Γατο-προβλήματα και πώς να τα αντιμετωπίσετε
Τα έπιπλα και τα χαλιά σας χωρίζονται σε λωρίδες και ο βραδινός σας ύπνος διακόπτεται από ναζιάρικα γουργουρητά; Έχουμε τις λύσεις για τα δέκα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι "γονείς" γατών.
Η εικόνα μιας γάτας που χουζουρεύει μόνιμα στο περβάζι του παραθύρου και ανοίγει τα μάτια της μόνο για να πηδήξει από εκεί και να κουλουριαστεί στην αγκαλιά του ιδιοκτήτη της, ανήκει στα κόμιξ και την φαντασία όσων δεν πέρασαν ούτε μια ημέρα της ζωής τους με γάτες. Τα αξιολάτρευτα κατά τα άλλα αιλουροειδή είναι συχνά ψυχαναγκαστικά, ακόμα συχνότερα ζημιάρικα και πάντα ζωηρά. Ιδού τα δέκα συχνότερα προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν σε ένα σπίτι, και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.
Δε χρησιμοποιεί το κουτάκι με την άμμο: Ίσως το συχνότερο εκ των προβλημάτων, παρατηρείται σε μία στις δέκα γάτες. Οφείλεται συχνά στο είδος της άμμου –της μυρίζει παράξενα–, στο κουτάκι ή στη θέση όπου είναι τοποθετημένο. Άοσμη άμμος, σε κουτί ανοιχτό από πάνω, το οποίο καθαρίζεται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, είναι ο ιδανικός συνδυασμός για τις περισσότερες γάτες. Αν όλα τα παραπάνω ισχύουν, αλλά η δική σας εξακολουθεί να το αποφεύγει, δοκιμάστε να τοποθετήσετε δυο-τρία κουτιά σε διαφορετικά –ήσυχα, κατά προτίμηση– σημεία του σπιτιού, για να δείτε ποιο από αυτά προτιμά.
«Μαρκάρισμα» περιοχής: Αν νομίζατε ότι πρόκειται για αποκλειστικά «σκυλίσια» συνήθεια, καιρός να αναθεωρήσετε. Σπανιότερα βέβαια από τους σκύλους, οι γάτες «μαρκάρουν» την περιοχή με τα ούρα τους, σε δύο περιπτώσεις: όταν αναζητούν σύντροφο και όταν νιώθουν να απειλούνται –για παράδειγμα, όταν υπάρχουν περισσότερες γάτες στο σπίτι, ή όταν αλλάζουν οι συνήθειές τους, με τον ερχομό ας πούμε ενός νέου συγκατοίκου. Το ζευγάρωμα ή η στείρωση στην πρώτη περίπτωση, και η εξέταση των παραγόντων που δημιουργούν το άγχος –σε συνδυασμό ίσως με κάποια φάρμακα που θα σας συστήσει ο κτηνίατρος αν το κρίνει απαραίτητο– στη δεύτερη θα λύσουν το πρόβλημα.
Γρατσούνισμα επίπλων: Όλες οι γάτες λατρεύουν να γρατζουνούν επιφάνειες. Το κάνουν για να παίξουν, για να τεντωθούν, για να ακονίσουν τα νύχια τους, και για να μαρκάρουν την περιοχή τους. Δυστυχώς, οι επιφάνειες που η γάτα σας αγαπά να γρατζουνά μπορεί να περιλαμβάνουν τα αγαπημένα σας έπιπλα, τα χαλιά και τις κουρτίνες. Αντιμετωπίστε το πρόβλημα αγοράζοντας από pet shops τις ειδικές αυτοκόλλητες επιφάνειες ή τα παιχνίδια που είναι φτιαγμένα για το ξύσιμο των νυχιών της γάτας, και κολλώντας τις, ή σκορπίζοντάς τα, σε διαφορετικά σημεία του σπιτιού. Επιλέξτε μερικές διαφορετικές μεταξύ τους επιφάνειες –κάποιες σκληρότερες από τις άλλες, και σε διαφορετικά χρώματα– για να ανταγωνιστούν επάξια την υφή και τα χρώματα των χαλιών και των επίπλων σας, τραβώντας το ενδιαφέρον τους.
«Άγρια» παιχνίδια: Η ψευτο-επιθετικότητα αποτελεί πάντα μέρος των παιχνιδιών μιας γάτας. Όταν παίζουν, οι γάτες κάθε ηλικίας ορμούν, χτυπάνε, γρατζουνάνε και δαγκώνουν, σε σημείο τέτοιο που πολλές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις αν πρόκειται για παιχνίδι ή για επιθετικότητα. Και ακόμη κι όταν πρόκειται για παιχνίδι, οι γρατζουνιές και τα δαγκώματα πονάνε σαν αληθινά. Για να τα αποφύγετε, δώστε στη γάτα σας λαστιχένια μπαλάκια ή ποντίκια από καοτσούκ για να παίξει ή να δαγκώσει. Ακόμη και μια απλή χαρτοσακούλα μπορεί να της εξασφαλίσει ώρες παιχνιδιού. Επίσης, ποτέ μην ενθαρρύνετε ένα μικρό γατάκι να παίξει με τα δάχτυλά, τα χέρια ή τα πόδια σας: τα μασουλήματα και τα πιπιλίσματα θα γίνουν δαγκώματα καθώς μεγαλώνει.
Ψυχαναγκαστική συμπεριφορά: Η επαναλαμβανόμενη ενέργεια που είναι αποτέλεσμα μιας ακατανίκητης επιθυμίας ορίζεται ως ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. Μπορεί να πρόκειται για μία κατά τα άλλα φυσιολογική συνήθεια, όπως το φαγητό, ή για μία περίεργη, όπως το μάσημα υφασμάτων. Τα αίτια που προκαλούν την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά μπορεί να είναι η στεναχώρια ή το άγχος, αλλά και κάποια προβλήματα υγείας. Αν η γάτα σας εμφανίζει σημάδια ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς, κλείστε πρώτα απ’ όλα ένα ραντεβού στον κτηνίατρο. Αν βεβαιωθείτε ότι δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας, φροντίστε να κάνετε το περιβάλλον της πιο ευχάριστο: μικρά παιχνίδια τα οποία μπορεί να κυνηγά, να μασά ή πάνω στα οποία να σκαρφαλώνει, καθώς και ένα ενυδρείο το οποίο να βλέπει, μπορούν να εκτονώσουν τη συσσωρευμένη ενέργεια και να τη βοηθήσουν να χαλαρώσει.
Άγρυπνες νύχτες: Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι γάτες είναι αξιολάτρευτα πλάσματα είναι ότι λατρεύουν να διασκεδάζουν –το πρόβλημα είναι ότι αυτό ισχύει όλες τις ώρες. Αν η γάτα σας σάς ξυπνά στα μισά της νύχτας με όρεξη για παιχνίδια, ή ζητώντας σας να την ταΐσετε, μην υποκύψετε στον πειρασμό να σηκωθείτε, εκτός αν αντιληφθείτε σημάδια ότι πονά ή είναι άρρωστη. Αν καταφέρει να σας σηκώσει από το κρεβάτι αξημέρωτα μία φορά, θα επιχειρήσει να το επαναλάβει. Για να την κάνετε να κοιμάται –ή τουλάχιστον να είναι ήσυχη– το βράδυ, δοκιμάστε να παίξετε μαζί της πολλή ώρα αργά το απόγευμα, μέχρι να κουραστεί, και να την ταΐσετε αμέσως πριν πάτε για ύπνο.
Υπερβολικό νιαούρισμα: Οι ενήλικες γάτες δε νιαουρίζουν η μία στην άλλη, αλλά μόνο στους ανθρώπους: για να μας χαιρετίσουν, να ζητήσουν φαγητό ή να τραβήξουν την προσοχή. Αν σας φαίνεται ότι η γάτα σας νιαουρίζει περισσότερο από το φυσιολογικό, κλείστε ένα ραντεβού στον κτηνίατρο. Μπορεί να πρόκειται για ένδειξη κάποιου προβλήματος υγείας, όπως ο υπερθυρεοειδισμός. Μην την ταΐζετε και μην της δείχνετε ότι ασχολείστε μαζί της κάθε φορά που νιαουρίζει, αλλά μην αγνοείτε εντελώς τα νιαουρίσματά της –ενδέχεται να προσπαθεί να σας πει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, όπως ότι δεν μπορεί να φτάσει στο κουτάκι με την άμμο της.
Άγχος αποχωρισμού: Παρά τον διαδεδομένο μύθο, οι γάτες είναι στην πραγματικότητα πολύ κοινωνικά ζώα. Αν δεθούν μαζί σας, θα στεναχωριούνται κάθε φορά που φεύγετε –και η στεναχώρια τους αυτή μπορεί να εκφράζεται με παρατεταμένα νιαουρίσματα ή με άρνηση να χρησιμοποιήσουν το κουτάκι με την άμμο και λέρωμα του σπιτιού. Αντιμετωπίστε το πρόβλημα, αγνοώντας την για δεκαπέντε λεπτά πριν φύγετε από το σπίτι και δεκαπέντε λεπτά αφού γυρίσετε, ή δίνοντάς της μερικά παιχνίδια αμέσως πριν φύγετε, τα οποία θα μαζέψετε αφού επιστρέψετε.
Υπερβολικός καλλωπισμός: Οι γάτες δεν πλένονται μόνο για να είναι καθαρές –το κάνουν επίσης επειδή τις ηρεμεί. Οι υπερβολικές περιποιήσεις, όμως, ενδέχεται κάποιες φορές να προκαλέσουν μικροτραύματα από δαγκωματιές ή άλλες παρόμοιες τακτικές. Η υπερβολή στον καλλωπισμό είναι συνήθως σημάδι αυξημένου στρες. Εντοπίστε την αιτία που το προκαλεί –η οποία μπορεί να είναι για παράδειγμα φόβος, αλλαγή στην καθημερινότητα, κάποιος νέος συγκάτοικος– και λάβετε μέτρα για να την αντιμετωπίσετε. Επισκεφθείτε, επίσης, τον κτηνίατρο για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα δερματολογικής φύσης.
Επιθετικότητα: Η αληθινή επιθετικότητα –σε αντίθεση με την ψευτοεπιθετικότητα του παιχνιδιού– μιας γάτας μπορεί να είναι επικίνδυνη για οποιονδήποτε ζει μαζί της. Την πραγματική επιθετικότητα θα την ξεχωρίσετε από την παιχνιδιάρικη εκδοχή της, από τη στάση του σώματος –τεντωμένα πίσω πόδια, καμπουριασμένη πλάτη– και από τις διεσταλμένες κόρες των ματιών της γάτας. Αυτές οι ενδείξεις λένε ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να πλησιάσετε, να αγγίξετε ή να τιμωρήσετε τη γάτα σας. Κάποιες φορές η επιθετικότητα προκαλείται από φόβο, κάποιες άλλες όμως δεν υπάρχει προφανής αιτία. Καθότι η συνύπαρξη με μια επιθετική γάτα μπορεί να είναι επικίνδυνη, καλό θα ήταν να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια και καθοδήγηση πριν προσπαθήσετε να την αντιμετωπίσετε.
Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
Δε χρησιμοποιεί το κουτάκι με την άμμο: Ίσως το συχνότερο εκ των προβλημάτων, παρατηρείται σε μία στις δέκα γάτες. Οφείλεται συχνά στο είδος της άμμου –της μυρίζει παράξενα–, στο κουτάκι ή στη θέση όπου είναι τοποθετημένο. Άοσμη άμμος, σε κουτί ανοιχτό από πάνω, το οποίο καθαρίζεται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, είναι ο ιδανικός συνδυασμός για τις περισσότερες γάτες. Αν όλα τα παραπάνω ισχύουν, αλλά η δική σας εξακολουθεί να το αποφεύγει, δοκιμάστε να τοποθετήσετε δυο-τρία κουτιά σε διαφορετικά –ήσυχα, κατά προτίμηση– σημεία του σπιτιού, για να δείτε ποιο από αυτά προτιμά.
«Μαρκάρισμα» περιοχής: Αν νομίζατε ότι πρόκειται για αποκλειστικά «σκυλίσια» συνήθεια, καιρός να αναθεωρήσετε. Σπανιότερα βέβαια από τους σκύλους, οι γάτες «μαρκάρουν» την περιοχή με τα ούρα τους, σε δύο περιπτώσεις: όταν αναζητούν σύντροφο και όταν νιώθουν να απειλούνται –για παράδειγμα, όταν υπάρχουν περισσότερες γάτες στο σπίτι, ή όταν αλλάζουν οι συνήθειές τους, με τον ερχομό ας πούμε ενός νέου συγκατοίκου. Το ζευγάρωμα ή η στείρωση στην πρώτη περίπτωση, και η εξέταση των παραγόντων που δημιουργούν το άγχος –σε συνδυασμό ίσως με κάποια φάρμακα που θα σας συστήσει ο κτηνίατρος αν το κρίνει απαραίτητο– στη δεύτερη θα λύσουν το πρόβλημα.
Γρατσούνισμα επίπλων: Όλες οι γάτες λατρεύουν να γρατζουνούν επιφάνειες. Το κάνουν για να παίξουν, για να τεντωθούν, για να ακονίσουν τα νύχια τους, και για να μαρκάρουν την περιοχή τους. Δυστυχώς, οι επιφάνειες που η γάτα σας αγαπά να γρατζουνά μπορεί να περιλαμβάνουν τα αγαπημένα σας έπιπλα, τα χαλιά και τις κουρτίνες. Αντιμετωπίστε το πρόβλημα αγοράζοντας από pet shops τις ειδικές αυτοκόλλητες επιφάνειες ή τα παιχνίδια που είναι φτιαγμένα για το ξύσιμο των νυχιών της γάτας, και κολλώντας τις, ή σκορπίζοντάς τα, σε διαφορετικά σημεία του σπιτιού. Επιλέξτε μερικές διαφορετικές μεταξύ τους επιφάνειες –κάποιες σκληρότερες από τις άλλες, και σε διαφορετικά χρώματα– για να ανταγωνιστούν επάξια την υφή και τα χρώματα των χαλιών και των επίπλων σας, τραβώντας το ενδιαφέρον τους. «Άγρια» παιχνίδια: Η ψευτο-επιθετικότητα αποτελεί πάντα μέρος των παιχνιδιών μιας γάτας. Όταν παίζουν, οι γάτες κάθε ηλικίας ορμούν, χτυπάνε, γρατζουνάνε και δαγκώνουν, σε σημείο τέτοιο που πολλές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις αν πρόκειται για παιχνίδι ή για επιθετικότητα. Και ακόμη κι όταν πρόκειται για παιχνίδι, οι γρατζουνιές και τα δαγκώματα πονάνε σαν αληθινά. Για να τα αποφύγετε, δώστε στη γάτα σας λαστιχένια μπαλάκια ή ποντίκια από καοτσούκ για να παίξει ή να δαγκώσει. Ακόμη και μια απλή χαρτοσακούλα μπορεί να της εξασφαλίσει ώρες παιχνιδιού. Επίσης, ποτέ μην ενθαρρύνετε ένα μικρό γατάκι να παίξει με τα δάχτυλά, τα χέρια ή τα πόδια σας: τα μασουλήματα και τα πιπιλίσματα θα γίνουν δαγκώματα καθώς μεγαλώνει.
Ψυχαναγκαστική συμπεριφορά: Η επαναλαμβανόμενη ενέργεια που είναι αποτέλεσμα μιας ακατανίκητης επιθυμίας ορίζεται ως ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. Μπορεί να πρόκειται για μία κατά τα άλλα φυσιολογική συνήθεια, όπως το φαγητό, ή για μία περίεργη, όπως το μάσημα υφασμάτων. Τα αίτια που προκαλούν την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά μπορεί να είναι η στεναχώρια ή το άγχος, αλλά και κάποια προβλήματα υγείας. Αν η γάτα σας εμφανίζει σημάδια ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς, κλείστε πρώτα απ’ όλα ένα ραντεβού στον κτηνίατρο. Αν βεβαιωθείτε ότι δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας, φροντίστε να κάνετε το περιβάλλον της πιο ευχάριστο: μικρά παιχνίδια τα οποία μπορεί να κυνηγά, να μασά ή πάνω στα οποία να σκαρφαλώνει, καθώς και ένα ενυδρείο το οποίο να βλέπει, μπορούν να εκτονώσουν τη συσσωρευμένη ενέργεια και να τη βοηθήσουν να χαλαρώσει. Άγρυπνες νύχτες: Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι γάτες είναι αξιολάτρευτα πλάσματα είναι ότι λατρεύουν να διασκεδάζουν –το πρόβλημα είναι ότι αυτό ισχύει όλες τις ώρες. Αν η γάτα σας σάς ξυπνά στα μισά της νύχτας με όρεξη για παιχνίδια, ή ζητώντας σας να την ταΐσετε, μην υποκύψετε στον πειρασμό να σηκωθείτε, εκτός αν αντιληφθείτε σημάδια ότι πονά ή είναι άρρωστη. Αν καταφέρει να σας σηκώσει από το κρεβάτι αξημέρωτα μία φορά, θα επιχειρήσει να το επαναλάβει. Για να την κάνετε να κοιμάται –ή τουλάχιστον να είναι ήσυχη– το βράδυ, δοκιμάστε να παίξετε μαζί της πολλή ώρα αργά το απόγευμα, μέχρι να κουραστεί, και να την ταΐσετε αμέσως πριν πάτε για ύπνο.
