπό τον έλεγχο του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων των νοτίων προαστίων της Αθήνας, με την στείρωσή τους αλλά και την προσπάθεια για διευθέτηση των υιοθεσιών τους. Όπως και οι παραπάνω οργανισμοί, ο ΣΠΑΖ δεν δέχεται επιχορηγήσεις από το κράτος, το οποίο άλλωστε, όπως δηλώνουν οι υπεύθυνοι των σωματείων, υποκαθίσταται από τους ίδιους.

«Το ζήτημα είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να στειρώνονται όχι μόνο τα αδέσποτα ζώα, αλλά και τα δεσποζόμενα», μας λέει η κ. Φώφη Δημητριάδου, ταμίας του Συλλόγου, υπογραμμίζοντας πόσο εύκολα οι απόγονοι των κατοικιδίων μπορούν να μεταπηδήσουν στην κατηγορία των αδέσποτων ή να καταλήξουν σε λάθος χέρια. Την ρωτάμε αν το νομοθετικό πλαίσιο δεν επαρκεί για την ασφάλειά τους. «Όχι, σε καμία περίπτωση», μας λέει, εξηγώντας: «Έχω ακούσει από στόμα αστυνομικού ότι δεν τηρείται ο νόμος περί μικροτσίπ που πρέπει να έχουν τα ιδιόκτητα ζώα. Πολλά θα μπορούσαν μα αλλάξουν, αλλά προφανώς οι πολιτικοί μας δεν ενδιαφέρονται για τέτοια θέματα».

Ο ΣΠΑΖ, όμως, ενδιαφέρεται, γι’ αυτό και οργανώνει συχνά bazaars, όπως το παζάρι μεταχειρισμένων ειδών που ετοιμάζει αυτή την Παρασκευή (11.00-20.00) και το Σάββατο (11.00-17.00) στην Γλυφάδα (Μεταξά 41). «Οι υποστηρικτές μας, μας δίνουν όσα αντικείμενα δεν χρειάζονται πια, και εμείς τα πουλάμε σε πολύ χαμηλές τιμές. Έτσι, τα μεταχειρισμένα αντικείμενα δεν καταλήγουν στα σκουπίδια, ενώ βγαίνουν κερδισμένοι και όσοι θα αγοράσουν –μπορούν για παράδειγμα να βρουν ένα βιβλίο των 16 ευρώ στην τιμή του ενός ευρώ- και τα αδέσποτα ζώα, στα οποία θα διατεθούν τα χρήματα», καταλήγει η κ. Δημητριάδου.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον ΣΠΑΖ: «Ο κάθε ένας θα μπορούσε να βρει ένα κατάστημα να βάλουμε ένα κουμπαρά, να διαθέσει κάποια ημερολόγια, μπλουζάκια,
γούρια κλπ, να εργαστεί μαζί μας λίγες ώρες σε κάποια εκδήλωση, να κολλήσει 20 αφίσες. Όλοι από λίγο αντί όλα από λίγους», καλεί ο σύλλογος από την ιστοσελίδα του.  

ΣΩ.ΖΩ.
Η τηλεφωνική συζήτησή μας με την κ. Μαρία Πετρουνάκου, διευθύντρια του Σωματείου Ζωόφιλων, ξεκίνησε με την πιο αναμενόμενη ηχητική υπόκρουση: το χαρούμενο γάβγισμα του κατοικίδιου σκύλου της, που μας έβαλε κατευθείαν στο θέμα. Πώς μπορεί, λοιπόν, ένα σωματείο να κάνει χαρούμενα τα ζώα;

«Το ΣΩ.ΖΩ. ξεκίνησε την δράση του το 1988, με την λογική της στείρωσης των αδέσποτων κυρίως ζώων, ενώ αργότερα ανοίξαμε και ένα ιδιόκτητο κτηνιατρείο στην οδό Βράιλα 23 (Λ. Αλεξάνδρας), όπου γίνονται στειρώσεις σε πολύ χαμηλές τιμές», μας λέει η κ. Πετρουνάκου. Όπως μας πληροφορεί, κάθε πρώτη Τετάρτη του μήνα, στο ιατρείο του ΣΩ.ΖΩ. οι στειρώσεις γίνονται δωρεάν.

Η κ. Πετρουνάκου είναι αισιόδοξη για την ζωοφιλία στην Ελλάδα. «Έχουμε περίπου 300 μέλη και βλέπουμε ότι οι νέοι άνθρωποι τρέχουν, ενδιαφέρονται, συνεργάζονται, φέρνουν χτυπημένα ζώα από την άλλη άκρη της πόλης», λέει καθώς θυμάται τα διάφορα περιστατικά που έφτασαν ως το ιατρείο τους.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το ΣΩ.ΖΩ.: Πρώτα – πρώτα, μπορείτε να πηγαίνετε τα ζώα σας στο ιατρείο του Σωματείου, το οποίο άλλωστε, όπως αναφέραμε, χρεώνει πολύ λιγότερα από τα υπόλοιπα κτηνιατρικά κέντρα. Επίσης, το μόνο που χρειάζεται για να ενισχύσετε τους σκοπούς του ΣΩ.ΖΩ., είναι να εγγραφείτε συνδρομητές του, με ετήσια συνδρομή 30 ευρώ. Τέλος, κάθε Πάσχα, το Σωματείο διοργανώνει bazaar στην πλατεία Κολωνακίου, στο οποίο μπορείτε να συμβάλλετε με τις αγορές σας. 

Στέγη Ζώων – Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης 
Ο «φτωχούλης του Θεού», ο Άγιος Φραγκίσκος, προστάτευε κάθε έμψυχο πλάσμα. Τα αδέσποτα σκυλάκια, φυσικά, είναι μέσα σε αυτά και το έργο της περίθαλψης και της συντήρησής τους έχει αναλάβει η Στέγη Ζώων με τον όνομά του. Αποστολή της Στέγης; «Βρίσκουμε ή μας φέρνουν χτυπημένα, μέχρι και ετοιμοθάνατα ζώα τα οποία και συντηρούμε στην στέγη μας. Πλέον έχουμε περίπου 280», μας λέει η κ. Μαρίνα Πετροπουλάκη-Κόλλια, υπεύθυνη της Στέγης. «Επίσης, διαθέτουμε τα ζώα για υιοθεσία, αλλά μόνο σε οικογένειες εντός Αττικής για να μπορούμε να παρακολουθούμε τις συνθήκες διαβίωσής τους», συμπληρώνει.

«Τα ζώα μας δεν είναι ράτσας, είναι του δρόμου», μας λέει η κ. Πετροπουλάκη-Κόλλια. «Τα σκυλιά ράτσας καλοπέφτουν. Τα υπόλοιπα τι θα γίνουν;», ρωτά με νόημα, καθώς θυμάται τις βαναυσότητες που έχει δει με τα μάτια της να υφίστανται τα αδέσποτα ζώα. «Κλείνω τα μάτια μου και μου έρχονται ακόμα οι εικόνες από το δράμα των ζώων», μας εκμυστηρεύεται η υπεύθυνη της Στέγης για όσα έχει δει παλαιότερα σε δημοτικά κυνοκομεία.

Όσο για τον ρόλο του κράτους; «Δεν επιδιώκουμε καμία επιχορήγηση», λέει χωρίς περιστροφές η κ. Πετροπουλάκη-Κόλλια, «γιατί έτσι το κράτος αποκτά αυτόματα δικαιώματα πάνω στα ζώα και μπορεί αν θέλει να αποφασίσει ευθανασία. Εμείς περιμαζεύουμε τα ζώα για να τα φροντίσουμε, όχι για να τα σκοτώσουμε. Είμαστε φιλόζωοι και όχι δολοφόνοι», καταλήγει.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την Στέγη Ζώων: «Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι εθελοντές για να βγάζουν βόλτα τα ζωάκια στον χώρο της Στέγης, μόνο αυτό», μας λέει η κ. Πετροπουλάκη-Κόλλια. Άλλωστε, τα χτυπημένα σκυλάκια δεν χρειάζονται χρήματα, αλλά λίγο από τον χρόνο μας.

Πόσο φιλόζωοι είμαστε;
Η συζήτηση με καθεμία από τις κυρίες που πρωτοστατούν στην φιλοζωική δράση της χώρας εξελίχθηκε σε ένα ενδιαφέρον debate σχετικά με το κατά πόσο τελικά οι Έλληνες έχουν αποκτήσει ζωόφιλη συνείδηση. Είμαστε ακόμη πολύ πίσω; Δικαιολογείται η αδιαφορία προς τα ζώα σε περίοδο οικονομικής κρίσης; «Καλοπερνάει» ένα ζώο στην Ελλάδα ή η σκυλίσια ζωή είναι μόνο μία έκφραση χωρίς αντίκρισμα;

«Σίγουρα έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές προς το καλύτερο τα τελευταία 60 χρόνια», λέει η κ. Σωτήρχου εκ μέρους του GAWF. «Ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια, βλέπω πως έχει αλλάξει η νοοτροπία των νέων κυρίως», προσθέτει η κ. Πετρουνάκου από το ΣΩ.ΖΩ. «Παλιότερα, έβγαινα βόλτα με τον σκύλο μου και όλοι άλλαζαν πεζοδρόμιο, σαν να ήταν κάτι φοβερό. Πλέον, βλέπουμε νέες μητέρες να πλησιάζουν και ανθρώπους στις γειτονιές να αφήνουν τροφή για τα αδέσποτα», υποστηρίζει.

