Παιδί και γυμναστική: Από μικρό και από αερόβιο…

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Τι φταίει για αυτό; Η υπέρμετρη κατανάλωση fast food, η απουσία «σπιτικού» φαγητού, η καθιστική ζωή, η κληρονομικότητα, αλλά και μία σειρά από ψυχολογικά προβλήματα. Τα καλά νέα, είναι πως τα τελευταία χρόνια τα μηνύματα για την παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα είναι αισιόδοξα, καθώς μετά από πολλά χρόνια καταγραφής υψηλών ποσοστών, διαφαίνονται οι πρώτες τάσεις μείωσης αυτών.

Σύμφωνα με έρευνα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Αξιολόγηση Σωματικής Διάπλασης, Διατροφικών Συνηθειών και Σωματικής Δραστηριότητας», το 23,9% των παιδιών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα και το 9,5% παχύσαρκα, δηλαδή τρεις στους δέκα μαθητές είναι υπέρβαροι ή και παχύσαρκοι. Τα ποσοστά είναι μειωμένα συγκριτικά με άλλες χρονιές, όμως εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία στους ειδικούς, οι οποίοι επιμένουν ότι για να καταπολεμηθεί η παιδική παχυσαρκία δεν χρειάζεται να γίνουν όλα τα παιδιά λεπτά, αλλά να «εκπαιδευτούν» οι οικογένειες στους κανόνες της σωστής διατροφής και σωματικής άσκησης. Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, οι γονείς θα πρέπει να τα φέρουν από μικρή ηλικία σε επαφή με τον αθλητισμό, έτσι ώστε η άσκηση να γίνει τρόπος ζωής με όλα τα ευεργετικά αποτελέσματα που αυτό συνεπάγεται.

Ποια τα οφέλη;

Τα πλεονεκτήματα της άσκησης στην παιδική ηλικία είναι τόσο σωματικά, όσο και ψυχολογικά. «Το παιδί μαθαίνει να διοχετεύει δημιουργικά την ενέργειά του, κοινωνικοποιείται περισσότερο και συνηθίζει σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, τον οποίον ‘κρατά’ ως ενήλικας», λέει ο Πάνος Μπαλατσινός, Personal Trainer και προσθέτει: «Γίνεται περισσότερο ομαδικό στην καθημερινότητά του, εφ’ όσον επιλέξει κάποιο ομαδικό άθλημα, και αναπτύσσει χαρακτηριστικά τα οποία θα το βοηθήσουν στην μετέπειτα ζωή του, όπως είναι ο δυναμικός χαρακτήρας, η αυτοπεποίθηση και η αντιμετώπιση των παιδικών του φόβων. Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως η ενασχόληση με κάποιο άθλημα σε μικρή ηλικία μπορεί να ‘καλλιεργήσει’ ένα κρυφό ταλέντο του παιδιού και να προκύψει ένας επαγγελματίας αθλητής».

Στον τομέα της σωματικής και φυσικής κατάστασης, τα οφέλη είναι λίγο πολύ γνωστά: αποφυγή της παιδικής παχυσαρκίας και όλων των επικίνδυνων επακόλουθών της (χοληστερόλη, υψηλή πίεση αίματος), στητό και υγιές σώμα και ενίσχυση του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. «Με την άσκηση από μικρή ηλικία το παιδί αποκτά αρμονική σωματοδομή, ενώ μέγιστα είναι τα οφέλη της σωστής γυμναστικής και στο καρδιοαναπνευστικό του σύστημα.

Πολλά παιδιά πάσχουν από άσθμα σε μικρή ηλικία είτε λόγω κληρονομικότητας είτε λόγω περιβαλλοντικών συνθηκών και επομένως είναι επιτακτική η ανάγκη να ασκούνται συστηματικά», λέει ο κ. Μπαλατσινός και εστιάζει σε ακόμα ένα σημαντικό ζήτημα, την ασφάλεια που νιώθουν οι γονείς, έχοντας αφήσει τα παιδιά τους σε καλά και έμπειρα χέρια: «Δεν τα έχουν αφήσει στην παιδική χαρά, τα έχουν εναποθέσει στα χέρια ενός επαγγελματία προπονητή, ο οποίος ελέγχει την προπόνησή του ώστε να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα ή τραυματισμοί».