Υπερβολικό νιαούρισμα: Οι ενήλικες γάτες δε νιαουρίζουν η μία στην άλλη, αλλά μόνο στους ανθρώπους: για να μας χαιρετίσουν, να ζητήσουν φαγητό ή να τραβήξουν την προσοχή. Αν σας φαίνεται ότι η γάτα σας νιαουρίζει περισσότερο από το φυσιολογικό, κλείστε ένα ραντεβού στον κτηνίατρο. Μπορεί να πρόκειται για ένδειξη κάποιου προβλήματος υγείας, όπως ο υπερθυρεοειδισμός. Μην την ταΐζετε και μην της δείχνετε ότι ασχολείστε μαζί της κάθε φορά που νιαουρίζει, αλλά μην αγνοείτε εντελώς τα νιαουρίσματά της –ενδέχεται να προσπαθεί να σας πει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, όπως ότι δεν μπορεί να φτάσει στο κουτάκι με την άμμο της.
Άγχος αποχωρισμού: Παρά τον διαδεδομένο μύθο, οι γάτες είναι στην πραγματικότητα πολύ κοινωνικά ζώα. Αν δεθούν μαζί σας, θα στεναχωριούνται κάθε φορά που φεύγετε –και η στεναχώρια τους αυτή μπορεί να εκφράζεται με παρατεταμένα νιαουρίσματα ή με άρνηση να χρησιμοποιήσουν το κουτάκι με την άμμο και λέρωμα του σπιτιού. Αντιμετωπίστε το πρόβλημα, αγνοώντας την για δεκαπέντε λεπτά πριν φύγετε από το σπίτι και δεκαπέντε λεπτά αφού γυρίσετε, ή δίνοντάς της μερικά παιχνίδια αμέσως πριν φύγετε, τα οποία θα μαζέψετε αφού επιστρέψετε.
Υπερβολικός καλλωπισμός: Οι γάτες δεν πλένονται μόνο για να είναι καθαρές –το κάνουν επίσης επειδή τις ηρεμεί. Οι υπερβολικές περιποιήσεις, όμως, ενδέχεται κάποιες φορές να προκαλέσουν μικροτραύματα από δαγκωματιές ή άλλες παρόμοιες τακτικές. Η υπερβολή στον καλλωπισμό είναι συνήθως σημάδι αυξημένου στρες. Εντοπίστε την αιτία που το προκαλεί –η οποία μπορεί να είναι για παράδειγμα φόβος, αλλαγή στην καθημερινότητα, κάποιος νέος συγκάτοικος– και λάβετε μέτρα για να την αντιμετωπίσετε. Επισκεφθείτε, επίσης, τον κτηνίατρο για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα δερματολογικής φύσης.
Επιθετικότητα: Η αληθινή επιθετικότητα –σε αντίθεση με την ψευτοεπιθετικότητα του παιχνιδιού– μιας γάτας μπορεί να είναι επικίνδυνη για οποιονδήποτε ζει μαζί της. Την πραγματική επιθετικότητα θα την ξεχωρίσετε από την παιχνιδιάρικη εκδοχή της, από τη στάση του σώματος –τεντωμένα πίσω πόδια, καμπουριασμένη πλάτη– και από τις διεσταλμένες κόρες των ματιών της γάτας. Αυτές οι ενδείξεις λένε ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να πλησιάσετε, να αγγίξετε ή να τιμωρήσετε τη γάτα σας. Κάποιες φορές η επιθετικότητα προκαλείται από φόβο, κάποιες άλλες όμως δεν υπάρχει προφανής αιτία. Καθότι η συνύπαρξη με μια επιθετική γάτα μπορεί να είναι επικίνδυνη, καλό θα ήταν να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια και καθοδήγηση πριν προσπαθήσετε να την αντιμετωπίσετε. Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