Η κ. Δημητριάδου από τον ΣΠΑΖ έχει άλλη άποψη. «Πάντα γινόντουσαν βαναυσότητες προς τα ζώα, απλώς δεν τις μαθαίναμε. Τώρα με το διαδίκτυο, τα μαθαίνουμε ευκολότερα. Πολύ συχνά, επίσης, βλέπουμε να κυριαρχεί η νοοτροπία των γονιών “παίρνω ένα κατοικίδιο για τα παιδιά ως παιχνίδι”. Δεν υπολογίζουν πως το ζώο έχει κάποιες ανάγκες, γι’ αυτό και τελικά το εγκαταλείπουν στον δρόμο», λέει.

«Οι περίφημοι ζωόφιλοι της Ελλάδας, έγιναν τέτοιοι μόνο και μόνο για να πάρουν σκύλο ράτσας», υπογραμμίζει η κ. Πετροπουλάκη-Κόλλια από την Στέγη Ζώων Άγ. Φραγκίσκος της Ασίζης. «Από κύκλους με τους οποίους διατηρώ επαφή στην Ευρώπη, ξέρω πως στο εξωτερικό μας θεωρούν “της ράτσας” και όχι φιλόζωους, και είναι κρίμα», καταλήγει. Ωστόσο, η κ. Αλεξανδρή έχει να αντιπαραβάλει κάποιους αριθμούς. «Δύο εκατομμύρια Έλληνες είναι ιδιοκτήτες κατοικιδίων, σε μία χώρα δέκα εκατομμυριών», μας λέει. «Είναι πολύ μεγάλος αριθμός για ένα τόσο μικρό κράτος. Εμείς θεωρούμε πως οι Έλληνες είναι πολύ ευαίσθητοι με τα ζώα. Ασφαλώς υπάρχουν πολύ άσχημα περιστατικά, αλλά τα θεωρούμε μεμονωμένες περιπτώσεις.»

Όπως μας λέει η κ. Αλεξανδρή, τα προβλήματα ξεκινούν λόγω της παντελούς έλλειψης ενημέρωσης και εκπαίδευσης, καθώς και της μη εφαρμογής των νόμων. «Ζητούμε πιο αυστηρές ποινές για τους βασανιστές ζώων. Δεν μπορεί στην Γαλλία, για παράδειγμα, να θεωρείται κακούργημα ενώ εδώ πταίσμα», τονίζει η πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρίας. «Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε και το αντίστροφο, την αυτοθυσία δηλαδή των ζώων για τον άνθρωπο. Πρόσφατα, υπήρξε περιστατικό, κατά το οποίο ένας σκύλος δέχτηκε δώδεκα μαχαιριές για να προστατεύσει το αφεντικό του και επέζησε», συμπληρώνει. «Ο σκύλος, όπως λένε, αγαπάει την ζωή σου περισσότερο από την δική του».

Πολλοί θα ρωτούσαν, σε τέτοιες δύσκολες περιόδους, γιατί να κοιτάξουμε τα ζώα, όταν δεν μπορούμε να συντηρήσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό; «Σίγουρα προηγείται η ανθρώπινη ζωή», απαντά η κ. Δημητριάδου από τον ΣΠΑΖ, «αλλά όταν έχεις ένα κατοικίδιο και το εγκαταλείπεις λόγω οικονομικών δυσκολιών, είναι σαν να αφήνεις στο δρόμο το παιδί σου. Θα το έκανες ποτέ;»

«Άλλωστε, ακόμη και σε τέτοιες περιόδους, βλέπουμε πολλούς ανθρώπους όχι μόνο να δίνουν από το υστέρημά τους για τα ζώα, αλλά και το ίδιο τους το ψωμί. Αυτό μας κάνει αισιόδοξους για το φιλοζωικό αίσθημα του Έλληνα», λέει η κ. Αλεξανδρή. Και όπως καταλήγει η κ. Σωτήρχου από το Ελληνικό Ταμείο Μέριμνας Ζώων, «αν θέλεις να δεις το επίπεδο του πολιτισμού ενός λαού, όπως είχε πει ο Γκάντι, δες πώς συμπεριφέρεται στα ζώα».