Κάθε άθλημα στον καιρό του;

Σε ποια ηλικία μπορεί ένα παιδί να ξεκινήσει να αθλείται; Η απάντηση είναι από τα πρώτα του χρόνια. Τα τμήματα baby swimming όπου οι γονείς φέρνουν σε επαφή τα παιδιά τους με το νερό είναι μια… πρώιμη και αποτελεσματική μορφή άσκησης, κατά την οποία ένα βρέφος κάνει απλή κινητοποίηση των αρθρώσεών του και εξοικειώνεται με την κίνηση. Στην προσχολική ηλικία η άσκηση μπορεί να γίνει μέσω του παιχνιδιού, ενώ στην ηλικία των έξι ή επτά χρονών, το παιδί μπορεί να ασκηθεί μέσω αθλημάτων (στίβος, ποδόσφαιρο, μπάσκετ, κολύμβηση, βόλεϊ) ή ακόμα και πολεμικών τεχνών, όπως καράτε ή τάε κβον ντο.

Όσον αφορά τις πολεμικές τέχνες, έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά τα οποία ξεκίνησαν από μικρή ηλικία κάποια πολεμική τέχνη όχι μόνο έμαθαν να περιορίζουν την επιθετικότητα και την υπερκινητικότητά τους, αλλά έμαθαν να χρησιμοποιούν τις τέχνες αυτές μόνο για άμυνα. Στον τομέα των αθλημάτων, ο κ. Μπαλατσινός λέει: «Ιδανική επιλογή για παιδιά είναι τα ομαδικά αθλήματα και γενικότερα αθλητικές δραστηριότητες που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα και το παιδί συνευρίσκεται με συνομήλικούς του, να κάνουν παρέα, να νιώθει μέλος μιας ομάδας».

Συχνότητα και είδος άσκησης

«Ιδανική συχνότητα άσκησης κατά την παιδική ηλικία είναι περίπου μία ώρα για τρεις φορές την εβδομάδα. Οι ώρες αυτές αρκούν για διοχετεύσει την ενέργειά του ένα παιδί. Όσον αφορά το είδος της άσκησης, αυτή θα πρέπει να είναι μεικτή: αερόβια και ενδυνάμωση», αναφέρει σχετικά ο κ. Μπαλατσινός. Αερόβιες ασκήσεις μπορεί να είναι το ποδήλατο, το τρέξιμο, το κολύμπι, ακόμα και οι πολεμικές τέχνες. Ασκήσεις ενδυνάμωσης, σε αυτή την ηλικία μπορεί να είναι οποιαδήποτε άσκηση εμπλέκει το βάρος του σώματος ή ακόμα και κάποιο ομαδικό άθλημα. Στην παιδική ηλικία πάντως, οι όροι «αερόβια» και «ενδυνάμωση» συνήθως εμπλέκονται σε κάθε μορφή (παιδικής) άσκησης. Το σημαντικότερο είναι να υπάρχει ποικιλία στην άσκηση και να είναι παιγνιώδης η μορφή της, ώστε το παιδί να μην βαριέται.

Όσον αφορά την «εξειδίκευση» σε ασκήσεις με αντιστάσεις όπως είναι τα ελεύθερα βάρη ή τα μηχανήματα, αυτή μπορεί να γίνει σύμφωνα με τον κ. Μπαλατσινό μετά την ηλικία των δώδεκα, αφού μέχρι τότε το παιδί δεν έχει αποκτήσει μυϊκό συντονισμό και δεν μπορεί να ελέγξει τόσο αυστηρά τις κινήσεις του με αποτέλεσμα να υπάρχει η πιθανότητα τραυματισμού. Σε κάθε περίπτωση, τα βάρη δεν «κονταίνουν», ούτε «μικραίνουν» τον σκελετό του, αρκεί φυσικά η άσκηση να γίνεται υπό την επίβλεψη κάποιου ειδικού και με την σωστή τεχνική. Οι πολυαρθρικές ασκήσεις, δηλαδή όσες περιλαμβάνουν παραπάνω από μια μυϊκή ομάδα, όχι μόνο δεν… κονταίνουν, αλλά σύμφωνα με τον κ. Μπαλατσινό βοηθούν στην σωστή ανάπτυξη των οστών και βελτιώνουν την οστική πυκνότητα: «Έχουμε παρατηρήσει σε άλτες, για παράδειγμα, ότι από τα πολλά άλματα και τις ασκήσεις ενδυνάμωσης από μικρή ηλικία, τα οστά της επιγονατίδας τους είναι πολύ πιο σκληρά και δυνατά», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παράδειγμα προς μίμηση

Αφήσαμε τελευταίο το πιο σημαντικό από όλα. Αν εσείς οι ίδιοι δεν ενσωματώσετε την άσκηση στην καθημερινή σας ζωή, αν εσείς οι ίδιοι δεν αποτελέσετε αθλητικό και διατροφικό πρότυπο για το παιδί σας, τότε δεν θα πρέπει να έχετε απαίτηση από αυτό να αγαπήσει την γυμναστική, πόσο μάλλον να υιοθετήσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής.